Rotterdams Openbaar Vervoer Museum – digitaal

Maandelijks 20.000 bezoekers, bijna 1250 pagina’s informatie, 65.000 foto’s (!) en bijna 160 tabellen. Dat biedt de nog maar drie jaar oude ROVM-digitaal, een website over het openbaar vervoer in de regio Rotterdam. Een professionele website, waarvoor tientallen goedbetaalde medewerkers zich inzetten? Nee, een groep liefhebbers die onbetaald hun beste beentje voorzetten. Met een indrukwekkend resultaat.

door Paul van Baarle

De website ROVM-digitaal richt zich op de geschiedenis van het openbaar vervoer in de regio Rotterdam. Met de huidige gemeentegrenzen houdt dit de gemeente Rotterdam zelf in plus één aangrenzende gemeente. Dat komt met de wijzers van de klok mee op de volgende lijst: Westland, Maassluis, Midden Delfland, Vlaardingen, Schiedam, Delft, Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland, Zuidplas, Capelle a/d IJssel, Krimpen a/d IJssel, Ridderkerk, Barendrecht, Albrandswaard, Spijkenisse, Bernisse, Brielle, en Westvoorne.

Een screenshot van de indexpagina op ROVM-digitaal.

Alle soorten openbaar vervoer

Binnen de gekozen menustructuur is plaats voor de algemene geschiedschrijving, de bespreking in woord en beeld van alle organisaties op het gebied van weg-, water- en railvervoer die binnen dit gebied actief zijn (geweest), maar ook heel veel beeldmateriaal van alle soorten gebruikte voer- en vaartuigen en verzamelingen zoals lijnkaarten, prentbriefkaarten, modellen, boeken en tijdschriften en vele andere zaken. ROVM-digitaal bestaat naast het Rotterdams Openbaarvervoer Museum en Exploitatie van Oldtimers (RoMeO) dat zich bezighoudt met het tonen en gebruiken van (museum-)trams in en vanuit de remise Kootsekade te Rotterdam.

Brandweer

Bestuursvoorzitter van de stichting ROVM-digitaal is René van der Beek, tot mei 2010 werkzaam in diverse functies bij de Regionale brandweer en Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (waaronder hoofd automatisering en communicatieadviseur) en daarna vervroegd uitgetreden.

René van der Beek, oprichter en bestuursvoorzitter van de stichting ROVM-digitaal. Foto: Paul van Baarle.

Waar komt de liefde voor de Rotterdamse tram vandaan, want in principe heeft u geen tram- of treinachtergrond?

‘Mijn achtergrond? Nee, ik moet zeggen het zit wel een beetje in de familie: mijn grootvader heeft bij de RTM gewerkt, op de stoomloc als eerste. Die is later overgegaan naar de RETM en later naar de RET. Die heeft dus zelfs nog op een vierasser gereden. Daar liggen in elk geval dus wel wat roots, mag ik zeggen. Daarnaast woonde ik op de Walenburgerweg en daar reed lijn 22, elke oudere Rotterdammer weet dat. En dat waren toen nog de Delmez’s en die hebben op mij als vier-, vijf- en zesjarige een bepaalde indruk achtergelaten en dat neem je dan mee. Op vijftienjarige leeftijd ben ik wel lid geworden van de NVBS – het blad was nog een zwart-wit uitgave – en dat ben ik gebleven tot mijn eenentwintigste. Toen ben ik getrouwd en was het tijd voor andere zaken. Dat was eigenlijk een beetje het einde van de toenmalige Rotterdam-tramhobby.’

‘Dat bleef zo tot rond 2005, toen kwam ik in mijn communicatiefunctie bij de brandweer een dame tegen die PR deed bij RoMeO in de remise Hillegersberg. Die deed ook de communicatie bij de RET. Horende dat ik altijd wel iets met trams had gehad, vroeg zij mij de PR voor RoMeO over te nemen en dat heeft geleid tot een bestuursfunctie bij RoMeO. Ik ben toen bij RoMeO ook een afdeling historie-digitaal gestart – die gelukkig nog steeds bestaat – met de intentie om naast een tastbaar museum ook een digitaal museum neer te zetten. Daar zijn we bij RoMeO wel mee begonnen, maar dat is eigenlijk toen niet afgemaakt en na een aantal jaren scheidden onze wegen.’

‘Rond 2013 zijn we met een aantal mensen bij elkaar gekomen en toen hebben we gezegd: zouden we zo’n digitaal museum toch niet van de grond kunnen gaan tillen? We hebben toen besloten om de Stichting ROVM-digitaal op te richten en zijn begonnen met het bouwen van een website waarin plaats was voor alles op openbaarvervoergebied binnen de regio Rotterdam. Dus de hele geschiedenis van het Rotterdamse openbaar vervoer plus aanliggende gemeenten willen wij digitaal in kaart brengen. Daar zijn we nu een goeie drie jaar mee bezig. En ja, het slaat aan.’

