Nieuwe boeken en dvd’s

Rails Across London

Door: John Glover. 192 blz., 22 x 28,5 cm, circa 150 kleurenfoto’s, 15 kaarten. Uitgever: Crécy. Artikelnummer 165-0083. Prijs: € 29,75.

Het spoorwegnet rond London is sterk beïnvloed door het voorschrift dat geen stations in de ‘City’ mochten worden gebouwd. Daardoor was overstappen tussen de stations moeilijk. Dit was aanleiding voor het ontstaan van de eerste ondergrondse spoorlijn in een stad, de “Circle”. Noord-zuid- en oost-west-verbindingen bleven vaak moeilijk met tweemaal overstappen. Geen pretje, zeker niet in de 19e eeuw toen reizigers veel meer bagage meenamen dan tegen­woordig. In het Victoriaanse tijdperk werden wel nieuwe verbindingen gemaakt, zoals de East London Railway, de West London Railway en de North London Railway, maar deze lagen te ver van het centrum en werden voornamelijk voor lokaal vervoer en goederenvervoer gebruikt. Ze maken nu deel uit van London Overground.

Het nieuwe boek van John Glover, kenner bij uitstek van het spoor in en rond London, beschrijft de plannen die zijn ontwikkeld om de situatie op te lossen. Het eerste hoofdstuk gaat over de geschiedenis van het netwerk tot 1939, maar de nadruk ligt op de plannen na de Tweede Wereldoorlog. Daarbij worden zowel spoor als metro in beschouwing genomen. Allerlei aspecten van de ontwikkelingen worden beschreven: bouwkundige, verkeerskundige, planologische en technische aspecten, inclusief de exploitatie (dienstregeling, materieel). Ook de telkens veranderende bestuurlijke en politieke omgeving in London komt aan de orde. Bovendien zijn er externe ontwikkelingen die het netwerk in London beïnvloeden, zoals de Kanaaltunnel en de bijbehorende hogesnelheidslijn HS1.

In de hoofdstukken 9 en 10 worden de plannen werkelijkheid en worden de gebouwde verbindingen behandeld: de noord-zuid-spoorverbinding in de vorm van Thameslink en het eind dit jaar te openen Elizabeth Line (Crossrail 1), de oost-west-spoorverbinding. In de laatste hoofdstukken wordt afgesloten met toekomstige plannen (zoals Crossrail 2) en conclusies. Eén ding is zeker: we leven in interessante tijden.

Het werk is een degelijke studie van de ontwikkelingen in het spoor- en metronet in London na WOII, al maakt het door de vele foto’s mogelijk een andere eerste indruk! Het boek veronderstelt wel een goede kennis van de spoorweg­geschiedenis in en om London, evenals van het spoor- en metronet in deze stad. Vijftien kaarten helpen bij de oriëntatie, maar aangeraden wordt Joe Brown’s ‘London Railway Atlas’ bij de hand te houden. ‘Rails across London’ is een welkome aanvulling op de spoorwegliteratuur over deze stad.

Gratis thuisbezorgd. Bestel direct

Zie ook London Railways van dezelfde schrijver voor lichtere kost.

Hongkong Tramways

Door: Joseph Tse Yiu-hon & John Perkins. 216 blz., A4, 500 foto’s, 11 tekeningen en 7 kaarten. Uitgever: LRTA. Artikelnummer 0166-0007. Prijs: € 29,75

Hong Kong bestaat uit een schiereiland (Kowloon) en een eiland waarvan vooral de noordkant bewoond is (Victoria). Hier ligt de tramlijn die een oost-west verbinding vormt tussen Shaukiwan en Kennedy Town.

Hong Kong Tramways wordt geassocieerd met tweeassige dubbeldekstrams. Maar het was niet altijd zo. Het bedrijf begon met gewone trams, open en gesloten. Maar de populariteit van de tram was dusdanig dat al in 1912 dubbeldekkers werden gebouwd, eerst met een open bovendek met niet veel meer dan ‘tuin­meubilair’ op het bovendek. Het eiland Hong Kong (voor 1925 werd het aan elkaar geschreven) kent flinke stortbuien en de ongelukkige reizigers die dan bovenop zaten, kregen een nat pak. Vanaf 1913 werd op het imperiaal een canvas ‘dak’ gemaakt, later vervangen door een houten exemplaar. Ook kwamen er rolgordijnen voor de zijkant. Pas vanaf 1925 werden volledig gesloten dubbeldekkers gebouwd.

Hoewel er meerdere malen is overwogen de trams door trolleybussen te vervangen, de laatste keer nog in de jaren 80, zijn de traditionele trams altijd gebleven. Er werden nieuwe dubbeldekkers gebouwd na WO II. De tram was zo populair, dat zelfs werd gereden met lichtgewicht enkeldeks bijwagens, maar tariefverhogingen maakten deze weer overbodig.

