Winterse beelden door de lens van …
Sneeuwfoto’s: spoorwegen Nederland
De door de lezers van NVBS Actueel ingezonden sneeuwfoto’s zijn onderverdeeld in Tram en metro, Spoorwegen Nederland en Spoorwegen buitenland. In dit deel komen de spoorwegen in Nederland aan bod.
Voor hoe deze fotogalerij tot stand is gekomen, wordt verwezen naar de rechterkolom. Als je liever eerst de sneeuwfoto’s bekijkt, kan dat natuurlijk ook.
In dit deel sporen we eerst elektrisch en daarna dieselend door de sneeuw. Vervolgens staan we stil bij varia langs het spoor en sluiten we Nederland museaal af in een ‘Russische winter’. Overigens zijn de tijden, waarin je met de door de kou verkleumde vingers een vol filmpje in je fototoestel moest verwisselen, wel voorbij. Het filmpje was altijd vol op een moment dat het niet uitkwam en het verwisselen lukte alleen met de handschoenen uit. Maar ook digitaal fotograferen in ‘echte’ kou blijft een uitdaging, want lage temperaturen maken dat de batterij van je fototoestel in sneltreinvaart leegloopt. En bij grote temperatuurverschillen ontstaat condens op je lens, op je zoeker, of nog erger: in je toestel zelf. En ondanks al die ongemakken oefent de ‘witte wereld’ een enorme aantrekkingskracht uit op de spoorwegfotografen. Kijk en geniet mee waarvoor zij erop uit trokken.
Elektrisch door de sneeuw
Op 12 december 1981 nam de NVBS met een zeer geslaagde rondrit in vijf stijfbevroren rijtuigen plan N afscheid van de E-locserie 1000 door Midden Nederland. Het eerste deel van de rit ging van Utrecht naar Barneveld. In een zonnig maar koud Bilthoven passeert de trein. Ik heb de trein die dag met gewone dienstregelingtreinen goed kunnen volgen, want ondanks de sneeuw reed alles volgens schema. Tekst en foto: Bart van ‘t Grunewold.
De afscheidsrit NS-locserie 1000 op 12 december 1981 te Baarn. Het traject van de afscheidsrit was: Eindhoven – Arnhem – Barneveld – Baarn (fotostop) – Hilversum – Utrecht Maliebaan – Utrecht Lunetten (fotostop) – Utrecht Centraal. Tekst en foto: Andries Oldenhof.
De 1143 onderweg tussen Hengelo en Oldenzaal met trein 2443 op 15 januari 1991. Tekst en foto: Wim Jonker Klunne.
Plan E rijtuigen 5084 29-37 373-3, 5084 29-37 365-9 en 5084 29-37 308-9 met daarvoor de 1111 als leeg materieel tijdens roestrijden te Dieren. Nadat het sein op groen gesprongen was, vervolgde de trein de rit richting Zutphen. Vrijdag 9 januari 1987. Tekst en foto: Alex Veldhof.
Donderdag 8 februari 2007 te Nieuwerkerk aan den IJssel: ACTS e-loc 1254 (ex NS 1214) tijdens een fikse sneeuwbui als containertrein 60221 Maasvlakte – Coevorden. Tekst en foto: Bert Stortebeker.
Een trein met terugkerende wintersporters passeert op 4 februari 2024 de spoorbrug over de Lek bij Culemborg. Trekkracht is locomotief NS 1746. Op de uiterwaarden langs de Lek wordt druk geschaatst. Tekst en foto: Kees Wielemaker.
In de nacht van 19-20 december 2010 was er een heerlijk pak sneeuw gevallen. In de middag ging het dan onder het genot van een zonnetje naar de overweg aan de Wieldrechtse Zeedijk in Dordrecht. Daar aangekomen kreeg ik de IC 1953 van Den Haag CS naar Venlo voor de lens die getrokken werd door de 1745, een machine die tot het laatst bij NS heeft gereden en tijdens het afscheid vorig jaar op station Rotterdam Stadion te zien was. Tekst en foto: Rob van der Rest.
De foto is gemaakt op “de Binckhorst” in Den Haag. Zoon Koen jr. had het geluk dat hij hier – als hovenier – mocht sneeuwruimen op 3 februari 2021. Tekst en foto: Koen Altena.
We vervolgen met de elektrische treinstellen en dubbeldeksmaterieel.
ElD3 438 vertrekt op 10 december 1967 uit Hollandsche Rading als trein 3742 Utrecht – Hilversum – Amsterdam. De koprijtuigen van de 438 kwamen op 14 februari 1938 als El2 247 in dienst. In de oorlog werden 29 tweetjes uitgebreid met een tussenrijtuig. De 247 reed vanaf 22 mei 1942 als ElD3 413. De eerste serie Plan V veroorzaakte een nummerbotsing en zo werd de 413 vanaf 4 maart 1966 de 438. Op 25 september 1968 volgde afvoer voor sloop. Tekst en foto: Peter van der Vlist.
De foto is op 12 december 1981 in Lage Zwaluwe door mij genomen. Tekst en foto: Albert Sas.
