Nieuw in de bibliotheek

Een greep uit de vele boeken en andere publicaties die je kunt bekijken of – als je lid bent – kunt lenen in de bibliotheek van de NVBS.

100 Jahre Elektrische in Wien

In 1997 bestond de tram in Wenen 100 jaar en in 2023 dus al meer dan 125 jaar. Zoals overal begonnen ze ook daar met paardentrams en via stoomtrams kwamen er elektrische.

De elektriciteit werd echter in de periode 1889-1915 in de mondaine Ringstrasse niet aangevoerd via ‘optisch vervuilende’ bovenleiding maar via ‘onder­leiding’ in het plaveisel, maar dat gebeurde pas nadat de veel goedkopere accutrams vanwege de zure stank het veld moesten ruimen.

Dit en nog veel meer historische Weense tramfeiten worden met mooie foto’s en tekeningen beschreven in deze zeer leesbare Duitse brochure uit 1997 (28 pagina’s) geschreven door Harald Marincig. En op de achterkant zag ik nog een aantal trams, waarvan er diverse ook in Nederland bij verschillende bedrijven hebben rondgereden.

Plaatsnummer Ta-470.082

Farbfoto-Raritäten von Carl Bellingrodt: Die DB in den 1950er-Jahren

Velen kennen de prachtige zwart-witfoto­boeken van Carl Bellingrodt (Sa-430.288.1-5) waarin zo ongeveer alle ‘Baureihen’ (typen) voorkomen. Maar dit fotoboek wijkt daar volledig van af. En niet alleen omdat de foto’s in kleur zijn, maar ook komen er mensen in voor in ook nog vaak landelijke taferelen, die Bellingrodt tussen 1950 en 1971 vereeuwigde.

We zien dus hier ook een stuk naoorlogse geschiedenis van Duitsland heel mooi langskomen. En daarom is het een feest om dit boek rustig door te bladeren! Maar vergeet daarbij niet de kundige bijschriften van Udo Kandler te lezen, waar de plaats en tijd van elke foto een degelijke onder­bouwing krijgen. Het boek verscheen in 2023 en bevat 192 bladzijden.

Plaatsnummer Sa-430.544

Tramway Museum Graz: 30 Jahre im Rückblick

In dit boek worden de eerste 30 jaar (1970-2000) beschreven van het Tramweg Museum te Graz in Oostenrijk. Maar eigenlijk wordt hier ook de geschiedenis van de tram in Graz beschreven met details over het wagenpark, dat langzamerhand naar het museum verdween om plaats te maken voor Bombardier Cityrunners, die nu alleen nog maar in Graz rondrijden.

Helaas laat de kwaliteit van de foto’s regelmatig te wensen over, maar in korte alinea’s wordt de geschiedenis van tram en museum goed beschreven. Gelukkig beschikt het museum ook nog over rijdende trams van weleer, zodat het verleden levend behouden blijft. Als tussenstop wordt het 20-jarig bestaan van het museum ook nog apart behandeld.

Het grote plein in de binnenstad van Graz, de Jakominiplatz, krijgt een bijzondere plaats in het boek met een historie in afbeeldingen. Het wagenpark van de tram en het museum worden in tabellen en foto’s uitgebreid beschreven.

Ondanks de slechte kwaliteit van de foto’s is het toch zeker de moeite waard om dit boek te lenen en uitgebreid te bekijken. Het boek verscheen in 2000, bestaat uit 83 bladzijden en is geschreven door Klaus Ausserhofer, Gerhard Schweyer, Rudolf Watzinger en Herbert Wöber.

Plaatsnummer Co-470.008

Tatra Smichov ‘76

Dit is een herdenkingsboek van de Tsjechische Tatrafabriek, die in Smichov bij Praag gevestigd is. Het boek is geschreven door J. Barchanek en bevat 64 pagina’s. Het is uitgegeven in 1976 toen de volgende feiten werden herdacht:

• 100 jaar geleden reed hier de paardentram;
• sinds 1952 werden hier 10.000 trams van de bekende en voor velen herkenbare serie T gebouwd;
• in 1976 werd de 6.000ste tram voor Rusland gebouwd;
• in 1976 werd tevens de 1.500ste voor de DDR afgeleverd.

In 1976 was de Muur nog niet gevallen, dus dit soort ronkende feiten passen nog in de communistische tijd.

Het interessante in dit boek is, dat het de bedrijfsgeschiedenis toont tegen de Tsjechische communistische staatsgeschiedenis, die zich duidelijk afzet tegen het imperialistische andere deel van Europa en zich via het fascisme bekeerd heeft tot het socialisme, hier dus communisme.

Maar de Tatra-trams worden echt niet vergeten en worden goed gedetailleerd en rijk geïllustreerd beschreven. Een echt bijzonder boek, zeker door het brede historisch kader!

Plaatsnummer Ci-542.020

Summary of Aerial Transit for the NineCounties of the San Francisco Bay Area

Deze beknopte brochure uit 1955 (13 pagina’s) behandelt het plan om een openbaar-vervoersysteem te bouwen rond de baai van San Francisco: BART (Bay Area Rapid Transit).

Dit systeem is in de periode medio jaren 60 – medio jaren 70 ook daadwerkelijk gebouwd voor ongeveer 1 miljard dollar. Maar in deze brochure zie je alleen maar toekomstmuziek in de vorm van prachtige tekeningen en een kaart van het gebied.

Het net bevat 50 stations en 131 mijl aan tracé­lengte. Er reden op 1 januari 2023 862 ‘bakken’. Op een werkdag rijden gemiddeld meer dan 100.000 passagiers in de BART (voor covid waren dat er meer dan 400.000 per dag). Ter vergelijking: het GVB in Amsterdam vervoert per dag 700.000 personen! Waarin een klein land toch maar weer groot kan zijn…

Als je dit boekje bekeken hebt, moet je eigenlijk ook nog eens Ua-720.009 uit 1984 bekijken. Maar nog beter is het om BART op internet te bekijken. Daar haalde ik ook bovenstaande huidige cijfers vandaan.

Plaatsnummer Ua-720.133

Rutger Ruempol