Nieuwe boeken en dvd’s

Schweizer Bahnen 1950-er Jahre

Door: Ralph Bernet. Uitgever: Edition LAN. 144 blz. 17×24 cm., 150 kleuren en zw/w foto’s. Artikelnummer 280-0758. Prijs: € 34,95.

De jaren 50 waren ook in Zwitserland een tijd van optimisme en geloof in vooruit­gang, techniek en internationale samenwerking. Dat leverde iconische treinen en locomotieven op. Maar voor de toegenomen rijkdom en mobiliteit moest ook veel wijken: op de wegen was geen ruimte meer voor trammetjes die de verbindingen maakten tussen het dorp dat de spoorlijn net had gemist en het dichtstbijzijnde station. Heel wat lokale tramlijnen werden opgeheven, zoals de Rechtsufrige Thunerseebahn. Complete stadstrambedrijven verdwenen (Zug, Winterthur, Lugano). In sommige gevallen werden ze vervangen door trolleybussen, zoals Vevey-Montreux-Chillon-Villeneuve (VMCV).

Velen kennen de hoogtepunten van de Zwitserse spoorwegen uit de jaren 50: de Gotthard-locomotief Ae 6/6, de Einheitswagen (EW I) of de RBe 4/4 , de oersterke motorwagen voor Städtependelzüge, en natuurlijk de Nederlands-Zwitserse TEE. In de EW I werden de reizigers niet boven de draaistellen gezet (zoals tegenwoordig de 1e-klassereizigers in de SNG), maar ertussen, dus comfort en goede rijeigenschappen voor iedereen. Dit materieel was jarenlang beeldbepalend voor de SBB.

In dit boek komt het allemaal ter sprake. De spoorweggeschiedenis wordt per jaar, van 1950 tot en met 1959, besproken. Met veel aandacht voor materieel, maar ook voor spoor- en trambedrijven, opheffingen en nieuwe ontwikkelingen (Eurofima, station Bern, Verkehrshaus Luzern). Telkens in korte, informatieve, lekker leesbare brokken beschreven. Jammer dat de foto’s soms erg klein zijn afgedrukt en niet altijd uit de besproken periode afkomstig zijn.

Smalspoorlijnen moesten vechten om te overleven in de strijd om de reizigers die de voorkeur gaven aan de auto of de bus. Niet elk bedrijf had geld voor het dure nieuwe materieel van de vooruitstrevende Zwitserse spoorwegfabrikanten, en er moest dan flink wat worden geknutseld om de concurrentie voor te blijven. Zoals de YSteC (Yverdon-St. Croix), die van de geplande zelfbouw van een motorwagen wegens geldgebrek afzag en er maar een locomotief met lange neuzen van maakte.

Dit boekje staat boordevol met interessante voorbeelden van die ontwikkelingen. Daardoor ontstaat een veel breder tijdsbeeld dan op basis van de veelal specialistische spoorwegliteratuur mogelijk is. Volgende deeltjes over de jaren 60, 70 en 80 zijn gepland of zelfs al leverbaar. Geen liefhebber van Zwitsers rail­vervoer zal ze willen missen.

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Ook verkrijgbaar: Schweizer Bahnen 1960er-Jahre

The Heisler Locomotive 1891-1941
(Revised & Expanded Second Edition)

Door: Walter C. Caslet. 202 blz., 21 x 28 cm, 196 zw/w foto’s, 20 tekeningen. Uitg. Garbely Publishing Company (2018). Artikelnummer 174-0025. Prijs: € 52,75.

De Heisler-locomotief is een van de typen die speciaal voor bosbouw (“logging”) in Amerika werden ontwikkeld, naast de veel bekendere Shay- en Climax-locomotief. Uitgeverij Garbely heeft het boek over de Heisler uit 1982 in deze uitgebreide herdruk opnieuw uitgebracht. Wij kunnen dit boek daardoor weer leveren.