Zondag 9 februari 1969 te Rotterdam Kleiweg Aansluiting: Mat40 ELD² 301 is als stoptrein 3036 van Rotterdam Hofplein op weg naar Den Haag HS. Op de achtergrond zie je het voormalige station Rotterdam Kleiweg. Tekst en foto: Bert Stortebeker.
Een opname gemaakt op de vroege ochtend van 29 december 1976 toont een onbekende Hondekop BDk-bak plan P richting Den Haag HS. De trein passeert de voormalige overweg in de van Vredenburghweg in Rijswijk, ongeveer waar tegenwoordig het fietsviaduct over de viersporige lijn ligt. Dit is ook ongeveer de plaats van de voormalige halte Rijswijk/Wateringen. Tekst en foto: Gerard van Vliet.
In mijn derde jaar HTS zou ik als tweede stageplek stage gaan lopen bij de bouw van de Hollandse spoorbrug bij Muiderberg. Daarvoor moest ik wel eerst naar Utrecht. Zo doende kwam ik op 15 januari 1984 in Utrecht Centraal waar ik deze dia heb gemaakt aan de zuidzijde van het station. Ik heb helaas niet het nummer genoteerd van de Hondekop naast de 1608. Tekst en foto: Hans Sodenkamp.
In de nacht van 30 op 31 december 1978 viel een flink pak sneeuw, wat het begin van een lange en sneeuwrijke winter inluidde. Het openbaar leven lag op 31 december 1978 stil, maar de NS reed (toen nog). Na te voet van huis door de sneeuw naar dit fotopunt te zijn geploegd, kon treinstel 964 worden gefotografeerd, dat het station van Roermond verliet. Tekst en foto: Bart van ‘t Grunewold.
Op 3 januari 2010 reden de treinstellen 4053+4063+4083 bij Hooghalen als Intercity naar Zwolle. Een plaatje als dit kan sinds mei 2020 niet meer worden gemaakt. Toen reed een SNG-treinstel op een aanhangwagen achter een tractor. De machinist kwam daarbij om het leven. De overweg is nu opgeheven en er is een, met een stalen hekwerk afgesloten, ontsluitingsweg aangelegd. Deze weg is niet toegankelijk voor de fotograaf. Ook is een deel van het bos gerooid. Tekst en foto: Klaas Vijfschagt.
Een DD-AR-stel rijdt bij Groenekan onder de fameuze Gotische bogen in de richting van Utrecht. De foto is genomen op 8 december 2012, toen er in korte tijd heel veel sneeuw gevallen was. Dat zorgde, behalve voor sneeuwpret, ook voor mooie fotogelegenheden. Tekst en foto: Elbert Conijn.
De Dom van Utrecht kijkt vanaf een afstandje toe hoe de 1705 een dubbeldeksstam richting Rhenen duwt. Nog meer mensen ophalen zodat ze in de grote stad kerstinkopen kunnen doen. Het is 21 december 2009 en de fotograaf vernikkelde in de kou, maar was blij met de zonnige opname. Anno 2024 ziet het er hier heel anders uit; zelfs de Dom heeft een nieuw jasje gekregen. Tekst en foto: Raymond van den Hoven.
Veel stelt het niet voor, dit stukje bos bij Vinkebrug tussen Halfweg en Haarlem. De foto suggereert een verstilde wintersfeer waar alleen af en toe alleen een trein doorheen raast, maar schijn bedriegt. Als er geluid bij de foto zou zitten zou je merken dat dit plekje pal naast de A9 ligt en recht onder een drukke aanvliegroute van Schiphol. 11 februari 2017. Tekst en foto: Tim Boric
Dieselend door de sneeuw
DE2 80 is op 5 januari 1971 als trein 7245 Apeldoorn – Enschede vertrokken uit het winterse Delden. De 80 werd op 6 maart 1954 in dienst gesteld en reed vanaf 18 april 1959 in het rood. In 1979 werd de 80 uitgerust met CRVL-apparatuur. Brand in het motorcompartiment werd de 80 op 13 februari 1985 fataal, waarna afvoer volgde op 1 mei. De overbrenging naar de sloop (samen met lotgenoot 74) was op 1 juli van dat jaar. Tekst en foto: Peter van der Vlist.
Deze foto bij het station van Purmerend maakte ik op een zonnige zondag in januari 1966. De wegen waren redelijk berijdbaar voor de brommer en Purmerend was dichtbij; ik woonde toen in de Beemster. Langs de enkelsporige lijn lag toen een fietspad in de richting van het Noord-Hollands Kanaal. Het werd gebruikt door de tuinders die de volkstuinen ooit van de spoorwegen pachtten. De DE3 reed in een uurdienst naar Amsterdam. Met de zon op de kop kreeg ik een mooie foto. Tekst en foto: Sjoerd Bekhof.
Station Dalfsen in januari 1979. Het stationsgebouw is nu een Grand Café met de toepasselijke naam “Het Oude Station”. Deze opname heb ik gemaakt met een Pentax camera op Agfa CT 18 diafilm. Tekst en foto: F.J. de Haan.
