Nog even dit…

Reacties van lezers, aanvullingen op eerdere artikelen, oproepen en leuke nieuwtjes. Dit zijn zaken die thuis­horen in “Nog even dit…”. Heb je ook iets te melden? Laat het ons weten!

Ons mailadres: nieuwsbrief@nvbs.com.

---

Met de Straßenbahn naar de Ad.Hi.Pl.

De tram van Braunschweig

In Op de Rails van juli 2023 staat een artikel over de tram in Leeuwen­stad Braunschweig. In aansluiting hierop toont Marco Moerland een aantal bijzondere vervoer­bewijzen en oude afbeeldingen uit zijn collectie.

Marco Moerland is beheerder van de collectie vervoerbewijzen tramwegen van de Stichting NVBS-Rail­­ver­zame­lingen. De SNR doet alleen aan Nederlandse vervoer­bewijzen. De hier getoonde kaartjes komen uit de privécollectie van Marco.

Literatuur

Strassen- und Stadtbahnen in Deutschland, Band 2: Niedersachsen/Bremen door Dieter Höltge, Eisenbahn Kurier-Verlag, Freiburg, 2. Auflage 1992. Plaats­nummer Ta-440.004.2.a in de NVBS-bibliotheek.

Guilty Tickets door Marco Moerland, Transport Ticket Society, 2013. Plaats­nummer Sx-400.035 in de NVBS-bibliotheek.

---

Modern en westers, met een Arabisch sausje

Woestijntramstad Dubai

Volbepakte kamelen slenterend door het zand, mannen in lange witte gewaden en gesluierde vrouwen, omgeven door de klanken vanuit de moskee die oproepen tot gebed. Dat is het traditionele beeld van het Midden-Oosten. Ook in het emiraat Dubai, onderdeel van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) is dit mee te maken: de nacht in de woestijn doorbrengen in een bedoeïenentent is zelfs een toeristische attractie geworden. In de gelijknamige stad in het noorden is alles echter anders.

Het emiraat ter grootte van een forse Nederlandse provincie telt ruim drie miljoen inwoners, waarvan verreweg de meesten in de stad wonen. Dubai is modern en doet westers aan, overgoten met een Arabisch sausje. Het land is een constitu­tionele monarchie met godsdienstvrijheid. Het is er zeer veilig maar je moet je aan de regels houden en op je woorden letten. De familie Al Maktoum is er sinds 1833 de baas; momenteel is sheik Mohammed bin Rashid Al Maktoum de leider.

Fraaie architectuur alom maar wat het meeste opvalt is dat alles zo nieuw is. Men is er ook dol op records, zoals het meest luxe (en ook duurste) hotel ter wereld, het hoogste gebouw ter wereld, de grootste shopping mall, het meest bijzondere kunstmatige schiereiland in de vorm van een palmblad en de grootste overdekte skibaan – en dat op een van de warmste plekken op aarde. Er liggen zelfs rails in de straten…

Dubai was eeuwenlang een kleine vissersplaats en handelscentrum. Door de vondst van olie in 1966 nam de welvaart enorm toe. Olie-inkomsten maken echter nog maar vijf procent uit van het bruto binnenlands product (bbp). Handel, financiële dienstverlening en toerisme zijn momenteel de kurken waar de economie op drijft. Dubai wil hét handelscentrum van West-Azië worden.

De tram kwam er aan het eind van 2014. Deze begint met een enkelsporige lus in de wijk Dubai Marina: een pas ontwikkeld gebied met jachthavens omringd door fraaie gebouwen en winkels. Voorbij de lus gaat de lijn dubbelsporig verder, grotendeels parallel aan een drukke verkeersweg, de Al Sufouh Road. Na bijna elf kilometer wordt het kopeindpunt bereikt; het remisecomplex ligt nog ruim twee kilometer verderop. Alleen hier kun je de tram met de stroomafnemer omhoog waarnemen, want op de rest van het traject is APS (Alimentation Par Sol), toegepast, ondergrondse stroomtoevoer.

Alstom leverde elf zevendelige rijtuigen 001 tot en met 011, aangepast aan de vaak extreme weersomstandigheden hier. Niet alleen de hitte maar vooral zandstormen vereisten speciale constructies. Die zijn al meermaals aangepast. De trams kennen een eerste klas (gold card) en een tweede klas (silver card) en boven­dien een afdeling voor vrouwen en kinderen.

Het begin- en eindpunt en de negen tussenhaltes zijn airconditioned en zijn daarom met perrondeuren afgesloten van de buitenwereld. Er wordt bepaald niet snel gereden: de tram wil zich graag laten zien als het zoveelste nieuwtje in de stad. De rijtuigen dragen het logo RTA van Roads & Transport Authority. Veel ervan zijn beplakt met reclameteksten. Verlenging aan beide zijden van de lijn zit in de planning.

Na een voorzichtig begin zijn de rijtuigen nu over het algemeen goed bezet. En zeker niet met mannen in lange witte gewaden, zoals uit onderstaande foto moge blijken:

Een kaartje om het gehele traject af te rijden kost in de silver class omgerekend ongeveer één euro. Tot drie kilometer kent RTA korttrajecttarieven. Gold card-tickets kosten het dubbele. In het overigens nogal prijzige Dubai is het openbaar vervoer niet duur, en dat geldt ook voor taxi’s.

