Velsen anno 2017

Hoogwaardige busbaan vervangt spoorlijn (1)

Ooit lagen Driehuis-Westerveld, Velsen Zeeweg en Velsen-IJmuiden Oost aan de hoofdspoorlijn van Haarlem naar Beverwijk. Op 1 april 2017 staat de officiële opening van de Hoogwaardige Openbaarvervoerverbinding Velsen (HOV) op het programma. De opgeheven spoorlijn is omgetoverd tot een snelle busbaan, waaraan nog veel herinnert aan het spoor. Oud-NVBS-voorzitter Hans Brouwer fietste langs de nog in aanleg zijnde busbaan, doet verslag en haalt herinneringen op.

door Hans Brouwer

We schrijven 27 oktober 2016. Het is druk bij de Brederode-school in Santpoort Zuid, waar ik als leerling de zesde klas van de lagere school heb bezocht en in de pauze mocht helpen met het openen en sluiten van de handbediende overwegbomen bij het gelijknamige station. Mijn auto kan ik daar niet parkeren, dus rijd ik door naar Santpoort-Noord. Daar lukt dit wel. Fiets uit de auto en via de Driehuizerkerkweg naar Duin en Kruidberg, door het oude duingebied, nu natuurgebied. Er is een fietspad naar de Heerenduinen in IJmuiden wat ik volg, en via het oude dorp IJmuiden kom ik bij de DFDS-terminal en de kop van de haven voor een korte pauze.

De bushalte Groeneweg in aanleg halverwege de vroegere stations Velsen Zeeweg en Velsen/IJmuiden Oost gezien in de richting van Velsen-IJmuiden Oost op 27 oktober 2016. Op de achtergrond de Nuon-schoorsteen. Er is een geasfalteerd tracé aangelegd inclusief geluidswal en -schermen. Foto: Hans Brouwer.

Scheepvaartverkeer

Hier is altijd wel wat te zien met het vele scheepvaartverkeer. Ik fiets vervolgens terug over de sluizen in het Noordzeekanaal, waar nu volop wordt gewerkt aan vergroting van de grote sluis, en kan er op de fiets nog net langs. Dan via het uitwateringskanaal langs de vroegere Hoogovens (nu Tata Steel) en de cementfabriek verder langs de vroegere PEN-centrale (nu Nuon) op weg naar de pont over het Noordzeekanaal en tot slot terug in de richting van Santpoort Noord.

De wachterswoning en de overweg in de Groeneweg gezien in de richting van Santpoort op 30 juni 2014. De rails zijn uit de overweg verwijderd, maar daarachter liggen ze nog onder de begroeiing. Foto: Oege Kleijne.

De vroegere overweg Groeneweg vanaf ongeveer dezelfde standplaats als de foto hierboven, ruim twee jaar later. De busbaan gezien in de richting van Velsen Zeeweg. Foto: Hans Brouwer.

OV-busbaan

Het einde van de middag is gekomen en ik zie mensen van de pont komen en anderen er snel naartoe fietsen. Ik heb geluk en kan nog net mee overvaren. Dan verder terug in de richting van Driehuis. Er wordt hier hard gewerkt aan de HOV-busbaan die van de oude spoorlijn tussen de halte Westerveld en het vroegere Velsen-IJmuiden Oost gebruikmaakt.

Het station Velsen-Zeeweg gezien in de richting van Santpoort op 30 juli 1983 met treinstel 873. Het stationsgebouwtje is nog het enige van dat type van architect W. Kloos in Nederland. Bovendien is dit het enige overgebleven stationsgebouwtje aan de IJmuider lijn. Foto: Roelof Hamoen.

Hetzelfde haltegebouw (rechts) ruim dertig jaar later. Foto: Oege Kleijne.

Het voormalige haltegebouw (links), ruim tien jaar later na de laatste NS-reizigerstrein. De laatste 2200 in bruine tooi (2275) rijdt nog met een vistrein in de richting van Santpoort-Noord ter hoogte van de vroegere halte Velsen-Zeeweg op 16 april 1994. Links het vroegere haltegebouw. Foto: Roelof Hamoen.

Laatste rit – een dubbel afscheid

Dat doet me terugdenken aan die bijzondere laatste rit op 24 september 1983. Een dubbel afscheid! Niet alleen was dit de laatste rit van de NS-reizigersdienst op de lijn Santpoort Noord – IJmuiden, maar ook treinstel 676 reed zijn laatste rit. Het werd één groot feest, maar met een rouwrandje. Want enerzijds konden de meerijdende en met schroevendraaiers gewapende spoorliefhebbers allerhande souvenirs uit dit treinstel halen, anderzijds drong het tot iedereen door dat de trein op deze verbinding had afgedaan. Dat over de lijn later nog een korte periode de treinen van Lovers zouden rijden, kon toen niemand bevroeden.

De situatie te Driehuis-Westerveld op 30 juni 2014 met de blik in de richting van Velsen Zeeweg. Behalve in de overweg liggen de rails hier nog en is de (overweg)wachterswoning rechts duidelijk herkenbaar. Foto: Oege Kleijne.

Twee jaar later op 27 oktober 2016. De overweg is duidelijk opgeschoven, waardoor een ander beeld is ontstaan. Bijna een halfjaar voor opening van de busbaan geeft de klok al de juiste tijd aan. Foto: Hans Brouwer.

Het was echt een bijzondere laatste rit. Ik hoor nog het knallen van het vuurwerk dat bij aankomst van de trein in IJmuiden op de rails was gelegd. Op de terugweg zag ik de VPRO-reportagewagen filmbeelden maken bij de halte IJmuiden Julianakade. Bij aankomst in Haarlem verbaasde ik me over al die mensen die met asbakken, treintafeltjes, balkonstangen en andere onderdelen de trein verlieten. Ondenkbaar in de huidige tijd. Een herinnering aan een afscheidsrit die ik koester en me nog lang zal bijblijven!

Wordt vervolgd.

Op de laatste dag van de reizigersdienst van de NS reed Mat ’46-treinstel 676 een deel van de treinen op de IJmuider lijn. Naarmate de dag vorderde kwamen steeds meer belangstellenden en buurtbewoners afscheid nemen. Ieder op zijn of haar eigen wijze. De laatste rit van IJmuiden naar Haarlem vormde voor velen een bijzondere belevenis. Foto: Oege Kleijne.