Jan Post bezocht Sydney en bericht over de bijzondere trams die daar rijden

Trams zonder bovenleiding in Sydney

Twee gekoppelde Citadis 305 trams in de George Street in Sydney in december 2022. Foto: Jan Post.

Voorgeschiedenis

Al aan het eind van de 19e eeuw bestond er om esthetische redenen belang­stelling voor het voeden van elektrische trams met een ondergronds systeem (Alimentation Par le Sol = APS). De onbetrouwbaarheid van dit soort systemen maakte dat experimenten rond 1910 beëindigd werden. Maar in 1992 werden door Michael Goulet twee octrooiaanvragen ingediend voor een ondergronds voedingssysteem voor elektrische voertuigen. Publicatie ervan volgde in april 1994. Dit systeem werd aangepast door Innorail, een dochteronderneming van het tot de Spie-groep behorende SGTE in Vitrolles. In 2004 werd Innorail een dochteronderneming van Alstom.

In 1998 werden de eerste moeizame nachtelijke proeven uitgevoerd op een gedeelte van de enige tramlijn in Marseille. Met de eerste commerciële toepassing van het APS-systeem begon men in 2003 in Bordeaux. Het oorspronkelijke trambedrijf van Bordeaux werd in 1958 geliquideerd, maar op 21 december 2003 werd de eerste lijn van het nieuwe trambedrijf geopend, waarbij de wens bestond om het historische centrum van de stad niet te ontsieren met bovenleidingen. Deze demonstratie toonde niet de verwachte betrouwbaarheid. Ondanks technische verbeteringen bleven frequent storingen optreden en de vraag kwam aan de orde of het systeem gehandhaafd moest worden. Van Innorail werd geëist het aantal storingen voor het eind van 2005 te laten dalen, Dat resulteerde in een betrouwbaarheid van tegen de 100%.

Inmiddels telt het tramnet van Bordeaux vier tramlijnen met een totale lengte van 77,5 km waarop 130 Alstom Citadis-trams (12 stuks van het 32,8 meter lange type 302 en 118 stuks van het 43,9 meter lange type 402) rijden. Van het net is 35 km voorzien van APS. Een uitgebreide beschrijving van de tram in Bordeaux tot 2016 is van de hand van A. Staal en B. Deurvorst [1]. Ook in Reims, Angers, Orléans en Tours zijn tramlijnen voorzien van APS [2].

APS in Sydney

Ook buiten Frankrijk werd een aantal tramlijnen voorzien van APS. Sydney telt drie Lightrail-lijnen en op twee daarvan (L2 en L3) met een lengte van 12 km wordt op ongeveer 1,5 km de APS-technologie gebruikt. Oorspronkelijk zouden op deze lijnen – om zonder bovenleiding te kunnen rijden – batterijen worden gebruikt in solo rijdende 45 meter lange trams, maar in december 2014 werd aangekondigd dat APS-technologie zou worden gebruikt en dat gekoppelde vijfdelige Alstom Citadis 305-trams met een totale lengte van 67 meter zouden worden gebruikt. De eerste zes trams werden gebouwd in La Rochelle in Frankrijk en het eerste tramstel werd voltooid in 2017. De volgende 54 trams werden gebouwd in Barcelona.

Het Lightrail-net van Sydney. Bron: sydneyinfo.net.au.

De alleen onder een tram spanning voerende secties. Bron: www.engineersaustralia.org.au.

Het APS-systeem bestaat uit midden tussen de beide spoorstaven gelegen geleidende strips van acht meter, afgewisseld met drie meter lange neutrale zones. Een systeem van antennes en schakelbare ondergrondse voedingen zorgt ervoor dat alleen de geleidende secties onder een tram onder spanning staan.

Jan Post, m.m.v. Frits van Buren