Werkplaats en emplacement Feijenoord op 12 februari 1991. De DE3 is afkomstig van het dieseleiland Dordrecht-Geldermalsen; het reguliere onderhoud werd uitgevoerd bij de werkplaats Feijenoord. Tekst en foto: Ben van Wevering.
December 1996 was heel koud maar had veel zonnige dagen. De 3101 is als trein 8346 onderweg van Nieuweschans naar Groningen en passeert Beerta op 28 december 1996. Tekst en foto: Bob Visser.
‘s- Heerenbroek tussen Zwolle en Kampen in januari 2001. Ooit was hier een station. De opname is een kleurennegatief door mij gemaakt met een Pentax MZ 50. Tekst en foto: F.J. de Haan.
In de nacht van 1 op 2 maart 2005 werd Fryslân vrij onverwachts bedekt met een flink pak sneeuw. Ondanks de overlast leverde dat ook fraaie plaatjes op en … de treinen reden! Het DH-materieel deed onverschrokken dienst op de spoorlijnen van Leeuwarden naar Harlingen en Stavoren. Op de minuut volgens dienstregeling loopt Wadloper 3230 in NoordNed-dienst binnen op spoor 2 te Sneek, op 2 maart 2005. Tekst en foto: Wim Hoekema.
We vervolgen met de diesellocomotieven.
In de winter van 1978-79 toog ik naar de noordelijke provincies; via de radio hoorde ik dat daar de treinen weer reden. Van Leeuwarden door een winterlandschap, bij Visvliet reed de trein door een wal van sneeuw. Voor de trein was voldoende weggeschoven en geschept zodat de doorgang mogelijk was. Een sneeuwbal, welgemikt kreeg ik in het gezicht. Je moest natuurlijk alles kunnen bekijken en daarvoor had je het raam open gezet. De jongens naast het spoor hadden lol. In het hoofdstation van Groningen stond in januari 1979 een bijzondere trein klaar als stoptrein naar Leeuwarden. Doordat de reguliere treinen door storingen in de werkplaats stonden, waren enkele diesellocs + warme stoof en rijtuigen plan E vrijgemaakt voor de reizigersdienst. Een van de weinige gelegenheden waar een 2400 voor een reizigerstrein heeft dienst gedaan; een 2200 liep achterop. Nu onvoorstelbaar, maar de treinen reden redelijk op tijd; daardoor kon ik op een zondag het rondje Amf – Lw – Gn – Amf maken. Tekst en foto: Sjoerd Bekhof.
Op 6 december 2012 komt een containertrein langs de Ronde Haven in Culemborg. Trekkracht is een locomotief van de serie 6400, op dat moment in dienst van DB Schenker Rail. Tekst en foto: Kees Wielemaker.
Varia in de sneeuw
Niet helemaal een sneeuwfoto want er lag geen sneeuw in strikte zin; wel heel goed ontwikkelde rijp die in de (lange) schaduw van een goederentrein tot diep in de middag mooi fris bleef. Amersfoort rangeerterrein met Post VI op 22 december 2007. Ik ken Post VI maar al te goed uit de 70’er en 80’er jaren. Van de Bokkeduinen-opstelsporen was nog lang geen sprake. Je kon plusminus tegenover Post VI postvatten en het heuvelen gadeslaan. Kwam je rond het middaguur dan had je de zon ook nog eens in de rug. Tekst en foto: Marc Schmitz.
Eemland, spoorbaan Amersfoort – Baarn rond 2013/2014. Tekst en foto’s: G. Wagelaar.
De foto is gemaakt op 17 januari 2024 bij het station Raalte aan de lijn van Zwolle naar Enschede, geëxploiteerd door Keolis onder de naam Blauwnet, en wordt vanaf december 2017 uitgevoerd met de Flirt-treinstellen van Stadler. Op deze koude winterdag ben ik van mijn woonadres in Raalte naar het station gelopen om deze foto te maken. Tekst en foto: Olav Horn.
Museaal door de sneeuw
Op 11 december 2017 zien we de 766 in een soort sneeuwstorm op het emplacement van Nijmegen. Het stel is voorzien van reclame voor het Rode Kruis. Verder staat er een Buffel op die met ingang van deze datum werkloos is geworden. Tekst en foto: E.T.M Kroesmeijer.
Op 29 december 2010 werden de decemberritten bij de museumspoorlijn STAR in Stadskanaal gereden door de stoomlocomotief TE 5933. In winterse omstandigheden is de trein hier onderweg naar Veendam en werd gefotografeerd tussen de overwegen Zwarteweg en Gietermond. Tekst en foto: Klaas Vijfschagt.
Met een ‘Russische winter’ in Nederland – de TE 5933 van de STAR rijdt tenslotte in haar Russische uitvoering – zijn we aan het einde gekomen van het deel Spoorwegen Nederland. Meer sneeuwfoto’s zien? Die zijn te vinden in de delen Tram en metro en Spoorwegen buitenland