Weliswaar komen de vertellingen van Duizend-en-een-nacht uit het Midden-Oosten maar de zomerse avondblik op het Zuid-Europese Porto doet ook sprookjesachtig aan. Eurotrams 056+069 passeren de in de schijnwerpers staande brug Ponte Luís I over de Douro.

Een overzicht van de sneltramlijnen A, B, C, D, E en F in april 2024. Bron: Wikpedia.

Eurotrams 004+049 steken als lijn D via de brug Ponte Luís I de Douro over van Porto naar het zuidelijk gelegen Vila Nova de Gaia. Deze brug uit 1886 staat ook op de werelderfgoedlijst van UNESCO en werd ontworpen door een compagnon van Gustave Eiffel. Aan de rechterzijde is nog net het onderstation van de kabelspoorweg Funicular dos Guindais te zien.

Funicular dos Guindais overwint een hoogteverschil van 61 meter en heeft een lengte van 281 meter. De huidige kabelspoorweg stamt uit 2004 en heeft een spoorwijdte van 1.200 mm.

Daar waar in Matosinhos vroeger de oude stadstram van Porto reed, komt nu ook de moderne sneltram. Eurotrams 003+036 staan als lijn A aan de halte Brito Capelo.

Op de vrije baan bij Senhora da Hora passeert Flexity Swift 112 richting het centrum van Porto.

De Chinese lagevloertram 213 arriveert aan de halte Francos. De voetganger links die langs het spoor loopt, kon uiteraard niet het verbodsbord zien aan de rechterzijde… Niemand maakte zich er druk om.

Het stationsgebouw Castêlo da Maia op lijn C naar Ismai laat zien dat de sneltramlijn hier gebruik maakt van de vroegere (smalspoor-) voorstadslijn van de spoorwegen. CRRC-lagevloertram 203 stamt uit 2023 en glimt derhalve nog als nieuw.

Een tegel herinnert eraan dat in 1941 Castêlo da Maia de eerste prijs heeft gewonnen als mooiste groene station. Ook in 1942 werd deze prijs in de wacht gesleept getuige een soortgelijke tegel even verderop.

Een overzicht van de drie historische tramlijnen. Lijn 22 van Carmo naar Batalha rijdt momenteel echter niet. Dit kaartje werd in 2008 op het internet gevonden maar de bron is niet meer te traceren.

De historische tramlijn 1 rijdt langs de Douro van het historisch centrum naar de tuin jardim do Passeio Alegre. Tweeasser 216 werd rond 1910 geleverd door het Amerikaanse Brill maar werd later door de eigen werkplaats grondig verbouwd.

Brill-motorrijtuig 143 bevindt zich in de Rua de 31 de Janeiro ter hoogte van het spoorwegstation São Bento met de Clérigos-toren op de achtergrond, 18 september 2008.

Nogmaals motorrijtuig 143 op lijn 22, maar nu op de Praça da Batalha met de kerk van Sint-Ildefonsus uit 1739 als absolute blikvanger, 18 september 2008.

Een afdruk van OpenStreetMap met daarop extra aangegeven het kopstation Porto São Bento, het hoofdstation Porto Campanhã en in het midden de fotolocatie van de twee volgende foto’s.

Tussen Porto São Bento en Porto Campanhã is het een komen en gaan van elektrische voorstandstreinen van de 3400-serie (genaamd Viriatus) die vanaf 2002 geleverd werden door een consortium van Siemens en Bombardier.

Getrokken treinen zijn daarentegen schaars tussen Porto São Bento en Porto Campanhã omdat de perrons van het kopstation kort zijn en de locomotieven daar niet kunnen omlopen. Een extra locomotief moet dan altijd bijspringen om de trein weg te slepen of te brengen. Locomotief 2609 trekt IR 853 naar Valença. De 2600-serie (2601-2612) werd geleverd door Alsthom in 1974 en ging buiten dienst in 2012. Vanaf 2020 werd een groot aantal exemplaren echter weer gereactiveerd! Dat gaat in Nederland met onze ‘Nez Cassé’- locomotieven niet gebeuren.

Het stationsgebouw Porto São Bento komt bijna altijd voor in de lijstjes ‘mooiste stations van de wereld’. Het kwam gereed in 1916 en bevindt zich in het historische centrum van Porto. Aan de buitenzijde is het nu rommelig door de aanleg van de ondergrondse sneltram, maar de stationshal toonde al zijn pracht. In de hal zijn ongeveer 20.000 tegels (azulejos) aangebracht met daarop historische verhalen afgebeeld. De namen ‘Minho’ en ‘Douro’ in het plafond verwijzen naar de gelijknamige spoorlijnen die nabij Porto São Bento beginnen.

Op zo’n klassiek station verwacht je ook een stoomlocomotief. En jawel, een model weliswaar, maar toch. Een prachtig model van de serie MD 2251-2256 gebouwd in 1906-1924 door Borsig in Berlijn. Met een muntje van 1 euro kun je het model in beweging zetten. Maar als moderne reiziger met betaalkaart en mobiel ben je wel contactloos maar sta je hier ook contant-loos, dus… geen muntje, geen bewegend model.

Het spoorwegbeeld onder de kap van Porto São Bento wordt bepaald door de elektrische voorstadstreinen van de 3400-serie.

Per dag bereikt slechts een enkele korte getrokken trein het kopstation São Bento. Het is dan ook een feestje als in de vroege avond de pruttelende diesellocomotief 1429 met IR 876 uit Pocinho arriveert. Wie wil niet met zo’n klassieke diesellocomotief en in zulke klassieke rijtuigen een treinreis langs de Douro maken?

En de ramen van die klassieke rijtuigen kunnen nog ‘ouderwets’ open waardoor de verkoelende wind onderweg de gordijnen door het rijtuig laat wapperen. En kijk eens hoe lekker ruim zo’n Iberisch-breedspoorrijtuig is.

De spoorlijn van Porto naar Pocinho langs de Douro-rivier brengt de treinreiziger naar wijngebieden waar het lijnenspel van de terrassen op de berghellingen voor een uniek landschap zorgt.