Zoekplaatjes

Deze foto werd door Overwater gemaakt op 26 maart 1942. Aan de schoorsteen van loc RTM 47 is een naar voren uitstekende constructie te zien. Ook op andere locomotieven uit die tijd is zoiets te zien, maar niet op allemaal. Later verdween dit apparaat. Waar diende het voor?

Twee dia’s van een onbekende fotograaf, vermoedelijk uit de begintijd van de ULF-trams in Wenen, dus 1997, 1998 of 1999. Kent iemand de locaties?

Deze dia werd door H. Luijendijk gemaakt op 28 mei 1977. Het is een voormalig motorrijtuig mC of mCd. Weet iemand hier meer over?

Rangeerpuzzel

Behalve de gebruikelijke zoekplaatjes hebben we deze maand ook een rangeerpuzzel. Het gaat om acht foto’s die Jan de Jongh op 9 augustus 1965 in Kranenburg maakte van de bloementrein uit Amsterdam. Deze trein bestond uit een motorpost en een gesloten wagen. Vanaf Nijmegen werd die combinatie door een 2200 naar Kranenburg gebracht. Op foto 1 is de trein aangekomen op het spoor naast het stationsgebouw. Er staat een Köf klaar met een bagagewagen type MD4ie om de bloemen uit de mP over te nemen. Op foto 2 is de 2200 weggereden. Op foto 3 en 4 staan de mP en de MD4ie langs het eerste perron en worden de bloemen overgeladen. Op foto 5 is de 2200 omgelopen. Deze foto  is vermoedelijk eerder gemaakt dan 6 en 7. Op foto’s 6 en 7 is achter de mP een korte reizigerstrein verschenen. De Jongh heeft genoteerd dat het om trein E294 Nijmegen – Keulen zou gaan. Op foto 8 zien we de 2200, de mP en de reizigerstrein. Meer foto’s zijn er niet. Het vervolg zou kunnen zijn dat de 2200 en de mP samen terug naar Nijmegen gaan (ze staan al in de goede richting) en dat de reizigerstrein vanaf spoor 1 naar Keulen vertrekt (de andere kant op). Een andere optie is dat de 2200 de complete trein naar Nijmegen brengt en dat het genoteerde treinnummer niet klopt. Hoe dan ook: het is een ingewikkeld stel rangeerbewegingen. De vraag is of iemand wel eens in Kranenburg is geweest in die tijd en de hele gang van zaken kan beschrijven.

De vorige zoekplaatjes

Deze twee foto’s (mogelijk repro’s) zijn gemaakt door J.C. de Jongh. Hij geeft als datering 1941. We zien de nieuwe sproeitrein van NS. Vermoedelijk een soort staatsiefoto’s die gemaakt zijn bij Zeist. Volgens het boek “Sporen van Veran­dering” kwam deze trein pas in 1944 in dienst. De vraag was: wie weet meer?

Otto Dijkstra bezit ook enkele foto’s van deze sproeitrein. Ze zijn afkomstig van de afdeling NS-publiciteit. Otto kreeg via Peter Bakker ook gegevens over de samenstelling van de trein. Nog vollediger is de documentatie die Remmo Statius Muller bezit, waaronder een album met twaalf grote foto’s . Die heeft hij gekregen van de weduwe van ir. J. van Hulzen, de ontwerper van deze sproeitrein. Van Hulzen overleed plotseling in 1942, maar de trein is wel afgebouwd en kwam in 1944 in dienst. De meeste wagens waren oude tenders, de sproeiwagen was een voormalige postbagagewagen van de HSM. De trein is in de oorlog afgevoerd naar Duitsland en is nooit meer teruggevonden. De foto’s zijn gemaakt in Zeist, wellicht door een van de officiële fotografen van NS: Gerdessen of Moesman. Van deze foto’s zijn, zoals dat met publiciteitsfoto’s gaat, meer vergrotingen in omloop gebracht. De foto’s van De Jongh hoeven dus geen repro’s te zijn, al werd er vroeger heel wat gekopieerd zonder dat men daar ingewikkeld over deed (zie het werk van Bonthuis op deze pagina).

