Tijdreizen naar Rotterdamse
trams in Roemenië

De Stichting NVBS-Excursies (SNE) was in mei van dit jaar onderweg in Roemenië. De deelnemers hebben onder andere de voormalige Wadlopers bij de spoorwegen en de Rotterdamse trams in de steden Galați en Brăila bezocht. Deze twee tramsteden liggen in het noordoosten van het land en kregen ook bezoek van vier Rotterdamse tramhobbyisten – niet alleen onlangs, maar ook 25 jaar geleden. Reden genoeg om eens te kijken welke Roemeense trams daar rondreden voordat deze door de RET en andere trams werden vervangen. De vergelijkende foto’s werden uiteraard op dezelfde locaties gemaakt.

tekst en foto’s: Paul van Baarle

Na de politieke omwenteling in 1989 ontstonden er bij de Roemeense tramsteden grote tekorten aan trams door de slechte kwaliteit en het dito onderhoud van het materieel. De trams in die tijd waren uitsluitend van Roemeense makelij en import van Tsjechische types Tatra’s T3R en T4R. Vanaf 1993 kwam een grote stroom van tweedehands West-Europese trams op gang waarmee de meeste – maar niet alle – trambedrijven in Roemenië zich tot nu toe staande hebben weten te houden. Dit betreft vooral trams uit Duitsland en in geringere mate uit Oostenrijk, Zwitserland en… Rotterdam. In Op de Rails 2005-4 en 2005-5 zijn uitgebreid alle Roemeense tramsteden en materieeltypes tot op dat moment beschreven.

Rotterdamse 1600’en naar Brăila

In mei 2005 werden tien gerenoveerde trams uit de serie 1601-1635 door Rotterdam aan Brăila geschonken. Deze trams werden in licentie van Düwag bij Werkspoor in 1969 gebouwd als enkelgelede tram en later met een middendeel verlengd en deels gerenoveerd. Eerder had Brăila al tweedehands trams uit Nürnberg en Berlijn overgenomen, maar deze zijn inmiddels allemaal buiten dienst gesteld. De voormalige RET-trams rijden daar nu gezamenlijk met tweedehands wagens uit het Oostenrijkse Graz en Wenen. Hoewel ze sinds de komst aldaar bijgeschilderd zijn, hebben ze min of meer hun oorspronkelijke kleurstelling behouden. Op 17 mei 2017 maakt motorrijtuig 1604 zijn ronde door de enkelsporige eindpuntlus Vidin en halteert als tramlijn 21 in de Strada Walter Mărăcineanu.

25 jaar eerder – op 30 april 1992 – is op dezelfde locatie motorrijtuig 88 onderweg. Deze dubbelgelede eenrichtingswagen van het type V3A werd in de hoofdwerkplaats van het trambedrijf van București (Boekarest) in 1989 gebouwd. Dit standaardtype werd vooral in de hoofdstad ingezet, maar werd ook geleverd aan diverse andere Roemeense tramsteden. Tussen 1972 en 1990 werden er bijna 600 stuks gebouwd in enkel- en dubbelgelede uitvoering en als een- en tweerichtingswagen. In 1992 waren er nog geen West-Europese trams in Brăila en deden deze V3A’s dienst samen met standaard-vierassers van het type Timiș 2. Slechts een enkele werkwagen in de remise herinnert nu nog aan deze standaardtrams die hier in Brăila eerst beeldbepalend waren.

Rotterdamse 800-en (ZGT’s) naar Galați

In 2008 en 2012 werden in totaal 26 RET-trams uit de serie 801-850 naar Galați getransporteerd. Deze ZGT’s werden tussen 1984 en 1988 gebouwd met gebruik van elektrische onderdelen en draaistellen uit oude Rotterdamse gelede trams. Daarvoor had Galați al tweedehands trams overgenomen van Berlin, Dresden, Frankfurt am Main en Magdeburg, waarvan nu alleen de KT4D-wagens uit Berlin nog dienst doen naast de ZGT’s uit Rotterdam. Op 18 mei 2017 rijdt een voormalige “Rotterdammer” als lijn 39 over de Strada Oțelarilor door een voor Roemenië kenmerkende nieuwbouwwijk, Micro 19. Achter het lokale rijtuignummer 1261 gaat het Rotterdamse nummer 801 schuil.

Op 1 mei 1992 is op min of meer dezelfde locatie een Timiș 2-tramstel onderweg bestaande uit motorwagen 128 en de bijwagens 331 en 324. Electrometal uit Timișoara heeft tussen 1972 en 1990 maar liefst 541 motorwagens en 531 bijwagens van dit type gebouwd, waarvan 71 tramstellen aan Galați zijn geleverd. Gelijktijdig met deze Timiș 2-trams reden er hier ook Tsjechische Tatra’s T3R en T4R. Ook in Galați is vrijwel niets bewaard gebleven van deze trams van voor de revolutie, maar als je als trambedrijf alle zeilen moet bijzetten om het hoofd boven water te houden, dan valt je wat dat betreft weinig te verwijten.

Voor velen was de onlangs gehouden reis van Stichting NVBS-Excursies de ideale gelegenheid om in groepsverband Roemenië te bezoeken. De individuele reiziger kan vandaag de dag ook comfortabel door dit land reizen en over het algemeen zijn de trambestuurders/sters buitengewoon enthousiast als wij “hun” Rotterdammers komen opzoeken.