Dit boek geeft een minutieuze beschrijving van de tram op Hong Kong met veel foto’s, waarvan een groot deel in kleur. Het boek is een zeer uitgebreide herdruk van een werk uit 1970 van Peter Atkinson en Alan Williams. Naast de geschie­denis wordt ingegaan op de trams, het werkmaterieel, de depots, kaartjes en tarieven. Er zijn uitgebreide materieellijsten. Ook is er een hoofdstuk over de reclametrams die zo goed passen bij de metropolitaanse uitstraling van de stad. Voor wie in Hong Kong is geweest, is dit boek een absolute must. Het is een interessant boek vanwege het geheel eigen karakter van het trambedrijf van Hong Kong.

Gratis thuisbezorgd. Bestel direct

De locomotieven types 270-271-272. Deel 1: het type 270/reeks 70.

Door: Julien Casier en Jean-Luc Vanderhaegen. 218 blz., 21 x 30 cm, 400 foto’s, tabellen en tekening. Uitgever: TSP-PFT. Artikelnummer 0354-0110. Prijs: € 38,00

In het begin van de jaren 50 was de NMBS op zoek naar vervanging van de stoom­­locomotieven type 98 (Pruisische T16) en 99 (Nord Belge). Deze werden gebruikt voor de zware rangeerdienst en voor het opdrukken van treinen. Gedacht werd aan diesellocomotieven, maar het vinden van een geschikte dieselmotor en overbrenging (elektrisch of hydraulisch) was niet gemakkelijk.

Ook moest worden gekozen tussen machines met draaistellen of een door­­lopend frame met stangenaandrijving en vier of zelfs vijf gekoppelde assen. De rangeerlocomotieven van de latere reeksen 83 t/m 85 waren vanwege het te lage vermogen niet geschikt. Bovendien was er nog een grote Belgische locomotiefindustrie die tevreden moest worden gehouden. Besloten werd meerdere opties te beproeven. Dit boek beschrijft de locomotieven met draaistellen en elektrische overbrenging: type 270. Het tweede deel zal gaan over twee andere series: 271 en 272, dieselhydraulische locomotieven met stangenaandrijving.

Leuk is dat het boek begint met een groot aantal projecten voor de locomotief. Hiervan worden mooie tekeningen gepresenteerd, die bovendien deels zijn ingekleurd. Opvallend is daarbij de smalle hoge stuurpost voor de machinist die blijkbaar moest staan met vaak slecht uitzicht. Alleen één ontwerp vormt hierop een uitzondering. Maar dit ontwerp werd niet gekozen en was blijkbaar zijn tijd vooruit. Gekozen werd voor de dieselelektrische draaistelloc van Baume & Marpent. Volgens de auteurs degelijk, maar niet passend voor zijn taken.

Na de inleiding volgt een uitgebreide technische beschrijving voorzien van zeer heldere tekeningen. Een aparte paragraaf besteedt aandacht aan de kleur­stellingen. Hoofdstuk 5 gaat over de inzet vanuit de verschillende stelplaatsen. Daarna volgt een ongenummerd hoofdstuk (6?) over de nieuwe dieselmotoren die werden gemonteerd in de jaren 80, de afbraak rond de eeuwwisseling en de redding van de 7005. Afgesloten wordt met een uitgebreid fotoalbum over de inzet en hoofdstuk 7 met ‘historische fiches’ van de individuele locs.

De locomotieven hebben vooral rond Antwerpen gereden en de inzet in de havens wordt verduidelijkt met kaarten in kleur van de haveninstallaties (emplace­menten). Ondanks het grote aantal foto’s van hetzelfde loctype, is het boek zeker niet saai. Slordig is wel dat foto’s en documenten dubbel voorkomen en dat soms dezelfde treinen worden afgebeeld. Desondanks verplichte lectuur voor iedere liefhebber van Belgische diesellocomotieven.

Gratis thuisbezorgd. Bestel direct

De lijn Brussel-Mons-Quévy. Deel 1: Brussel-Braine-le-Comte.

