Sporenplan online: schatkamer vol emplacement- en baanvaktekeningen

door Oege Kleijne

Wie op zoek is naar oude en meer recente emplacement- en baanvaktekeningen in Nederland, België, delen van Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Zwitserland kan niet om Sporenplan.nl heen. Infrastructuurspecialisten, treinliefhebbers, onderzoekers, zelfs spooraannemers maken van deze website, die sinds 2001 bestaat, gretig gebruik. Ze krijgen de informatie aangeboden in het Nederlands en Duits.

Sporenplan is meer dan de naam zegt. Behalve tekeningen vindt de bezoeker er ook uitleg over bijvoorbeeld de verschillende oudere relaisbeveiligingssystemen zoals NX, AR en de CVL en de zogeheten blokbeveiliging. Een omvangrijk onderdeel bevat infrafoto’s met daarin afbeeldingen van spoorlijnen en emplacementen.

Sven Zeegers, webmaster en eigenaar van Sporenplan.nl, in het werkzame leven actief als adviseur Light Rail Infrastructuur bij ingenieursbureau Movares.

Eigenaar van Sporenplan Online is Sven Zeegers (36), als werktuigbouwkundige opgeleid op de HTS in Rijswijk en momenteel werkzaam als adviseur Light Rail infrastructuur bij ingenieursbureau Movares. Hij begon als treinspotter en ontwikkelde in de loop der jaren steeds meer hobbyinteresse in de infrastructuur en de beveiliging van de spoorwegen.

Hoe en waarom ben je met deze website begonnen?

‘Ik verzamelde tekeningen van emplacementen en spoorlijnen en wilde die delen met anderen. In de loop van de jaren kwam ik in contact met andere mensen, zoals Sjoerd Eeftens en later Kees van de Meene, die me hebben geholpen met hun verzamelingen op dit gebied. De website is min of meer vanzelf gegroeid door al die contacten. Maar eigenlijk begon het al in 1996. Ik stond op het station Delft en dacht: hoe lopen die sporen nu precies? Daarna begon ik tekeningen te maken. Eerst door middel van eigen waarneming waarbij soms een videocamera is gebruikt. Later ook door gebruik te maken van literatuur zoals Op de Rails of een boek waarin de ombouw van de Oude Lijn (Amsterdam – Haarlem – Rotterdam) beschreven is.

Een screenshot van Sporenplan, waarop de verschillende soorten tekeningen van Nederlandse spoor- en soms ook tramwegen te zien zijn.

Uit het feit dat er een hele kaart van Europa op je site staat, blijkt een enorme ambitie.

‘Dat valt reuze mee. Ik krijg vaak tekeningen aangeboden en die publiceer ik dan. Soms maak ik gebruik van bestaande websites zoals die van DB Netz, waarop veel informatie over de infrastructuur te vinden is, soms baseer ik mijn tekeningen op luchtfoto’s. Uiteindelijk wil je zo veel mogelijk tekeningen laten zien, maar soms ontbreekt me gewoon de tijd om dat alles up-to-date te houden en soms kom je gewoon niet aan de informatie, bijvoorbeeld over de Belgische spoorwegen. Deze laatste organisatie is erg gesloten. Toch blijkt er dan een moment te komen dat je, uit onverwachte hoek, een complete set tekeningen van heel België doorgestuurd krijgt. Wat wel altijd een probleem is, is om bij buitenlandse infrastructuur op de hoogte te blijven van wijzigingen die daar worden doorgevoerd.’

Je wilt dus ook steeds actuele informatie aanbieden op Sporenplan?

‘Ja zeker. Over het Nederlandse net is dat niet zo moeilijk te vinden, maar over buitenlandse spoorwegen is dat lastig. Vooral het bijhouden daarvan. Neem nu België: de informatie dateert van 2014 en enkele situaties zijn daar inmiddels al gewijzigd. Voor Nederland weet ik dat bijvoorbeeld ook Nederlandse professionals van de website gebruikmaken. Denk dan aan spooraannemers en ingenieursbureaus die precies willen weten waar een bepaald wissel ligt. Het is voor hun ideaal als de informatie up-to-date is.’

Hoeveel bezoekers trekt Sporenplan?

‘Zo rond de 200 tot 300 bezoekers per dag. Dat is al lange tijd constant. Soms merk je een piek, als er bijvoorbeeld door een tijdschrift naar de website wordt verwezen.’

Voor railhistorici en andere onderzoekers biedt Sporenplan veel informatie, zoals blijkt uit deze schermafbeelding. Over vroegere spooraansluitingen, maar ook over al lang verdwenen spoor- en tramlijnen, zoals Heerenveen – Lemmer (links) en Assen – Stadskanaal (rechts). Ook de omvangrijke emplacementen in Heerenveen en Assen vallen op.

Hoeveel tijd besteed je aan de website?

‘In het begin heel veel. Zo’n tien uur per week minimaal. Momenteel is dat soms helemaal niet of maar twee uur in de week. Sinds kort hebben we een dochtertje en die komt op de eerste plaats. Het zou om die reden heel mooi zijn als er mensen zijn die me op regelmatige basis zouden kunnen helpen. Met het maken van nieuwe tekeningen bijvoorbeeld. Veel informatie heb ik namelijk wel, maar de tijd om dit om te zetten naar tekeningen ontbreekt op dit moment. Een mailtje naar contact@sporenplan.nl en ik reageer snel.’

Je zoekt ook oude bestemmingsrollen uit de centraal bediende treinaanwijzers, de CTA’s?

‘Ja, als kind had een CTA voor mij al een bepaalde aantrekkingskracht. Omdat over dit onderwerp nagenoeg niets is gedocumenteerd probeer ik dit in de toekomst te doen. Het gaat me niet alleen om de bak zelf maar ook om de aanduidingen die “voorgedraaid” konden worden. Van de onlangs weggehaalde palettenaanwijzers heb ik complete overzichten. Van de oude rolbandaanwijzers is het lastig zaken te achterhalen. Inmiddels heb ik van circa tien stations de opdrukken. Dit zijn voornamelijk de kleinere stations. Ik zoek daarom specifiek naar rollen van de grotere stations zoals Rotterdam CS, Den Haag HS en CS en Utrecht CS. Ik hoef ze niet te bezitten, het gaat me om de informatie daarop, die verzamel ik.’
‘En mag ik ook van de gelegenheid gebruikmaken om nog een oproep te doen? Ik ben namelijk nog op zoek naar digitale basisbeheerkaarten in CAD van NS van rond 1992. Daarmee kan ik sporensituaties goed vergelijken.’

Wat zijn je plannen met Sporenplan voor de nabije toekomst?

‘Een complete nieuwe update met een verbeterd design. Maar wanneer die gereed is kan ik nog niet zeggen.’