“Gute Fahrt” in het tweeasser-tramparadijs

De tram van Woltersdorf

Wie vanuit het centrum van Berlijn naar het voorstadje Woltersdorf per openbaar vervoer reist, neemt eerst de S-Bahn tot station Rahnsdorf en stapt dan over op tramlijn 87 naar Woltersdorf Schleuse. De argeloze reiziger zal bij de eerste aanblik van de Woltersdorfer tram zich verbaasd afvragen of hij met een tijd­machine teruggekeerd is in de tijd, want de volgens de huidige normen zeer kleine trammetjes dateren namelijk uit de jaren 1957-1961.

De tramlijn van S-Bahn station Rahnsdorf naar Wolterdorf Schleuse. Bron: Wikipedia.

De normaalsporige tramlijn heeft een lengte van 5,8 kilometer en kwam in 1913 in dienst. De huidige zeven motorwagens en twee bijwagens voor de dagelijkse dienst zijn allemaal tweedehandsjes uit Dessau, Dresden en Schwerin die in de jaren 70 en 80 werden overgenomen. Ze werden in de DDR-tijd tussen 1957 en 1961 gebouwd door de VEB Waggonbau Gotha (kortweg ‘Gotha’). Na de Duitse eenwording werden ze door Mittenwalder Gerätebau (‘MGB’) deels gereviseerd en gemoderniseerd.

De bijwagens worden normaal niet meer ingezet. Afhankelijk van de dag en het tijdstip wordt er om de 10, 20 of 40 minuten gereden. Voor de bewoners van Woltersdorf verzorgt de tramlijn de aansluiting op de S-Bahn naar Berlijn. Dagjesmensen uit Berlijn nemen de tram voor een bezoek aan de bossen, meren en de historische sluis (Schleuse) tussen de Flakensee en Kalksee.

Motorrijtuig 28 werd in 1959 door Gotha gebouwd voor Dessau en werd in 1978 overgenomen. Na de modernisering in 1996 kreeg het de type-aanduiding T59M. De tram is in winterse omstandigheden net bij Schleuse vertrokken richting S-Bahnstation Rahnsdorf.

Nogmaals motorrijtuig 28 die in de Rudolf Breitscheid Strasse tegen het verkeer inrijdt. Aan de linkerzijde de beeldbepalende Evangelische St.-Michaels-kerk.

Naast deze gedateerde Gotha-trams heeft men nog een collectie museumtrams die voor speciale ritten op de baan komen. Bijvoorbeeld tijdens het jaarlijkse feest van de vrijwillige brandweer in mei en het zomerfeest. Het is niet ongebruikelijk dat als de museumtrams rijden, deze de normale trams in de reguliere dienstregeling vervangen.

Motorrijtuig 2 en aanhangrijtuig 24 dateren uit het openingsjaar (1913) van de Woltersdorfer tram en werden door Orenstein & Koppel gebouwd. Het prachtig gerestaureerde tramstel rijdt hier over de Berliner Strasse.

Motorrijtuig 7 werd in het oorlogsjaar 1943 door Uerdingen geleverd aan Berlijn en wordt daarom aangeduid als Kriegsstrassenbahnwagen (KSW). Dit KSW-prototype kwam een jaar later in Woltersdorf te rijden en deed daar dienst totdat het werd afgelost door de huidige Gotha-trams. Naast deze motorwagen beschikt men ook over een KSW-aanhangrijtuig.

Het stijlvolle embleem op KSW-tram 7 van het toen nog “Volkseigener Betrieb”.

Ook een grote vierassige tram van Berlijn met zogenaamde ‘maximum traction trucks’ is als museumwagen langdurig te gast in Woltersdorf. Het motorrijtuig 218 met open balkons werd gebouwd in 1913 door Linke Hoffman in het toenmalige Breslau (nu: Wrocław).

In Europa zijn er nog maar weinig tramlijnen die in de dagelijkse dienst met twee-assige trams worden geëxploiteerd, dus iedereen die het leuk vindt om per oude tram te rijden mag Woltersdorf niet missen. Ter afsluiting nog een passend citaat van de lokale website: “Die 20 Mitarbeiter der Woltersdorfer Straßenbahn wünschen allen Fahrgästen und denen die es werden wollen allzeit ‘Gute Fahrt'”.

Tekst en foto’s: Paul van Baarle. De twee sneeuwopnames dateren van 6 maart 2005; de zonnige foto’s van het museummaterieel werden gemaakt op 31 mei 2014.