Bosbouwstoomlocomotieven kunnen worden beschouwd als de terreinwagens onder de locomotieven. De foto’s in het boek geven een goede indruk van het gevaarlijke werk. “Logging” geldt in de VS nog altijd als een van de gevaarlijkste beroepen in het land. Modernere hulp­middelen zonder railvervoer hebben hier blijkbaar niets aan veranderd. Het eerste deel van het boek bestaat uit de geschiedenis van het bedrijf en de ontwikkeling van het type, het tweede deel bevat een complete lijst van geleverde locomotieven met fabrieksnummer, bouwjaar, spoorbreedte, eigenaar en locatie.

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

In Op de Rails 2019-1 (blz. 21-28) is veel te lezen over deze locomotieven in een artikel van Rutger Ruempol. Het heeft geen zin dat hier te herhalen. Ik verwijs u graag naar dit bijzonder interessante artikel.

UK Light Rail and Tram Museum Guide 2019

Door: Nick Meskell & Jason Cross. 120 blz., A5, 100 kleurenfoto’s, schematische kaarten. Uitg. Train Crazy Publishing (2019). Artikelnummer 164-0181. Prijs: € 20,75.

Engelse trams, treinen en bussen waren vroeger “zo Engels”. Dat kwam vooral door de wet van de remmende voorsprong. Het VK was er namelijk vroeg bij met deze vervoermiddelen. Voor de trams en bussen betekende dat dus dubbeldekkers. Want reizigers zaten ook in het tijdperk van de postkoets op het dak.

Wie dit gidsje doorbladert, ziet dat na de Europese renaissance van de tram ook Engelse trams gewoon geleed zijn en door Europese fabrikanten als CAF en Bombardier worden gebouwd. Verder bladerend blijken ook de “heritage” (erfgoed) trams lang niet allemaal dubbel­dekkers te zijn.

De gids begint met twee light rail-bedrijven: de Docklands Light Railway en de Tyne & Wear Metro. Daarna volgen acht moderne trambedrijven, inclusief Dublin. Vervolgens zeven Heritage-lijnen, zoals Blackpool, Isle of Man en de tram in Seaton. Er worden acht trammusea besproken, onder andere Crich en Beamish, zeven tramcollecties en ten slotte zestien funiculaires en tramlijnen op pieren.

De beschrijving van elk bedrijf heeft dezelfde opzet: statistieken, een tijdlijn, routes, dienstregeling, kaartjes, materieeloverzicht, gebeurtenissen in 2018 en 2019 en leuke trivia.

Wie weet krijgt Glasgow door de tramrenaissance zijn “cars” (zoals trams daar altijd werden genoemd) weer terug, als dubbeldekker, dubbelgelede of in een andere traditionele tramvorm? Edinburgh is ze al voorgegaan.

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Binnenkort verkrijgbaar:

London Underground Guide 2019

Door: Jason Cross. 112 blz., A5,  70 kleurenfoto’s, uitklapbare kaart. Uitg. Train Crazy Publishing (2019). Artikelnummer 164-0182. Prijs: € 20,75.

Beschrijving van alle lijnen met schematische kaarten, het materieel, onderhouds­materieel, nummerlijsten.

Mythos Baureihe 103

Dvd. 58 minuten. Uitgever: Eisenbahn Kurier (2018). Artikelnummer 459-4085. Prijs: € 19,80.

Mijn schoolvriend had in zijn ouderlijk huis niet het geluk over een zolder te beschikken. Hij moest het doen met een “opklapbaan” op spoor N van Minitrix. Pronkstuk was een E03 met enkele TEE-rijtuigen (veel te weinig vonden wij). Het betrof een model van een van de prototypen met één rij ventilatieroosters. De loc reed natuurlijk veel te hard (wij vonden van niet). Maar, in tegenstelling tot wat wij toen dachten, was de locomotief in eerste instantie niet bedoeld voor lange en zware reizigerstreinen, maar juist voor korte snelle treinen. Vandaar de fraaie stroomlijnvorm. Dus zo fout was dat korte treintje niet.