Deze foto van motorrijtuig NZH A404 is gemaakt door J.J. Overwater op 10 mei 1942 bij de remise in Leiden. De vraag was: weet iemand wie de beide heren zijn. Het antwoord kwam van Ed Bootsma, die bij de technische dienst van de NZH in Leiden heeft gewerkt. Hij werkte samen ambachtsman Van der Mark, links op de foto. Rechts staat remisechef Hamer.

Dit zijn waarschijnlijk reproducties van foto’s. Ze komen uit de collectie Bonthuis die ze heeft gedateerd 1930. Vermoedelijk gaat het om de tramlijn Maastricht – Vaals. De vraag was waar deze foto’s zijn gemaakt en door wie.

Marius Hekker, Daniel van der Ree, Jan Haasdijk, Sjef Janssen, Elbert Conijn en Roel van Putten bevestigen dat het om de tramlijn Maastricht- Vaals gaat. De bovenste foto is gemaakt bij Bunderdal. De tram heeft zojuist het Gulpdalviaduct verlaten en rijdt richting Gulpen, ter hoogte van kasteel Neubourg. De onderste foto is gemaakt vanaf het viaduct in de weg Van De Hut naar De Planck, oostelijk van Margraten. De tram rijdt richting Gulpen. Het viaduct is in 1944 door de Duitsers opgeblazen. De tramdienst was toen al gestaakt en de ingraving is later volgestort. Nu loopt hier de N598.

Beide foto’s zijn reproducties. Van de onderste foto heeft Bonthuis een heel stuk weggesneden, vergelijk. De foto’s staan ook in het boekje “De Stoomtram Vaals-Maastricht” uit 1991 van Harry Schreuders. Zijn vader is op beide foto’s te zien. De foto´s zijn waarschijnlijk gemaakt door Fotopersbureau het Zuiden, dat vaak voor de LTM werkte. De fotocollectie van de LTM is ondergebracht bij het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg (SHCL) in Maastricht.

Deze foto is gemaakt door J.C. de Jongh op 30 mei 1954. Het is een C11-rijtuig uit de serie NS C 5001-5135, verbouwd tot noodwoning. De vraag was: waar is deze foto gemaakt? Jeanne Kok meldt dat ze bevriend is geweest met Jan de Jongh en zijn vrouw Truusje. Ze herinnert zich deze foto nog wel, maar weet niet meer waar die is gemaakt. Mogelijk is het in de omgeving Nijkerk geweest.

J.C. de Jongh maakte deze foto op het emplacement Amsterdam Rietlanden op 19 juni 1955. Het gaat om veewagen NS 71058 FOTW. Naast de schuifdeur staat het opschrift ’16 vleeschbalken met elk 11 dubbele haken’. De vraag was: wie weet meer over deze wagen?

Otto Dijkstra, Ton Bötticher en Remmelt-Jan Oosting doken in de archieven en wisten te melden dat deze wagen deel uitmaakte van de NS-serie 71056-71064. De wagen is in 1909 gebouwd voor de Nederlandsche Centraal Spoorwegmaatschappij (NCS) door Van der Zypen & Charlier uit Keulen. Bij de NCS droeg ze het nummer 7501, later kreeg ze het NS-nummer 71058. Oorspronkelijk was de wagen voorzien van een remmershuisje. Op de foto is dat te zien aan de balk die onder de wagen een stukje uitsteekt. De wagens waren bestemd voor veevervoer, maar zijn later geschikt gemaakt voor het vervoer van onverpakt geslacht vlees, vandaar de vleeshaken. Bronnen: “Nederlandsche Spoorwegen, Wagenpark B Goederenmaterieel en dienstmaterieel” van 1 mei 1924, het NS-album “Goederen-materieel en dienst-materieel 1930” en het bekende gele Wyt-boekje over de NCS door N.J. van Wijck Jurriaanse. Marc Schmitz attendeerde op het recent verschenen Railmagazine 368, waarin aandacht wordt besteed aan de veewagens van NS.

Hans de Haan, Nico Spilt