De Stadslijners rukken op
Taaie PCC-trams in Antwerpen
Met het instromen van steeds meer lagevloertrams in Antwerpen was de verwachting dat de 50-60 jaar oude PCC-trams zouden verdwijnen. Maar onlangs trof Frits van Buren nog een redelijk aantal PCC’s aan, met name op lijn 7.
Een plaats met intensief tramverkeer in Antwerpen is de halte Nationale Bank, waar vier tramlijnen op een viersporige tramhalte langskomen: lijn 1 Zuid – (P+R) Luchtbal, lijn 4 Hoboken – Berchem, lijn 7 Mortsel – Eilandje en lijn 10 Wijnegem – (P+R) Schoonselhof). De Nationale Bank van België heeft haar hoofdvestiging in Brussel, maar daarnaast was ze ook jarenlang met agentschappen aanwezig in de voornaamste Belgische steden.
PCC 7110 op lijn 4 bij de vroegere ingang van de Nationale Bank op de Leopoldplaats op 3 april 2025.
Het tramnet van Antwerpen vanaf 1 juli 2023. De halte Nationale Bank bevindt zich bij de rode pijl. Bron: antwerpenexplorer.nl.
Tussen 1960 en 1975 hebben de Tramwegen van Antwerpen en Omgeving (TAO) en de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Antwerpen (MIVA) 166 PCC-trams aangeschaft (verdeeld over vijf orders) bij La Brugeoise et Nivelles (BN) in Brugge en ACEC in Charleroi.
| Order | Oorspronkelijke nummers | Huidige nummers | Bestelling | Levering |
| 1 | 2000-2038 | 7000-7038 | 1960-1961 | |
| 2 | 2039-2060 | 7039-7060 | 1962 | |
| 3 | 2061-21001 | 7061-7100 | 1964 | 1966 |
| 4 | 2101-21251 | 7101-7125 | 1968 | 1969-1970 |
| 5 | 2126-21652 | 7126-7165 | 1972 | 1974-1975 |
1: Scharfenbergkoppeling vanaf 1972 ingebouwd
2: Levering met Scharfenbergkoppelig
Een groot deel van de PCC’s is gerenoveerd in de jaren 1990 om ze geschikter te maken voor het premetrosysteem, waarbij onder andere nieuwe deuren, nieuwe banken en stoelen en een chopperinstallatie geplaatst werden.
PCC 7083 (geleverd 1966) en 7154 (geleverd 1974-1975) op lijn 7 bij de halte Nationale Bank op 3 april 2025.
PCC 7110 (geleverd 1966) en 7154 (geleverd 1974-1975) op lijn 4 bij de halte Nationale Bank op 3 april 2025.
Deze eenrichting-PCC’s rijden uitsluitend nog op werkdagen en dus niet meer in de weekenden en op feestdagen. Het is ook maar de vraag of ze in (en na) de komende zomerdienst nog ingezet zullen worden.
Van de zeven tweerichting-PCC’s die uit Gent zijn overgenomen, zijn er nog zes beschikbaar die dienstdoen op lijn 12. Op werkdagen rijden er vier exemplaren, in het weekend en op feestdagen zijn drie stuks voldoende. Deze tweerichting-PCC’s blijven in dienst totdat het tijdelijke nieuwe eindpunt in de Halenstraat (bij Schijnpoort) gereed is en de CAF-tweerichtingtrams probleemloos op lijn 12 ingezet kunnen worden.
HermeLijn
Zoals de volgende foto laat zien rijden ook zogenaamde “HermeLijnen” op lijn 7.
HermeLijn 7205 (1999-2001) als lijn 7 met als eindbestemming Groenplaats bij de halte Nationale Bank op 3 april 2025.
Antwerpen beschikt over 84 door Siemens in Bautzen geleverde Hermelijnen met de nummers 7201-7284. De eerste serie van 31 trams (7201-7231) kwam in 1999-2001 in dienst. Het waren samen met de 14 Gentse HermeLijnen de eerste lagevloertrams die voor De Lijn reden. Ze zijn 29,60 meter lang en met 2,30 meter tien centimeter breder dan de PCC’s.
De tweede serie A van 32 trams (7232-7265) kwam tussen 2004 en 2006 in dienst. Deze hadden een bestuurderscabine over de hele breedte van de tram. De tweede serie B bestond uit zes trams (7266-7271) en deze hadden opnieuw een smallere bestuurderscabine. In november 2009 bestelde De Lijn een derde serie van 13 trams (7272-7284). Ook deze serie heeft een bestuurderscabine die slechts een deel van de breedte van de tram beslaat.
De naam HermeLijn is door een personeelslid van de stelplaats Gentbrugge van De Lijn bedacht omdat de vorm en de kleurstelling van het materieel enigszins doen denken aan de wintervacht van dit roofdiertje.
Albatros
De volgende generatie Antwerpse trams was de zogenaamde Albatros. Daarvan werden in 2012 voor de Antwerpse tram 10 zevendelige (7301-7310) en 28 vijfdelige (7311-7338) trams van het type Flexity-2 besteld bij Bombardier Transportation. Een in mei 2015 geplaatste vervolgorder bestond uit 14 zevendelige (7349-7362) en 10 vijfdelige (7339-7348) trams. De Albatros-trams werden tussen 2015 en 2018 geleverd.
De zevendelige Albatrossen rijden in principe op de lijnen 3, 5 en 15 en de vijfdelige worden op de lijnen 3, 5, 6, 9 en 15 en sporadisch op de lijnen 1, 2 en 24 ingezet. Maar op 3 april 2025 werden zij niet aangetroffen op de lijnen 1, 4, 7 of 10.
Stadslijner
De laatste serie nieuwe Antwerpse trams wordt gevormd door de zogenaamde Stadslijners. Vanaf 2022 arriveerden de eerste van 60 bij de Spaanse constructeur CAF bestelde Urbos 100 trams (7401-7460, waarvan de laatste 20 stuks tweerichtingtrams zijn), die in 2023 “Stadslijner” werden gedoopt. Alleen zijn de Stadslijners met 2,30 m iets smaller dan de 2,40 m brede Zeelijners. Zie ook Oud en nieuw op de Belgische Kustlijn en De laatste der Mohikanen in een zee van Zeelijners.
De Stadslijners 7452 (links) en 7414 (rechts) op lijn 1 respectievelijk 10 bij de halte Nationale Bank op 3 april 2025.
Tot slot een overzicht van een aantal van de op 3 april 2025 tussen 13 en 15 uur aangetroffen PCC-rijtuigen. Dit laat duidelijk zien dat de PCC’s nog intensief gebruikt worden: 7063, 7083, 7140, 7073, 7110, 7153, 7074, 7133, 7154, 7078, 7135, 7156.
Tekst en foto’s: Frits van Buren
Antwerpen bezoekenOm de trams in Antwerpen te gaan bekijken is de trein voor de hand liggend. De reis Utrecht Centraal – Antwerpen Centraal met een overstap in Rotterdam vraagt ongeveer 2 uur. Met de auto vraagt die reis ongeveer 2¼ uur. Maar parkeren in Antwerpen Centrum lastig en duur. Een mogelijkheid is een van de P+R-parkings aan de eindpunten van een van de tramlijnen. Een dagkaart voor De Lijn kost € 9,00 (24 uur geldig) en is onder andere verkrijgbaar uit de kaartautomaten bij de tramhaltes.
Een leuk alternatief is het kosteloos parkeren aan de Thonetlaan (linker oever) om vervolgens de Schelde over te steken naar het centrum met het gratis overdag met een kwartierdienst varende Sint-Anna Veer.
|