Drie-assige draaistellen zijn nu helemaal uit de mode en het ingetogen kleuren­schema van de loc ook, maar indrukwekkend blijft hij, de 103. Zelfs met heel vreemde computernummers, zoals 750 001, of heel foute kleurenschema’s, zoals de 103 220 van DB-Touristikzug als “Paradiesvogel”.

Hoewel de nadruk van de dvd op de nadagen van de 103 ligt, zijn er ook oudere beelden, zoals de proefritten bij Augsburg. Alle kleurenvarianten komen langs: twee kleuren rood van de DB, Lufthansa-Airport-Express (geel-wit) of 103 222 in de kleuren van RailVenture (grijs-wit). Laatstgenoemde is even wennen, maar dan gaat het wel. Uiteraard rijden we mee op de loc. We zien de loc ook op Tempo 200.

De 103 blijft (bijna) elke keer weer mooi. De dvd is van de bekende hoge EK-kwaliteit en een absolute aanrader voor liefhebbers van de loc.

(Uiteindelijk is er ook op mijn Nederlandse H0 baan een E03 gekomen. Dat kon wel op een grensstation met Duitsland, vond ik. Maar vooral omdat ik altijd een beetje jaloers was op de E03 van mijn schoolvriend.)

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Tele Rail in the Cab Volume 18 Exeter to Penzance

Dvd. 157 minuten. Uitgever: TeleRail (2018). Artikelnummer 457-1094. Prijs: € 33,99.

De lijn van Exeter naar Cornwall is altijd bijzonder geweest. Begonnen als breedspoorlijn door de South Devon Railway, die voor een alternatieve vorm van tractie koos: luchtdruk. Hoewel het systeem werkte, was het geen succes. Wie goed kijkt, ziet bij Starcross het gebouw van een voormalig pomp­station.

Even voor de beroemde Seawall bij Teignmouth (spreek uit: Tienmuf) de ideale strandwandeling voor iedere spoorwegliefhebber. Bij harde wind krijgen de treinen een zeebad als het nog mag van de Engelse Health & Safety wetten. Newton Abbott was ooit een belangrijk spoorwegdepot en –knooppunt en ook de vestigingsplek van spoorweguitgever David & Charles. In plaats van een boek te lezen, kijken we verder en gaan richting Plymouth. Het station van Plymouth zal niet iedereen aanspreken. Dit werd in 1962 geopend door Dr. Beeching.

Aanleg van de lijn naar Cornwall moest vooral goedkoop. De viaducten waren daarom van hout en enkelsporig. Daarmee werd flink wat geld bespaard, want er waren 34 stuks tussen Plymouth en Truro nodig. Gelukkig werd er niet bespaard op de Royal Albert Bridge (opening 1859) bij Plymouth over de rivier Tamar. Dit meesterwerk van Brunel staat nog steeds, ook al moet er zeer langzaam worden gereden.

De houten viaducten bestaan niet meer en werden vervangen door gemetselde exemplaren met dubbelspoor of zelfs door een baanlichaam. De lijn slingert zich een weg naar de uiterste zuidwesthoek van Engeland, niet alleen in horizontaal vlak, maar ook verticaal. Wie dat wil volgen, moet beschikken over een profiel van de lijn, zie de literatuur.

Het is een prachtige rit, met vaak fraaie uitzichten van de heuveltoppen. De HST is hier niet helemaal in zijn element, want de maximum snelheid is 60-65 miles per hour, maar de motor knort gezellig voor elke helling. Een prachtige dvd voor iedereen die iets met het Engelse spoor heeft.

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

Meer weten over deze lijn? In de NVBS Bibliotheek zijn de volgende boeken beschikbaar:

Leo de Jong

[printfriendly]

Uit de winkel

In deze rubriek bespreekt Leo de Jong boeken, dvd’s en andere publicaties die recent zijn toe­gevoegd aan het aanbod van de NVBS Winkel.

Ben je lid van de NVBS, dan kun je deze zaken kopen in de winkel in Amersfoort. Nagenoeg alles is ook te bestellen via onze webshop. In dat geval zijn er geen verzendkosten, tenzij anders vermeld.

