Het vorige zoekplaatje: twee zelflossers

door Nico Spilt

In de vorige NVBS Actueel lieten we foto’s zien van twee kortgekoppelde zelflossers op een onbekende locatie in Nederland. Dit type zelflosser was door Allan gebouwd voor het vervoer van zand en ballast ten behoeve van de bouw en het onderhoud van spoorlijnen. De foto’s dateren uit 1978/1979 en zijn gemaakt door H.H. Luijendijk. Over de wagens zelf is voldoende bekend, maar waar stonden ze toen ze werden gefotografeerd? We ontvingen verschillende reacties. Het voornaamste aanknopingspunt is de fabriek met schoorsteen in de achtergrond op een van de foto’s. Op de andere foto zijn opslagtanks te zien. Maar ja: een fabriek met een schoorsteen is geen ongebruikelijk beeld, dus om welke fabriek zou het gaan?

De twee zelflossers in Maarssen, Haaksbergen of Linne? De wagens staan op sporen die niet geëlektrificeerd lijken. Foto: H.H. Luijendijk, collectie: Stichting NVBS Railverzamelingen.

Maarssen, Haaksbergen of Linne?

Cees van der Beek meende de jamfabriek van Zwaardemaker in Maarssen te herkennen. De wagens zouden dus op de spoorlijn Utrecht – Amsterdam moeten staan. Ter hoogte van Maarssen lagen in die tijd drie sporen. Als redactie hebben we onze twijfels: er is niets te zien wat op de hier aanwezige bovenleiding duidt, en de bovenbouw ziet er ook niet uit alsof die is berekend op intensief treinverkeer. Leo van Engeland mailde: ‘Deze zelflossers staan bij de MBS te Haaksbergen. Een foto denk ik uit de jaren tachtig.’ Niet erg waarschijnlijk volgens ons, want sinds 1975 is Haaksbergen niet meer aangesloten op het landelijke spoorwegnet, dus hoe zouden die wagens daar gekomen moeten zijn? Bart van ’t Grunewold bracht de grinderij in Linne naar voren als mogelijke locatie. Daar lagen drie sporen, en de schoorsteen zou van Hanssen Dranken kunnen zijn. Bart schrijft echter ook: ‘de andere foto brengt mij aan het twijfelen. Ik kan mij niet herinneren dat er in Linne opslagtanks waren.’ En ook wij achten Linne niet waarschijnlijk, kijkend naar een luchtfoto uit die tijd.

Of is het Uithoorn?

Tot zover drie verschillende oplossingen. De overige inzenders waren unaniem in hun mening: de zelflossers stond in Uithoorn. Raymond Kiès formuleerde het kort en krachtig: ‘De foto′s met de zelflossers zijn gemaakt in Uithoorn, zonder enige twijfel.’ Paul Loman reageert ook stellig: ‘De foto’s zijn gemaakt op het emplacement van station Uithoorn. De wagens stonden daar mogelijk opgesteld voor sloop bij sloperij Koek te Mijdrecht.’ Emiel de Block noemt eveneens Uithoorn als locatie en vervolgt: ‘Deze wagens hebben daarna lange tijd gestaan aan het exploitatieve eindpunt van de EMA in Amstelveen en later (meen ik) aan het fysieke eindpunt van deze Haarlemmermeerlijn in Bovenkerk. Ik moet nog ergens een foto van die wagens hebben, maar kan ze nog niet vinden…’ Tot slot ontvingen we een reactie van Roelof Hamoen. Hij meldt dat de schoorsteen van de Uithoornsche Bacon- en Conservenfabrieken is en voegt eraan toe: ‘Bij het NVBS-afscheid in 1986 heb ik een overzichtsdia gemaakt waarop dit bedrijf is te zien. De schoorsteen stond er alleen nog als stomp.’

De redactie van NVBS Actueel beschouwt ‘Uithoorn’ daarmee als de juiste oplossing. We bedanken alle reageerders hartelijk! Natuurlijk hebben we deze maand ook weer nieuwe zoekplaatjes in de aanbieding.

Uithoorn, 30 april 1986. De NVBS nam deze dag afscheid van de lijnen door de Haarlemmermeer. De excursietrein staat op hetzelfde spoor als de wagens van het zoekplaatje. Foto: Roelof Hamoen.