Het einde van de Wohlen-Meisterschwanden Bahn
Hoe de trein verdween uit Wohlen, in 1989 en 2022
De halte Hilfikon van de Wohlen-Meisterschwanden Bahn in 1989.
De plaats Wohlen, een eindje ten Westen van Zürich, ligt aan de lijn Aarau – Lenzburg – Rotkreuz – Arth Goldau van de SBB. Het is een eindpunt van de smalsporige Bremgarten-Dietikon Bahn (BD), en van de vroegere Wohlen-Meisterschwanden Bahn (WM), die normaalspoor gebruikte.
De WM werd in 1917, meteen elektrisch, geopend, al was het niet tot het oorspronkelijk geplande eindpunt in Meisterschwanden aan de Hallwiler See. Ook al was het stationsgebouw daar al gebouwd, de lijn kwam niet verder dan een station eerder: Fahrwangen, wat voor het gemak maar Fahrwangen-Meisterschwanden genoemd werd.
Tot 1966 was de lijn met gelijkspanning (1000 Volt, na 1947 1200 Volt) in dienst, waarna de ombouw tot het SBB-systeem van 15 kV wisselspanning volgde. Voor de personendienst kwamen pendeltreinen in dienst zoals ook de SBB ze in die tijd had. Eén ervan is bewaard en is nog regelmatig in gebruik voor excursies.
De rails zijn verdwenen en er is een lelijke loods gebouwd, maar Schloss Hilfikon staat er nog steeds. Foto uit 2022.
Het bedrijfsresultaat was nooit geweldig. Het goederenvervoer tussen Wohlen en het eerste station, Villmergen, was het meest winstgevend. Vanaf 1975 begonnen de tekorten op te lopen, en kwam er een cyclus op gang van schrappen in de dienstverlening, minder klanttevredenheid, lagere inkomsten, schrappen in de dienstverlening enzovoort, tot in mei 1997 alleen nog te bezuinigen viel door het opheffen van de personendienst. Dat is meteen een van de laatste opheffingen geweest voor de kentering die investeren in spoor weer interessanter maakte.
Had de lijn het vijf jaar langer gered, dan was er een goede kans op overleven geweest. In 1999 werd de goederendienst ook opgeheven, al bleef de eerste kilometer tot bijna in Villmergen behouden als fabrieksaansluiting. Vanaf dat moment was de WM een busonderneming geworden, en de fusie met de Bremgarten-Dietikon Bahn is dan ook niet echt deel meer van de spoorweggeschiedenis.
Het traject had enkele niet al te zware hellingen, die gemakkelijk zonder tandradaandrijving konden worden bedwongen. Van Wohlen tot Villmergen zocht de lijn zijn eigen weg, om dan naast de drukke weg uit te komen die tot bijna het eindpunt trouw werd gevolgd. Grootste bezienswaardigheid onderweg was het kasteel van Hilfikon, waar de vergelijkingsfoto ontstond.
Wouter van Doorn
Toen en …In deze rubriek laten we aan de hand van twee foto’s zien wat er in een bepaalde tijd op een bepaalde plaats is veranderd. Deze maand: hoe de trein verdween uit Wohlen, in 1989 en 2022, door Wouter van Doorn.
Heb jij ook foto’s die wellicht voor deze rubriek in aanmerking komen? Stuur deze dan met begeleidende tekst naar ons. Trein of tram, binnenland of buitenland: het mag allemaal. Voorwaarde is dat de twee foto’s zoveel als mogelijk vanuit hetzelfde standpunt zijn genomen. |