De geschiedenis van het openbaar vervoer speelt een belangrijke rol op deze website, in zowel woord als beeld. Een prentbriefkaart met het Rotterdamse motorrijtuig 174 van lijn 1, Park, 1918.

De website lijkt te groeien als kool?

‘Ja, ik heb nog wat cijfers erbij gezocht vanmorgen. In 2014 zijn we gelijk met 300 pagina’s gestart, inmiddels uitgegroeid tot 1.242 pagina’s, toen gestart met 160 fotogalerijen en dat zijn er nu 686, toen gestart met 6.000 foto’s en dat zijn er nu ruim 65.000 en toen gestart met 90 tabellen en dat zijn er nu 157. Als ik kijk naar het bezoek, dan zitten we gemiddeld net even boven de 20.000 per maand. Je merkt wel dat er heel veel trouwe bezoekers zijn en die zie je dan steeds weer terugkomen, omdat ze met hun hobby bezig zijn. Dat is ook wat we voor ogen hadden: dat je een altijd toegankelijk digitaal archief kunt bieden. De bezoekers van de website hoeven niet te wachten totdat de remisedeuren een keer opengaan.’

‘Het blijft natuurlijk een hobby en dat moeten we niet uit het oog verliezen. Binnen onze stichting is het vrijheid. Wil je meedoen graag, dan spreken we iets af en dan doen we het ook. We hebben vier bestuursleden en daarnaast een variërend aantal medewerkers – een man of tien – die regelmatig actief zijn, die aan het scannen zijn, die aan het zoeken zijn etc. Die samenstelling wisselt soms. We geven op de website geen honderd procent zekerheid (…). Daar moet je mee leren leven en ook niet bang voor zijn. Je kunt twee dingen doen met bijvoorbeeld het plaatsen van foto’s: of wachten met de foto totdat we alle informatie hebben of plaatsen met wat we weten. Wij hebben voor het laatste gekozen, waardoor je de kring waaruit je informatie kunt putten zo ontzettend veel groter maakt. Je schept een omgeving waarin iedereen zijn bijdrage kan leveren en dat maakt de website steeds waardevoller.’

‘We doen het om iedereen te laten delen in de informatie die er is. Dat is ook zo bij RoMeO en de NVBS. Hoeveel mensen gaan er daadwerkelijk naar een gemeentearchief? Ik denk dat 95 van de 100 hobbyisten gewoon hun plezier vinden in het kijken, lezen en ervan genieten.’

‘Ik denk dat een van de achterliggende gedachtes van de website is het laten meegenieten van anderen van je eigen verzameling. De hele website is gebaseerd op verzamelingen van mensen en daar komen er steeds meer bij.’

De uitgebreide website van ROVM-digitaal biedt ook een verzameling logo’s.

Kun je de keuze van de onderwerpen op de website toelichten?

‘We hebben wat algemene info over de geschiedenis. Dan hebben we de onderwerpen wegvervoer, railvervoer en watervervoer. Daar gaan we dan ook echt in de diepte. Het fotowerk hebben we in een apart hoofdstuk ondergebracht. Dan hebben we nog de specifieke verzamelingen. We hebben ook een apart hoofdstuk over reclame. Dat is begonnen op de diligence die reclame maakte voor de uitspanning in Hillegersberg tot en met de huidige trams die volgekalkt rondrijden. Dan hebben we nog een hoofdstuk “Documenten”: brochures, boeken, jaarverslagen en alles wat op papier is verschenen. De structuur op de website is duidelijk en er zitten een aantal kruisverbanden in met onderliggende links.’

Detail uit het RETM-jaarverslag over het boekjaar 1904/1905.

En zijn er nog wensen?

‘Ja. Een van de wensen is om een uitgebreidere zoekfunctie te creëren en verdieping van de documentatie. De focus heeft gelegen op fotomateriaal, maar er moet nog veel meer documentatie in komen. Het vergaren van foto’s is relatief gezien eenvoudig. Het vinden van de juiste documentatie is één, het verwerken ervan is een echte uitdaging. Het vinden van de juiste mensen om dat te kunnen doen is best wel lastig. Er is veel, er ligt veel, maar het moet allemaal verwerkt worden.’

‘De techniek is uiteraard een apart verhaal en je hebt wel veel ruimte nodig op de server als je kijkt naar wat er op staat en wat er nog bij moet komen, en ja, dat kost geld. We kunnen dit puur van donaties doen en er zijn gelukkig aardig wat mensen die ons een warm hart toedragen.’