De jaarboekjes
Trams en Spoorwegen 2016

door Karel Hoorn

Niet nieuw, maar wel boordevol nieuws. Uitgeverij De Alk uit Alkmaar heeft een reputatie met deze boekjes gevestigd en weet die prima in stand te houden. Hun jaarboekjes-assortiment is overigens veel breder dan alleen het railvervoer. Voor de beide boekjes geldt dat het keurige stukjes drukwerk zijn met veel informatie. Alles in kleur behalve een enkele oudere foto. Met de schrijvers en co-auteurs werkt een ruim aantal hobbyfotografen mee aan deze uitgaven waardoor van de belangrijkste nieuwtjes en ontwikkelingen steeds illustraties zijn opgenomen. De foto′s zijn van prima kwaliteit en vaak een lust voor het oog. Ook aan de omgeving wordt aandacht besteed, al lukt dat bij spoorwegen (omdat meestal meer afstand moet worden genomen) wat beter dan bij trams. Ondanks de snelle concurrentie van het internet blijft een serie jaarboekjes een makkelijk te pakken naslagwerk. Het gebruikte jaartal kan dan wat verwarring geven, omdat dat steeds een jaar voorloopt. Een uitgave 2016 slaat dus qua foto′s en gebeurtenissen op 2015 of eerder. Om voor de lezers duidelijk te houden tot welk moment de informatie qua datum strekt, geven de schrijvers steeds een einddatum voor de tekst aan. Een volgend jaarboek sluit hier weer op aan. De sluitingsdatum voor de editie spoorwegen ligt meestal een maand later dan die voor de editie trams. Dit is de reden dat spoorwegen 2016 wat later verschijnt dan trams 2016.
De schrijvers, de vele fotografen en medewerkers maken deze boeken tot een “internationaal werk”. Dat hier in ons kleine taalgebied toch een markt voor is zal ook te maken hebben met de reislustige aard van een groot aantal railliefhebbers.

Trams 2016

Na een algemeen beschouwend voorwoord wordt altijd met Nederland begonnen, gevolgd door België en Luxemburg. Materieel, lijnvoering en belangrijke omleggingen worden besproken, waar mogelijk met een blik in de toekomst en met achtergronden.
Na Nederland volgt het Duitstalig gebied met Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, waarbij opvalt dat Oost-Duitsland nog steeds een apart hoofdstuk vormt. Zwitserland vormt de schakel naar het gebied met de Romaanse talen, waarna teruggesprongen wordt naar Groot Brittannië en Ierland. Steeds is er ook aandacht voor de politieke achtergronden waarmee een trambedrijf te maken krijgt. Wisseling van politieke kleur kan het komen of gaan van tramlijnen of trambedrijven betekenen.
Als laatste komen aan bod Scandinavië en Oost-Europa; bij Rusland zelfs wat steden in het Aziatisch gedeelte. Prettig is het in vet weergeven van de plaatsnamen. “Trams” kent al jarenlang een soort “special”. De keus is nu gevallen op trambedrijven in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, en daar is veel nieuws te zien. Kortom, een uitstekend leesbaar werk voor wie op de hoogte wil blijven van de Europese tramwereld!

Auteurs: B.A. Schenk en Maurits van den Toorn; Formaat A5; 272 bladzijden; artikelnummer 026 0308; in de winkel € 18,95

Spoorwegen 2016

Wat meteen opvalt is de omvang. Omslag en rug van de inmiddels bijna vier cm dikke uitgave krijgen bij een goed gebruik heel wat te verduren. Goed dat het toch ingenaaid is. Maar je krijgt zeker waar voor je geld. Als de ontwikkelingen op spoorgebied zo doorgaan zal de uitgever wellicht moeten uitkijken naar een iets andere opzet of formaat om het “handzaam” te houden.
Het boek begint na het voorwoord met een stuk over de rol van het spoor in de vluchtelingencrisis en heeft als tweede hoofdstuk de ontwikkelingen in de Industrie. Het hoofdwerk bestrijkt Europa zonder (Wit-)Rusland en de Oekraïne. De geografische indeling is van noord naar zuid in twee banen, één over West-Europa en een tweede over Oost-Europa.
Het Nederlandse hoofdstuk beslaat 54 bladzijden met ruime aandacht voor nieuwe stations en infrastructuur en een kaderstukje over de Parlementaire enquête rond de Fyra. Voor snel vinden zijn de exploitanten in de tekst vet gedrukt. Zo komt de lezer te weten welke vervoerders verdwenen of overgenomen zijn, en ook bij de fabrikanten blijft niet alles hetzelfde. De kwaliteit van de foto′s is uitstekend, met ook hier aandacht voor de omgeving waar dat mogelijk of in beeld beschikbaar was. Enkele “juweeltjes” zijn over twee pagina′s afgedrukt. Het idee is leuk, maar als de trein of een ander markant deel van de foto voor een groot deel in de vouw valt, is het effect beduidend minder. Het boek is een aanrader voor allen die de overvloed aan vervoerders en materieel op het Europese railnet in zijn hoofd op het goede spoor willen houden!

Auteur: Richard Latten; Formaat A.5; 744 blz; artikelnummer 026 0309; in de winkel € 26,50