NVBS-beeldbank met 16.000 foto’s uitgebreid

door René Jongerius en Oege Kleijne

Het Team Digitaal van de Stichting NVBS Railverzamelingen (SNR) is erin geslaagd de beeldbank begin april uit te breiden van 19.000 naar 35.000 afbeeldingen van treinen en trams in binnen- en buitenland. Daarnaast heeft dit Team de zoekfuncties verder verbeterd.
De foto-, dia-, negatieven- en tekeningencollecties van de SNR zijn voor het overgrote deel afkomstig uit schenkingen van overleden en levende NVBS-leden. Het gaat hier om een enorme collectie van vele honderdduizenden “platen” van zowel het spoor- als het trambedrijf, gemaakt in Nederland, maar ook daarbuiten.

Betere zoekfunctionaliteit

Het is nu mogelijk om, behalve op trefwoorden en namen van fotografen, ook op locaties (plaatsnamen, stationsnamen) te zoeken. Dat kon tot nu toe alleen via de beschrijving, maar leverde soms missers op. Wie vroeger bijvoorbeeld op zoek was naar foto’s van Hengelo, kreeg als treffer ook afbeeldingen op andere locaties, omdat “Hengelo” om andere redenen in de beschrijving was opgenomen, bijvoorbeeld als bestemming van een trein.

Bijzondere afbeeldingen (spoor)

Daarnaast is ook een groot aantal historisch bijzonder waardevolle afbeeldingen toegevoegd. Het Team Digitaal kon de beeldbank uitbreiden met scans van circa 8.000 negatieven van J.A. Bonthuis. Al zijn negatieven, circa 20.200, staan nu op de beeldbank. Bijzondere foto’s, zeker waar het om de NS gaat, omdat Bonthuis vroeger als medewerker van dit spoorwegbedrijf vaak zijn camera meenam naar bijzondere gebeurtenissen en locaties die voor het gewone publiek niet toegankelijk waren.
Van Roef Ankersmit zijn 5.500 zwart-wit negatieven toegevoegd, waarmee een prachtig beeld wordt gegeven van de Nederlandse Spoorwegen over de periode 1955-1973.
De negatieven van W.D.J. Cramer (circa 720) en B. Boomsma (circa 495) zijn toegevoegd. Deze geven een beeld van het spoor- en trambedrijf over de periode 1930-1950.
Een eerste portie foto’s uit het digitale tijdperk is opgenomen. Het gaat om foto’s van Ad Boer, Cees Cremer en René Jongerius uit de jaren 2005-2015.

Alleen de kenners weten dat Windesheim (ten zuiden van Zwolle aan de spoorlijn uit Deventer) een station met een laad- en losplaats heeft gehad. Een voorbeeld van een prachtige en historisch waardevolle opname van Roef Ankersmit. NVBS-leden kunnen via de log-in ook de grotere afbeeldingen bekijken. De gegevens bij deze foto: de zuidzijde van het emplacement Windesheim bij km 65,9 met het voormalige en inmiddels niet meer bestaande stationsgebouw (links) en daarachter woning 53. Rechts is het kopspoor van de laad- en losplaats te zien. Bij het stationsgebouw goederentrein 5041 (Wijhe – Zwolle Rangeerstation) bestaande uit locomotief NS 2222 (depot EHV – Eindhoven) en twee goederenwagens, die hier gaat rangeren. Genomen op 3 september 1959.

Bijzondere afbeeldingen (tram)

De negatieven van H.R.M.A. Solle zijn opnieuw gescand en gephotoshopt. Ook de negatieven die nog niet eerder aan bod waren gekomen, maken nu deel uit van de beeldbank; totaal nu 465 stuks. Hoewel de kwaliteit van deze negatieven in de loop der jaren nogal achteruit is gegaan, zijn ze zeer de moeite waard, want ze geven een beeld van de Rotterdamse Elektrische Tram (RET) in het voor een groot deel verdwenen Rotterdam van voor de Tweede Wereldoorlog.
Een bijzonderheid vormen ook de 2.090 tramfoto’s en ansichtkaarten van de provincies Friesland, Groningen, Overijssel en Gelderland uit de Fotocollectie Tramwegen Nederland van de SNR die eveneens in de beeldbank zijn opgenomen.

De negatieven van H.R.M.A. Solle geven een bijzonder beeld van het Rotterdamse trambedrijf voor de Tweede Wereldoorlog. Ondanks dat ze niet altijd even scherp zijn, heeft de Stichting NVBS Railverzamelingen ze toch opgenomen omdat ze zo historisch waardevol zijn. Op deze foto zien we het Hofplein in Rotterdam met een tramstel van RET-lijn 20, bestaande uit motorrijtuig 143 met open aanhangrijtuig 266, genomen op 1 september 1930. Op de achtergrond met “Loos” op de voorgevel (de reclame voor het bij oudere Rotterdammers zeker bekende gelijknamige café) het eerste NS-station Rotterdam Hofplein dat tijdens de bombardementen op de Maasstad in 1940 zwaar beschadigd raakte.

Team Digitaal

Vergeleken met wat er in de beeldbanken van overheidsarchieven en commerciële organisaties te vinden valt, lijken 35.000 digitale plaatjes op het eerste gezicht misschien niet spectaculair. Maar om dit tot stand te brengen is zonder subsidies en met minimale middelen door het Team Digitaal een enorme hoeveelheid werk verzet. Deze uit zestien leden bestaande groep spoor-, metro- en tramliefhebbers scant de originelen, photoshopt deze en voorziet ze van de bijbehorende informatie, waarbij ze vaak veel zoekwerk moeten verrichten om de informatie bij sommige foto’s te completeren. Voorbeelden van foto’s waarvan informatie ontbreekt, toont de redactie regelmatig in de rubriek “Zoekplaatje” in deze nieuwsbrief. Overigens zoekt het Team Digitaal nog uitbreiding met nieuwe vrijwilligers, want alleen al bij de dia’s moeten nog zeker 100.000 stuks verwerkt worden.