Cevennen (Frankrijk)

Per stoom- of dieseltrein langs de rivier de Gardon

In het septembernummer van NVBS Actueel werd de Cevennenspoorlijn van Clermont-Ferrand naar Nîmes beschreven. Deze keer kijken we naar de zuidkant van de Cevennen: de Train à Vapeur des Cévennes.

door Frits van Buren

Wandelen, zwemmen, kanoën. Dat zijn de drie sportieve activiteiten die het gebied van de zuidelijke Cevennen toeristen te bieden heeft. Maar de drie belangrijkste attracties vormen het bamboebos (botanische tuin), het Parc Parfum d’aventure (familiepark met boomklimmen) en niet op de laatste plaats de stoomtrein van de Cevennen, want deze museumlijn vormt een van de grotere attracties in dit gebied. Op verschillende websites roemen de toeristen de fraaie uitzichten vanuit de museumtrein. De Train à Vapeur des Cévennes ligt tussen het vijftien km ten zuidwesten van Alès gelegen levendige stadje Anduze en St.-Jean-du-Gard. Dit plaatsje ligt ongeveer vijftien km ten noordwesten van Anduze.

Het gebied bij Alès (links-boven op de kaart) in Frankrijk waar de Train à Vapeur des Cévennes zich bevindt. Dit is een uitsnede uit de voor ANWB-leden gratis routekaart van België, Luxemburg en Frankrijk. Met toestemming van de ANWB.

Campings en familiehotels

Rond Anduze ligt een groot aantal campings en ook hotelbezoekers worden goed bediend. Zij kunnen onder andere een keuze maken op de website van de Logis de France-organisatie. De daar getoonde Franse hotels zijn echte familiebedrijven.

Ook de iets verdere omgeving van Anduze heeft heel veel te bieden in de vorm van steden en bekende toeristische trekpleisters. Nîmes ligt op 45 km ten zuidoosten van Anduze, en Montpellier op zestig km ten zuiden van Anduze. Montpellier heeft behalve zijn monumenten ook een modern tramnet met een omvang van 56 km. Ten slotte ligt ook het beroemde Romeinse aquaduct Pont du Gard op zestig km ten oostzuidoosten van Anduze.

Geschiedenis

Op 11 juli 1881 opende de spoorwegmaatschappij Paris-Lyon-Mediterranée (PLM) een 7,3 km lange zijtak van de spoorlijn Alès – Montpellier via Sommières: Lézan – Anduze. Er bestonden toen grootse plannen in de vorm van de aanleg van een spoorlijn van Anduze naar Millau. Maar de economische en technische realiteit beperkten de aanleg tot de normaalsporige lijn van 13,2 km van Anduze tot St. Jean-du-Gard. Na vijf jaar werk werd de lijn op 26 mei 1909 geopend. Die aanleg was toch nog moeilijk genoeg. Er moesten vier tunnels, een grote metalen brug, vijf gemetselde viaducten en zes stations gebouwd worden. Hoewel deze stations in PLM-stijl werden opgetrokken verleende het gebruik van niet-bepleisterde natuursteen de stations toch een speciaal uiterlijk.

Het natuurstenen station van Anduze op 10 juni 2017. Er is ook een riante parkeerplaats aanwezig. Foto: Frits van Buren.

Vanwege de oorlogsomstandigheden werd het reizigersvervoer op 5 juni 1940 gestaakt. Alleen goederenvervoer bleef bestaan, tot 31 juli 1971. Een plan van de Franse spoorwegen SNCF om de lijn op te breken en de rails te gebruiken voor modernisering van het spoorwegnet op Corsica werd gelukkig niet uitgevoerd. Na elf jaar niet meer gebruikt te zijn werd vanaf 3 juni 1982 een toeristische trein geëxploiteerd door de vereniging Train à Vapeur des Cevennes (TVC) en vervolgens in 1984-1985 door de stad St. Jean-du-Gard. Daarna werd de exploitatie toevertrouwd aan de Compagnie Internationale de Trains Express à Vapeur (CITEV).

Stoom- en dieseltractie

Tegenwoordig worden er van begin april tot eind oktober drie tot vier diesel- en stoomritten per dag gereden. Tussen Anduze en St.-Jean-du-Gard is er maar één halte, maar die is dan ook wel op een bijzondere plaats: bij de Bambouseraie. Dit is een botanisch park van twaalf hectare met zeldzame boomsoorten, betoverende bloemen, indrukwekkende bomen en dwerg- en reuzenbamboes. Het is mogelijk om de rit daar enkele uren te onderbreken en vervolgens verder te reizen naar St.-Jean-du-Gard.

Er wordt gereden met redelijk grote treinen met vierassige rijtuigen. De treinen zijn met een lift ook toegankelijk voor rolstoelen. Direct na vertrek in Anduze wordt door een tunnel van 830 meter gereden en meteen daarna over een metalen brug van 110 meter lengte over de Gardon. Veel passagiers reizen maar mee tot de halte Bambouseraie. Het aanvankelijk tamelijk spectaculaire landschap wordt in de buurt van St.-Jean-du-Gard wel wat vlakker.

Een trein van de Train à Vapeur des Cévennes in het station van St.-Jean-du-Gard op 10 juni 2017. Foto: Frits van Buren.

De treinen worden onder andere getrokken door de vierassige stoomlocomotief 040 T 1751 met een dienstgewicht van 70 ton. Deze locomotief werd in 1937 door de Duitse fabrikant Krupp gebouwd, heeft een vermogen van 1000 pk en kan een maximum snelheid van 50 km/h bereiken.

Stoomlocomotief 040 T 1751 van de Train à Vapeur des Cévennes in het station van St.-Jean-du-Gard op 10 juni 2017. Foto: Frits van Buren.

Werkplaats

De werkplaats bevindt zich in St.-Jean-du-Gard en daar valt het een en ander te bekijken. Begin juni 2017 stond onder andere een Renault-motorrijtuig uit 1935 mooi in de zon.

Zowel bij het station als ook in het aan de andere kant van de Gardon gelegen St.-Jean-du-Gard bestaan uitgebreide restauratiemogelijkheden.

Renault VH automotrice (motorrijtuig) uit 1935 in St.-Jean-du-Gard op 10 juni 2017. Foto: Frits van Buren.

 Anduze en St.-Jean du Gard liggen aan de rivier de Gardon en die biedt ook prima mogelijkheden voor waterplezier. Het uitzoeken van geschikte plaatsen daarvoor, maar ook het uitstippelen van wandelingen in het mooie en behoorlijk ruige terrein gaan uitstekend met behulp van de zeer gedetailleerde IGN 1 : 25 000 kaart 2741 ET (ongeveer € 12). Ook de spoorlijn kan daarop in detail gevolgd worden.

Waterplezier langs de Gardon op 10 juni 2017. Foto: Frits van Buren.

Uiteraard zijn op YouTube heel wat video’s over Train à Vapeur des Cévennes te vinden. Enkele recente video’s zijn: https://www.youtube.com/watch?v=833WaGM9lPw en https://www.youtube.com/watch?v=6Dsq6nQcOJ0