IJzeren weg naar de toekomst

Donateursdag bij de Stoomtram Hoorn–Medemblik

Zaterdag 15 april 2023 organiseerde de Stoomtram Hoorn–Medemblik (SHM) een donateursdag. Frits van Buren bracht een bezoek.

De SHM liet deze dag onder andere de uitbreiding van de werkplaats zien waarmee zij meer restauratieprojecten kan uitvoeren en meer van de collectie kan tonen aan de bezoekers. Het aantal bezoekende donateurs was aanzienlijk groter dan waarop de SHM had gerekend. Gelukkig was het weliswaar vrij koud maar wel droog. Vanwege het grote aantal aanwezige donateurs werd het gezel­schap in groepen verdeeld.

Op de achtergrond de oude (rechts) en de nieuwe (links) werkplaats gezien vanaf het seinhuis.

De nieuwe werkplaats is bewust in moderne stijl gebouwd en contrasteert daardoor met het oude gedeelte. Het doel daarvan is om mede de ontwikkeling van dit soort gebouwen te laten zien.

De nieuwe werkplaats.

In de oude werkplaats staan veel locomotieven opgesteld, waarvan het merendeel rijvaardig is. Zij kunnen zowel vanaf de begane grond bekeken worden, maar ook vanaf het bordes aan de achterzijde van dit gedeelte.

Het interieur van de oude werkplaats gezien vanaf het bordes.

De nieuwe werkplaats is voorzien van een portaalkraan met een hefvermogen van 32 ton. In deze nieuwe werkplaats wordt druk gewerkt aan de restauratie van de tramrijtuigen voor “Bello”. In totaal heeft de SHM drie rijtuigen verworven: de NS BC 423, NS BC 425 en NS BC 455. Het eerste rijtuig is al vergaand opgebouwd en voor het tweede is het versterkte onderstel in opbouw.

Het exterieur van het tramrijtuig voor Bello.

Gelijktijdig wordt ook gewerkt aan het interieur van het eerste tramrijtuig. Aan de linkerkant voor de afscheiding is ook al een van de banken aanwezig.

Het interieur in opbouw van het eerste tramrijtuig voor Bello.

Het versterkte onderstel voor het tweede rijtuig in opbouw.

Een aantal verbindingen van dit onderstel is op dit moment nog met bouten en moeren gerealiseerd, maar deze worden in overeenstemming met het origineel deels vervangen door klinknagels.

Als uitbreiding is nu voor kinderen een rangeerspoor met seinen en wissels aangelegd.

Het rangeerspoor om kinderen vertrouwd te maken met aspecten van het railbedrijf.

Na een middagpauze van een klein half uur werd de dag besloten met een retourrit naar het station Wognum-Nibbixwoud met locomotief HTM 18 (Ooievaar) uit 1904 en vier teakhouten rijtuigen. Een van deze rijtuigen – de AB 8 – is afkomstig van de Zeeuwsch-Vlaamse Tramweg Maatschappij (ZVTM) en is in 1916 door de Rotterdamse constructeur van spoorwegmaterieel Allan aan de ZVTM geleverd. Na gebruik als noodwoning en als duiventil werd het grondig gerestau­reerd en kwam het met normaalspoordraaistellen (de ZVTM had meterspoor, de SHM heeft normaalspoor) in 2011 in dienst bij de SHM.

Ook het in 1927 eveneens door Allan gebouwde rijtuig 24 van de voormalige Stoomtram-Maatschappij Breskens–Maldegem (SBM) maakte deel uit van deze trein. Tussen 1998 en 2006 werd het rijtuig door de SHM geheel gerestaureerd en van gereconstrueerde draaistellen (de SBM had ook meterspoor) voorzien.

De tram in Hoorn voor vertrek naar Wognum-Nibbixwoud.

Het station van Wognum-Nibbixwoud werd gelijk met de lokaalspoorweg Hoorn – Medemblik in 1878 opgeleverd. Bij een modernisering in 1924 kreeg het station onder meer een keukenaanbouw en een houten goederenloods. In deze toestand is het station in 2001 in het kader van een leer/werkproject gerestaureerd en door de museumstoomtram weer in gebruik genomen als functionerend station met nu een NVBS-lid als bewoner.

Het station van Wognum-Nibbixwoud vanaf de vermoedelijk minder gefotografeerde kant: de straatzijde.

De SHM wil de komende jaren meer de nadruk leggen op de beleving van een trambedrijf rond 1900. In het Beleidsplan 2022-2026 met de naam IJzeren Weg naar de Toekomst is dit verwoord als: “In de komende beleidsplanperiode kiezen we voor het uitwerken van de kernwaarden van ons museum: werken aan mensenwerk, de collectie materieel en infrastructuur en het verhaal dat we willen vertellen tussen Hoorn en Medemblik.”

Op dit moment wordt nog een rondreis Hoorn-Medemblik (per SHM), Medemblik-Enkhuizen (per boot) en Enkhuizen-Hoorn (per NS) aangeboden, maar deze komt dan ook vermoedelijk aan het eind van dit seizoen te vervallen.

Zoals eerder genoemd was dit jaar de opkomst van donateurs groot. Maar de SHM heeft er nooit genoeg. Informatie over het donateurschap.

Hopelijk zijn de getoonde vernieuwingen een reden om kennis te maken met de SHM of om een eerdere kennismaking te hernieuwen.

Tekst en foto’s (alle 15 april 2023): Frits van Buren