Avondje uit

Drie presentaties over smalspoor in Oost-Duitsland bij de NVBS-afdeling Eemland. En een avond over dieseltreinen in Nederland bij de NVBS-afdeling Noord-Holland Noord.

---

Smalspoor in Oost-Duitsland

Donderdag 8 december bij de NVBS-afdeling Eemland: presentatie door Sjoerd Bekhof

Sjoerd Bekhof geeft deze avond een presentatie over drie smalspoorlijnen in Oost-Duitsland, de vroegere DDR.

In oktober 2013 bezocht hij de jarige Preßnitztalbahn in Jöhstadt. De lijn dankt zijn naam aan het riviertje Preßnitz. Deze 750 mm smalspoorlijn verbond het aan de spoorlijn naar Cranzahl gelegen Wolkenstein in de deelstaat Sachsen met het stadje Jöhstadt. De Deutsche Reichsbahn hief – tegen de zin van de plaatselijke bevolking – de spoorverbinding op en verwijderde tot 1989 over de hele lijn het spoor. Een in 1988 opgerichte groep van belangstellenden – de “Interessengemeinschaft Preßnitztalbahn” – had zich ten doel gesteld de lijn tussen Steinbach en Jöhstadt weer aan te leggen als museumlijn. Dat was in 2000 voltooid. Gedurende drie dagen werd ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Interessengemeinschaft een intensief en afwisselend treinverkeer georganiseerd. Onder de stralende herfstzon leverde dat een flinke hoeveelheid foto’s op, die de bron vormen van deze presentatie.

In mei 2016 bezocht Sjoerd het eveneens in Sachsen – nabij de grens met Tsjechië – gelegen stadje Carlsfeld. Hier werd herdacht dat vijftig jaar geleden de smalspoorverbinding met de stad Schönheide werd opgeheven. De langs de weg gelegen spoorbaan werd in 1969/70 opgebroken, inclusief het emplacementje van eindpunt Carlsfeld. Het was het laatste stuk van de 42 kilometer lange spoorlijn uit Wilkau Haßlau. Alleen bij Schönheide Süd is een bescheiden traject voor museumdoeleinden hersteld. In Carlsfeld is bij het oude stationsgebouw een klein emplacement opnieuw van rails en wissels voorzien. Hierop werden met een uit Jöhstadt geleende stoomlocomotief met twee rijtuigen de aankomst en het vertrek van de laatste trein nagespeeld.

Het derde en laatste deel van de presentatie is gewijd aan de Harz, waar de Harzer Schmalspur­bahnen de vroegere lijnen van de Deutsche Reichsbahn exploiteert. Met drie andere leden uit Eemland is de spreker daar in het voorjaar van 2015 geweest. Het bezoek richtte zich behalve op de treinen ook op de trambedrijven van Naumburg en Jena. Een van de deelnemers wilde het luchtvaartmuseum van Wernigerode bezoeken, waar een blik in de cockpit van een ooit gevreesde MIG-straaljager mogelijk was. Een bezoek aan wat in de Tweede Wereldoorlog het nazi-strafkamp Nordhausen was, maakte diepe indruk. Hier waren de werkplaatsen voor het maken van de V2 (vernietigingswapens) in gangen van het gebergte gevestigd.

Bezoekers van de afdeling Eemland zijn op 8 december welkom in gebouw Railzicht, Stationsplein 299, 3818 LE Amersfoort. Aanvang van het programma is 19.45 uur.

---

Dieseltreinen in Nederland

Dinsdag 13 december bij de NVBS-afdeling Noord-Holland Noord: filmavond door Raymond Naber

In 1980 reden nog verschillende soorten treinen op de spoorlijnen in Zuid-Limburg. De beveiliging bestond nog uit armseinen, inclusief de emplacementen van Heerlen en Maastricht. Een van de spoorlijnen, de zogenaamde Miljoenenlijn tussen Simpelveld en Kerkrade, is nu in gebruik bij de museumtreinen van de ZLSM (Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij). Op de lijn tussen Heerlen en Valkenburg reden in 1980 nog rode dieseltreinstellen. Ook kwamen we internationale treinen tegen: Duitse accutreinen tussen Maastricht en Aken. Voor de goederentreinen die vanuit Sittard naar het Duitse Herzogenrath reden, stonden vaak drie diesellocs van de serie 2200 als gezamenlijke trekkracht.

In 1996 filmde Raymond NS-dieseltreinen in de Achterhoek op de niet-geëlektrificeerde lijnen. Daar reden verbouwde gele twee- en driewagentreinstellen. In de film wordt een rondrit in de Achterhoek – de driehoek Zutphen – Arnhem – Winterswijk – getoond. Eveneens uit 1996 is een film over het treinverkeer tussen mijnstad Heerlen en domstad Aken, maar nu met verbouwde gele tweewagenstellen.

Tot slot een film over stoomlocomotief De Ooijevaar. Die reed in 1989 met een stoomtram tussen Den Haag en Delft, de eerste tramlijn die twee gemeenten verbond. Zie hoe in ruim 25 jaar de stad is veranderd. Op 25 juni 2016 bestond deze verbinding 150 jaar.

Bezoekers zijn op 13 december welkom in het stationsgebouw van de Stoomtram Hoorn-Medemblik, Van Dedemstraat 8 (Transferium) in Hoorn. Treinreizigers gaan via de hoge voetbrug naar het station van de stoomtram. Aanvang van het programma is 20.00 uur.

---

samenstelling: Sjoerd Bekhof