Nieuwe aanwinsten van de NVBS-bibliotheek

Bij de jongste aanwinsten in de NVBS-Bibliotheek boeken over interurbans, de railbussen van de Duitse spoorwegen, de Australische spoorwegen, een beknopte geschiedenis van de Belgische spoorwegen met daarbij uitvoerig aandacht voor het vak van conducteur. Tot slot de geschiedschrijving van het “Bels Lijntje”.

The last Interurbans, door William D. Middleton, (uitgave uit 2003, 234 pag.)

Voor ons in de bibliotheek waren “interurbans” lastig in te delen: zijn het groot uitgevallen (elektrische) trams of (inter)lokale spoorwegen. Gezien de bereden lijnen zou je vaak zeggen: light rail, maar de vaak kloeke bouw doet daar geen recht aan. Onze voormalige Blauwe Tram op de interlokale routes Den Haag – Leiden – Katwijk/Noordwijk lijkt er nog het meest op. Kijk maar op blz. 171 bovenaan. Zo’n beetje alle belangrijke interurbans in de Verenigde Staten komen aan bod in dit mooi uitgevoerde fotoboek van 234 bladzijden, waarvan 32 in kleur. Goede onderschriften en kleine verbindende teksten completeren dit boek. Wil je ze nog “in het wild” zien, dan moet je naar Cuba, althans daar reden ze nog begin deze eeuw… op bladzijden 188-195.
Lenen of reserveren: Ua-720.106

Baureihen VT95 – VT98. Die Schienenbusse der Deutschen Bundesbahn, door Jürgen Krantz en Roland Meier (uitgegeven in 2002, 190 pag.)

Had u vroeger of heeft u nu een modelbaan? Tien tegen één dat er een donkerrode railbus op rondreed of -rijdt. Het voorbeeld hiervan is ontwikkeld na de Tweede Wereldoorlog bij de Waggonfabrik Uerdingen in de gelijknamige plaats bij het Duitse Krefeld. Later werden ze ook bij andere fabrieken gebouwd. In totaal reden er zo’n 900 rond en niet alleen in Duitsland, maar ook onder meer in Turkije, Oostenrijk, Spanje en Luxemburg. In de DDR werd een vergelijkbare railbus ontwikkeld, maar deze wordt niet in dit boek beschreven. Twee bijzondere voorbeelden wil ik u hier niet onthouden: McDonalds kocht er een, die in Karlsruhe opgesteld was, en de staatspresident van Gabon had een trein bestaande uit omgebouwde railbussen. In dit boek komt u het allemaal tegen: de geschiedenis, gedetailleerde technische beschrijvingen en overzichten van de inzet. Tot het jaar 2000 waren ze nog in bedrijf bij de DB in Duitsland. En bij verschillende museumbedrijven zijn ze ook nog in rijvaardige staat/toestand. Een aantal jaren geleden reed ik eens met een Schienenbus van de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij mee naar Vetschau. Een mooi uitgevoerd kijk- en leesboek uit 2002 met 190 bladzijden.
Lenen of reserveren: Sm-440192

Australian Rail at work, door Leon Oberg (uitgave uit 1995, 80 pag.)

Australië is een bescheiden aandachtsgebied in de NVBS-Bibliotheek. Zo’n 350 – en dat is minder dan 1,5% – van onze boeken gaan over trams en treinen in dat werelddeel.
Dit beknopte boek geeft een mooi overzicht van een periode, net voor de laatste eeuwwisseling: reizigers- en goederenvervoer, diesel, elektrisch en zelfs wat bewaarde stoom komt u tegen en als u nog niet weet hoe een stoomlocomotief werkt, dan kijke men op blz. 55 en 56. Over stoomlocomotieven gesproken, ik zag zelfs een tweecilinder Shay-locomotief op bladzijde 66! Monorails, kanteltreinen, een verdwaalde(?) Engelse Intercity 125 en zelfs een proefrijdende Zweedse X2000 staan in dit boek, dat ondanks zijn 80 bladzijden streeft naar volledigheid. Mooi fotowerk en zeer leesbare teksten omlijsten de zeker 100 foto’s. Een prima boek om een eerste indruk te krijgen van wat er daar op railgebied plaatsvond.
Lenen of reserveren: Sa-810.109

Instappen alstublieft! Door Richard de Roey en Geert Clerbout (uitgave uit 2012, 200 blz.)

Dit boekwerkje geeft in het eerste hoofdstuk een beknopte geschiedenis van de Belgische Spoorwegen over zo’n 40 pagina’s. Anders dan in Nederland vond daar de nationalisering al plaats in 1870, na 35 jaar vrije ontwikkeling. Door die relatief vroege vorming van de monopolistische Belgische Staatsspoorwegen is het net logisch opgebouwd. De NMBS-groep telde bij haar oprichting ongeveer 100.000 personeelsleden, maar dat werd langzamerhand afgebouwd tot 40.000 in 2012. Zo’n 3.000 van hen zijn conducteurs (m/v) of zoals onze zuiderburen dat noemen treinbegeleid(st)ers. En daar gaat dit boek over. Maar eerst zijn er nog 30 interessante pagina’s in hoofdstuk 2 met de geschiedenis van het materieel inclusief pantsertreinen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een mooi bruggetje naar het hoofdonderwerp van het boek, de treinbegeleiding, wordt gemaakt met de tragische geschiedenissen van Omer Séleck, zijn kleinzoon en diens vrouw. Daarna komen we via de “wachters”, zoals de eerste conducteurs heetten, bij de treinbegeleiders. Een geschiedenis van de pioniers uit 1834 tot de begeleiders van nu. Vanaf 1979 zijn er ook conductrices. Hoe die op de trein kwamen is uitvoerig beschreven. Dan volgen de wetenswaardigheden van het huidige conducteursberoep in België. En dit alles gelardeerd met anekdotes en korte, soms persoonlijke, verhalen van conducteurs, toen en nu. Ondanks het regelmatig van de hak op de tak springen in dit boek is het zeer lezenswaardig en biedt het een mooi inkijkje in het Belgische spoorwezen.
Lenen of reserveren: Sa-410.084

Aalst-Waalre aan de spoorlijn/‘Het Bels Lijntje’, door Jan van Houten e.a. (uitgegeven 1999, 81 pag.)

Na een kort overzicht van de ontwikkeling van het spoor in Nederland in het algemeen en in Noord-Brabant in het bijzonder, wordt ingezoomd op de lijn van Eindhoven naar het zuiden via Valkenswaard naar Hasselt, dus België. De later tot Waalre gecombineerde gemeenten Aalst en Waalre lagen aan die lijn. Zij vormen de primaire achtergrond van de in dit boek beschreven wetenswaardigheden. Deze lijn waarop tot in 1939 reizigersvervoer plaatsvond, mede ten gerieve van het Philips-personeel, werd echter eind jaren vijftig gesloopt, nadat Eindhoven via Geldrop met Valkenswaard verbonden werd en de lijn via Waalre dus niet meer nodig was. De oorspronkelijke eigenaar was de Compagnie du chemin de fer Liegeois-Limbourgeois et ses prolongements uit Luik. In 1866 werd de lijn geopend en geëxploiteerd door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS). In dit boekje worden de besluitvorming, de bouw en exploitatie breed beschreven met veel lokale, historische verhalen, zoals die over smokkelaars, die in België inkopen deden en hun handel vlak voor grenspost station Valkenswaard uit de ramen wierpen om die, in het donker, later in de avond weer op te pikken. Een interessant en ook amusant boekje, dat je in één avond uit hebt!
Lenen of reserveren: Sa-191.024.

Rutger Ruempol