Natuurlijk blijft het niet bij deze ene lijn. Er bestaan al heel lang plannen voor een tramlijn op waterstof die naar de 828 meter hoge Burj Khalifa zou gaan: een grote toeristische trekpleister. Waarschijnlijk wordt het echter een ‘gewone’ tramlijn waar nog weinig over bekend is. De remise voorbij het oostelijk eindpunt is op de groei gebouwd en van alle nieuwe snufjes voorzien.

Er is nog veel meer op railgebied te beleven in Dubai. Vijf jaar voordat de tram ging rijden zag het eerste railproject het licht: de monorail op Palm Jumeirah, het kunstmatig schiereiland in de vorm van een palmblad. Deze rijdt ruim vijf kilometer vanaf Gateway Towers, waar ook de remise is gevestigd, over de nerf van het palmblad naar de ‘top’ van het kunstmatig schiereiland waar Atlantis Aquaventure is te vinden: zwembaden met enorm lange glijbanen, wildwater­banen, een shopping mall, grote aquaria en het luxe hotel Atlantis.

Dit hotel kun je nog gewoon betreden. Dat is niet het geval bij het prestigieuze hotel Burj Al Arab, half in zee gebouwd in de vorm van een zeilboot. Voor 290 dirhams -75 euro- mag je de openbare ruimten bewonderen onder het genot van drie heerlijke drankjes of hapjes bij een van de bars. Dubai kent het zeven sterren toe, geen officiële classificatie overigens.

Onderweg zijn er enige haltes bij belangrijke palmbladonderdelen met winkel­centra en villa’s. Het is allemaal erg futuristisch. De Alweg-monorail rijdt automatisch, er is geen bestuurder; het driedelig materieel komt van Hitachi. Meestal rijden er twee stellen in een kwartierdienst.

Eveneens in 2009 ging de metro rijden: een rode en twee jaar later een groene lijn. De rode is het belangrijkst: deze loopt dwars door stad en land en is 52 km lang. De groene heeft een wat merkwaardige route in de oude stad – het oosten – en telt ruim twintig kilometer. Beide rijden grotendeels op viaducten maar deels ook ondergronds. Een blauwe en paarse lijn staan nog op de tekentafel. Een ‘gewone’ metro kon natuurlijk hier niet, dus net als de monorail ontbreekt een bestuurder. Vrijdagmorgen wordt er niet gereden, want dat is een islamitische rustdag.

De 87 vijfdelige treinstellen (5001-5087) zijn gebouwd bij Kinki Sharyo in Japan. Er zijn net als bij de tram drie afdelingen: eerste en tweede klas en een afdeling voor vrouwen en kinderen. Het materieel draagt ook het rode logo van de RTA. Op twee stations is het mogelijk over te stappen op de in de nabij­heid rijdende tram.

Dubai bezit twee internationale luchthavens, de een nog groter en mooier dan de ander. Zij vormen de thuisbasis van luchtvaartmaatschappij Emirates. Op één daarvan is nóg een record te beleven: de langste vliegveldtrein. Deze vierdelige trein verbindt de terminals A en B met elkaar. Hij rijdt achter dik glas en is moeilijk te fotograferen.

Zoals gebruikelijk zijn er op deze terminals talrijke plekjes waar je de inwendige mens kunt versterken. Op een daarvan wil de uitbater het helemaal in stijl doen. Hij serveert een heerlijke cappuccino in een authentieke sfeer: vanuit de replica van een Milanese Peter Witt-tram met nummer 4337. ‘Servizio speciale’ toont het venster waar normaliter het lijncijfer in staat. Let ook op de fantasierijke stroom­afnemer op het dak!

Door de staatsvorm kan besluitvorming snel geschieden in Dubai. Mijn bezoek vond al weer enige tijd geleden plaats. Wie er nu of over enkele jaren komt, zal ongetwijfeld weer nieuwe zaken op railgebied aantreffen en daar hopelijk over rapporteren in NVBS Actueel of een ander medium. We wachten het af…

Ciril van Hattum. Alle foto’s zijn in 2016 en 2017 door de auteur gemaakt.

Meer lezen

Wie meer wil lezen over Dubai wordt verwezen naar het artikel in Op de Rails van mei 2015: Metro, monorail en tram in de woestijn door Maurits van den Toorn (pdf, te lezen als je bent ingelogd).

---

Film over station Deventer

In filmtheater Mimik in Deventer is op 9 en 10 september 2023 een film te zien over de geschiedenis van station Deventer. De titel: Station Deventer; het station, dat altijd open gaat, maar nooit geopend werd. De film is gemaakt door Paul van Agten, in samenwerking met Arno Dijkhof die in 2020 een boek publiceerde over dit station. In de film is ook materiaal verwerkt dat door de NVBS ter beschikking is gesteld. De film duurt ongeveer een uur. De entree is gratis. Reserveren van plaatsen kan tegen die tijd via www.mimik.nl.

Van Paul van Agten verscheen in 2014 een documentaire over de spoorbrug bij Deventer, met als titel ‘De brug die bleef’. Deze is te zien op YouTube.

---

Fotografeerverbod in Polen

Op 7 juli 2023 heeft de Sejm (Poolse landdag) een wet goedgekeurd die het fotograferen verbiedt van objecten die belangrijk zijn voor de staatsveiligheid en kritieke infrastructuur. Wie in Polen treinen wil fotograferen moet extra goed opletten, zeker als je borden met dreigende teksten ziet. Er zijn al gevallen bekend van fotografen die urenlang vast hebben gezeten.

In september 2023 organiseert de SNE een najaarsreis naar Polen.

---