Informatie over de winkel en de webshop

Binnenkort verschijnt:

Amsterdam – Brussel. De historie van de Benelux-treinen.

Door: Cock Koelewijn. 364 blz., 21 x 30 cm, 562 afbeeldingen. Uitg. Uquilair (2019). Nummer 52 in de boekenreeks van de NVBS. Artikel­nummer 195-0087. Prijs: € 49,50.

Dit boek verschijnt op 11 mei 2019. Op zaterdag 18 mei 2019 signeert de auteur in de NVBS Winkel in Amersfoort. Zie dit bericht.

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

De uitgever schrijft: “Amsterdam – Brussel. De historie van de Benelux-treinen” is de titel van de nieuwste uitgave van Uitgeverij Uquilair over de geschiedenis van deze inter­nationale treinverbinding in de periode 1937 tot en met 2018. In tien hoofdstukken beschrijft auteur Cock Koelewijn de eerste plannen en voorbereiding van de elektrische treinverbinding tussen de Neder­landse en Belgische hoofdsteden, de elektrificatie van het grens­baanvak Roosendaal – Essen, de blauwe Benelux-Hondekop­treinstellen, de ontwikkelingen in de jaren zestig, de komst van het nieuwe materieel in 1974 en 1986, de plannen voor de Fyra en de HSL en de verhuizing van de Benelux-verbinding naar de HSL in 2018. Daarnaast bevat het 364 pagina’s tellende boek vijf hoofd­stukken over de diverse materieel­typen die sinds 1957 in de Benelux-dienst hebben gereden en zes bijlagen over onder andere de spanningssluis bij Roosendaal, de dienstregeling, trein­nummers en de Benelux Tourrail-kaart. Verder zijn een uitgebreid notenapparaat en een literatuurlijst opgenomen. Het boek telt enkele honderden afbeeldingen, de meeste in kleur en voor het merendeel niet eerder gepubliceerd, van officiële stukken, de opening van de verbinding in 1957, de ontwikke­ling en bouw van het materieel, treinstellen, locomotieven, rijtuigen en ook treinkaartjes.

Van huis tot huis per spoor

Door: Erikjan Sachse, Hans Nahon en René Nabbe. 270 blz. 24×30 cm. 500 illustraties. Uitgave Uquilair, 2019. Nummer 51 in de boekenreeks van de NVBS. Artikelnummer 195-0086. Prijs: € 39,95 voor NVBS-leden, de normale prijs is € 44,95.

Op zaterdag 4 mei 2019 signeren de auteurs in de NVBS Winkel in Amersfoort. Zie dit bericht.

Bestellen via de webshop (gratis verzending).

De uitgever schrijft: Een boek over het vervoer “van huis tot huis” met speciaal daarvoor ontwikkeld goederenmaterieel: de laad­kisten­wagens. Een vervoer waarmee de Nederlandsche Spoorwegen in de jaren ’30 tot ’50 furore maakte. Terwijl die spoorwegen slechts liepen tot en met het station; voor het “van station tot huis”-vervoer waren automobielen nodig. Sterker nog: de inventiviteit van de autobranche (DAF) was de belangrijkste factor in het succes van het systeem. Zonder een beschrijving van de voor het wegvervoer ontwikkelde “DAF-lossers” zou een beschrijving van het laadkistenvervoer onvolledig zijn. Tenslotte geeft de beschrijving van dit transportsysteem ook een kijkje in de stand van zaken in Nederland, nu zo’n 80 jaar geleden. Waar 5 ton laadvermogen over de weg vernieuwend was. Waar het handmatig laden van laadkisten met duizenden flessen vele mensen aan het werk hield. Waar ook op het kleinste station een losweg was, gevuld met spoorwagens die dagelijks gebruikt werden. En waar de combinatie hiervan kon leiden tot een heel specifiek vervoer waarmee ook in het buitenland veel indruk werd gemaakt. In heel Europa, van Finland tot Griekenland, werd het laadkistensysteem overgenomen, soms verbeterd en – maar dat is een lot dat alle ontwikkelingen uit­einde­lijk ten deel valt – tenslotte weer verlaten.