Door: Julien Casier en Lean-Luc Vanderhaegen. 218 blz., 21 x 30 cm, 450 foto’s en tabellen. Uitgever: TSP-PFT. Artikelnummer 0354-0111. Prijs: € 38,00

Na de onafhankelijkheid van België in 1839 kreeg Nederland de monding van de Schelde in handen, evenals de provincie Limburg. Verbindingen via het water tussen Duitsland en Antwerpen werden daardoor verbroken. België koos daardoor vroeg voor spoorverbindingen en vanaf 1835 werden de eerste spoorlijnen geopend. In 1838 werd besloten een lijn vanaf Brussel naar het zuiden te bouwen. Eerst nog vanaf station Bogaarden, maar in 1867 vanaf Brussel Zuid. De doorgaande verbinding naar Parijs werd in 1843 in gebruik genomen. Later werd de afstand Brussel-Parijs nog aanzienlijk bekort door de Franse Compagnie du Nord. In 1957 begonnen de studies om de lijn te elektrificeren. In 1963 was het zover en was de lijn 96 doorgaand geëlektrificeerd.

De complexe geschiedenis van dit traject wordt in deze boekenreeks van uitgever TSP gedetailleerd per station beschreven. Dit gebeurt met veel foto’s van de gebouwen, de emplacementen en de seinhuizen (inclusief interieur en zelfs het personeel). Van alle stations zijn bovendien emplacementtekeningen opgenomen. Aan het schitterende oude station van Halle met oud en nieuw seinhuis wordt veel aandacht besteed. Het spoor is hier nu onder de grond verdwenen en de gebouwen zijn vervangen door een futuristische kap. Ook de spooraansluitingen worden beschreven. Daarbij valt op hoeveel bedrijven groot zijn geworden dankzij de spoorverbinding. Helaas zijn er ook veel ten onder gegaan. Het interessante materieel op deze aansluitingen wordt eveneens afgebeeld. Er is echter minder informatie over de dienstuitvoering.

De lijn wordt beschreven in twee delen; dit eerste deel betreft het noordelijke deel van de lijn. Waarom overigens is besloten om te stoppen in Braine-le-Comte is niet duidelijk. Het boek had het onderwerp iets minder selectief kunnen beschrijven, maar iedereen met enige interesse voor deze lijn zal deze prachtige uitgave willen aanschaffen.

Gratis thuisbezorgd. Bestel direct

Samenstelling: Leo de Jong. Met dank aan Sicco Dierdorp voor het controleren van de teksten over de twee Belgische boeken.

[printfriendly]

Uit de NVBS-winkel

In deze rubriek brengen we boeken, dvd’s en andere publicaties onder de aandacht die recent zijn toegevoegd aan het aanbod van de NVBS-winkel.

Bent u lid van de NVBS, dan kunt u deze zaken kopen in de winkel in Amersfoort. Nagenoeg alles is ook te bestellen via internet. In dat geval zijn er geen verzendkosten, tenzij anders vermeld.

Openingstijden van de winkel en informatie over bestellen via internet vindt u op de winkelpagina.

<strong>Lid worden van de NVBS</strong>

Zojuist verschenen! Deel 50 in de NVBS-reeks.

De Blauwe Tram Leiden – Scheveningen

Door: Dick van der Spek. 272 blz., A4, 470 foto’s, 30 illustraties. Uitgeverij Nostalgie. Artikelnummer 0103-0037. Prijs: € 35,00.

Het tramnet van de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg-Maatschappij (NZHTM) strekte zich uit van Scheveningen tot Volendam met een lengte van ruim 140 km. De grote verscheidenheid aan materieel, in normaal- en smalspooruitvoering, de grote luxe van het materieel met zitplaatsen bekleed met trijp, pluche of rattan, het correcte dienstbetoon en de prima staat en de goede rij-eigenschappen van de rijtuigen, dit alles spreekt nog steeds zeer tot de verbeelding. Aan het einde van de jaren vijftig was al veel van het NZH-netwerk opgebroken. Het meter­sporige net Amsterdam – Edam – Volendam in 1956, Amsterdam – Zandvoort in 1957, en al eerder verdween de tram tussen Haarlem en Leiden en tussen Schouw en Purmerend. In dit boek wordt de geschiedenis van de NZH-lijn Scheveningen – Den Haag – Leiden nader belicht met daarbij speciale aandacht voor de lokaaldienst Voorburg – Scheveningen.

Al het materieel dat ooit op NZH-rails gereden heeft in Noord- en Zuid-Holland, althans wat betreft het normaalsporige materieel, wordt in de tekst en in de bijlagen beschre­ven, terwijl bovendien de technische gegevens in tabelvorm worden weergegeven. Dit geldt voor zowel het reizigers- als voor het goederen- en hulpmaterieel. Daarnaast is van elk materieeltype een afbeelding opgenomen. Dit boek zal u altijd ten dienste staan!

Bron: flaptekst van het boek en het ‘Ten geleide’ van Peter Kranenburg. In een van de komende nummers van Op de Rails zal een recensie van dit boek verschijnen.

Bestel dit boek in de NVBS-winkel.