Nog even dit…

Reacties van lezers, aanvullingen op eerdere artikelen, oproepen en leuke nieuwtjes. Dit zijn zaken die thuis­horen in “Nog even dit…”. Heb je ook iets te melden? Laat het ons weten!

Ons mailadres: nieuwsbrief@nvbs.com.

---

Uit de schatkamer van de SNR

Vrijvervoer anno 1881 en 1888

In deze rubriek laat Gerrit van Straaten enkele bijzondere vervoerbewijzen uit de collectie van de Stichting NVBS-Railverzamelingen (SNR) zien. Daarbij sluit hij vaak aan op een recent artikel in Op de Rails.

Vorige maand zijn enkele Staatsspoor-dienstkaarten in deze rubriek afgebeeld; dit keer is de HSM aan de beurt.

Hierboven een HSM-vrijvervoerkaart voor het jaar 1881 voor een employé van de rijkstelegraaf voor de Oosterspoorweg Amersfoort – Winterswijk. Op de keerzijde is een kaart van het complete toen bestaande spoorwegnet afgedrukt. De dikke lijnen zijn van de HSM.

Zeven jaar later werd door de Koninglijke Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij (KNLS) een kaart voor het jaar 1888 uitgegeven. Opvallend is de eenvoud van het ontwerp van de kaart en dat hij slechts over een zeer beperkt gedeelte van de lijnen van deze zogenoemde “papieren maatschappij” (exploitatie door de HSM) geldig was. Mogelijk ging het hier om een personeelslid van Paleis Het Loo. De tekst is nogal merkwaardig: zoals het er staat dient deze kaart slechts tot het verkrijgen van een kosteloos kaartje. Op de keerzijde staan de gebruiksvoorwaarden afgedrukt.

Meer vrijvervoerkaarten en -biljetten zijn te vinden in de collectie spoor­weg­vervoer­bewijzen van de Stichting NVBS-Rail­verzamelingen.

Gerrit C. van Straaten

Af te stoten vervoerbewijzen

De SNR beschikt momenteel over een zeer grote hoeveelheid af te stoten Neder­landse en buitenlandse vervoerbewijzen. Voor informatie en een lijst: mail naar spoorwegvervoerbewijzen@nvbs.com.

---

Reclames op treinen

Als vervolg op mijn verhaal in de vorige NVBS Actueel, wil ik nog iets vertellen over reclames op treinen in Nederland.

De Nederlandse Spoorwegen begonnen in 1968 met de nieuwe gele huisstijl op de treinen. Er werd toen tevens gestart met de mogelijkheid om te adverteren op de trein. De gele treinen werden voorzien van drie schuine blauwe banen op de zij­wanden. De eerste adverteerders waren onder andere Martini en Willem II. Deze reclames bestonden uit drie plastic plakkaten naast elkaar voor één adverteerder. Zie de foto hierboven van een DE3-bak in Tilburg.

Niet alleen nieuwe en oude gele treinen, maar ook de toenmalige groene (mat.’46, mat.’54 e.d.) en blauwe rijtuigen Plan E en W werden voorzien van de blauwe banen. Zelfs de rode DE1 en DE2-diesels kwamen daarvoor in aan­merking. In het begin stonden de adverteerders in de rij om hun waren aan te prijzen. De belangstelling was later veel minder, zodat veel treinen rondreden met lege blauwe banen.

In de jaren 80 werden de drie losse plakkaten vervangen door een lange strook voor één adverteerder. Onder andere Siemens en Delta Lloyd waren de opval­lend­ste adverteerders. Zie de foto hieronder van treinstel 389 in Amersfoort.

Met de opening van de Schiphollijn in 1986 kwam NS met iets nieuws: de zogenaamd “company”-treinstellen. De Koplopers (ICM) waren de eerste: KLM en Martinair lieten ieder een treinstel beschilderen in de vliegtuigkleuren blauw en wit-rood. Zie de foto hieronder van treinstel 4011 in Amersfoort. Later volgden meer treinstellen ICM en (V)IRM met totaalreclame, onder andere Aegon, Lage Landen, Olympische Spelen en Randstad.

Met de komst van nieuw materieel in de jaren 90 (o.a. DM’90) werden geen blauwe banen meer aangebracht, de belangstelling daarvoor was tanende, en NS Reizigers wilde zich presenteren in een nieuwe company-huisstijl. Tegenwoordig is op het materieel geen reclame meer aanwezig. Af en toe zal er voor bepaalde campagnes voor NS nog wel eens een trein voorzien worden van stickers.

De meeste treinreclames heb ik, net als de tramreclames, de afgelopen jaren op de foto vastgelegd. Ook dat houdt de treinhobby levendig.

Tekst en foto’s: Olaf Horn

---

Lego-treinmodellen

De meeste mensen kennen wel de speelgoed-Lego-treinen, maar deze zijn vaak weinig modelgetrouw. Maar sommigen weten echter zeer realistische modellen te bouwen.

De 20-jarige Manuel Dwinger uit Wuppertal bouwde een fraai model van de Schwebebahn in Wuppertal. Het voorbeeld is de vanaf 2015 in dienst gestelde 31 treinen tellende serie “Generatie 15”:

Het met Lego gebouwde model van de Schwebebahn. Bron.

Het Schwebebahn-materieel Generatie 15. Bron.

Maar ook het bouwen van een met perslucht aangedreven realistisch model van een stoomlocomotief is mogelijk. De 25-jarige Parijzenaar Alfred Boyer bouwde een fraai exemplaar:

Het pneumatisch aangedreven model van een stoomlocomotief met details van de aandrijving. Bron.

De website Brick Model Railroader – Building the Lego train hobby laat fraaie resultaten zien en geeft erg veel informatie over het bouwen van realistische Lego-treinmodellen:

Overigens zijn er ook leveranciers die tamelijk realistische treinmodellen leveren van op Lego gelijkende bouwstenen. Een daarvan is TheBlockZone. Een voorbeeld van hun programma is een model van de Duitse Baureihe 18:

Frits van Buren

---