Uit de winkel gelicht – mei 2016

Special uitgeverij Ian Allen – Britse en Ierse spoorwegen

door Leo de Jong

Hobbyboeken over treinen worden in Engeland al sinds het begin van de vorige eeuw uitgegeven, zoals “Locomotives of The Great Northern Railway” uit 1903 door George Bird (zie foto in de rechter kolom), uitgave van de Locomotive Publishing Co. Ltd. uit Londen. Dit boek gaf een technische beschrijving (“They had cylinders 15-in. in diameter, with a 20-in. stroke….”) met 112 locomotieftekeningen door de auteur en acht sepiafoto’s. Sinds de Tweede Wereldoorlog verschijnen jaarlijks vele Engelse boeken over dit favoriete onderwerp, vaak van uitgeverij Ian Allan Ltd.
De oprichter van deze uitgeverij, Ian Allan, was in 1942 werkzaam in het Public Relations Office van de Southern Railway. Omdat hij veel vragen kreeg over namen en nummers van locomotiefseries, stelde hij een boekje samen met deze gegevens. De Southern Railway was niet geïnteresseerd in het uitgeven van het boekje, maar gaf Ian Allan wel toestemming om het boekje zelf te publiceren. Er werden 2000 exemplaren gedrukt met de titel “ABC of Southern Locomotives”. Ze werden snel verkocht en nog tijdens de Oorlogsjaren volgden boekjes over de andere spoorwegmaatschappijen en London Transport. In 1945 begon Ian Allan voor zichzelf als uitgever met de hulp van Cecil J. Allen, een Engelse auteur van spoorweghobbyboeken en schrijver van de eerste Ian Allan-uitgave. In 1957 werd de Locomotive Publishing Co. Ltd. overgenomen en daarna groeide het bedrijf met de uitgave van tijdschriften over treinen en door overname van andere uitgevers, zoals de OPC, de Oxford Publishing Company. Ian Allan wordt vaak gezien als de bedenker van “trainspotting” als hobby. Hij overleed in 2015 op 93-jarige leeftijd en laat een uitgeverij na die gespecialiseerd is in transportboeken en zelfs over eigen boekhandels beschikt in de grote steden in Engeland en Wales (bron: Wikipedia).

Barry: A History of the Yard and its Locomotives
door Peter Brabham. 256 blz. 29 x 21 cm. Uitgave Ian Allan. Artikelnummer 165-0006 € 42,00
In de jaren zestig had het verliesgevende British Railways (BR) grote haast met het buiten dienst stellen van de stoomlocomotieven, die werden gezien als dé veroorzaker van het verlies en het slechte imago van het bedrijf. Slopers hadden grote moeite het tempo van BR bij te houden, vooral omdat BR ook een groot aanbod van te slopen rijtuigen, goederenwagens en rails van opgeheven spoorlijnen had. Deze laatste zaken waren makkelijker te slopen en sloper Dai Woodham in Barry liet de stoomlocs daarom voorlopig staan. Van de circa 300 slooplocs stonden er in 1968 nog ruim 200 op zijn terrein. In 1990 ging Dai Woodham met pensioen en had hij het grootste deel met winst verkocht aan ‘preservationists’. Zo’n honderd exemplaren rijden inmiddels weer bij museumlijnen of op het Engelse spoorwegnet. Dit boek vertelt het verhaal van de sloper en van de locs die het hebben gehaald.

BR Steam Locomotives Complete Allocations History 1948-1968
door Hugh Longworth. 384 blz. 29 x 21 cm. Uitgave OPC. Artikelnummer 366-4005 € 40,00
British Railways beschikte in 1948 over 66 locomotiefdepots van Penzance in het uiterste zuidwesten van Engeland tot Wick in de noordelijke punt van Schotland. Deze depots hadden soms slechts één of enkele locs beschikbaar, maar grotere depots konden meer dan 100 locomotieven verzorgen en stallen. In dit boek wordt van alle stoomlocomotieven van British Railways, meer dan 20.000 stuks, per locomotief de complete geschiedenis gegeven van de stationering in locomotiefdepots tot het definitieve einde in 1968. Zo is te zien dat de Great Western stoomloc nummer 1646 na indienststelling in 1951 in Swansea was gestationeerd, totdat deze in 1957 naar Helmsdale in Schotland ging en in 1962 in Perth buiten dienst werd gesteld! Het “bestaan” van iedere locomotief is dus te volgen, maar overplaatsingen van Wales naar Schotland zijn een uitzondering.

BR Steam Locomotives 1948-1968 2nd edition
door Hugh Longworth. 360 blz. 29 x 21 cm. Uitgave OPC. Artikelnummer 165-0042 € 62,00
Dit boek beschrijft alle stoomlocomotieven van British Railways. Van elk loctype is een korte historie vermeld en worden de belangrijkste technische gegevens genoemd. Van iedere locomotief wordt vervolgens het nummer met bouwjaar, fabrikant en het jaar van sloop opgesomd. Ten slotte zijn er in deze tweede druk honderden kleine schetsen van ieder locomotieftype opgenomen, zodat men zich iets kan voorstellen bij nummer 36001 (in dienst juni 1949, gesloopt mei 1951). Er kunnen zo’n 400 tot 500 typen worden onderscheiden. Deze grote variatie leidde voor de auteur tot een enorme uitzoekklus en het was daarom niet mogelijk om in dit boek van ieder type een foto op te nemen. Een dergelijk boek is in de jaren ’60 al eens door H.C. Casserley uitgegeven en in de NVBS bibliotheek te bekijken of in de NVBS-Winkel tweedehands te koop. De verscheidenheid aan typen maakt de materie voor de hobbyist zeer interessant, maar was voor British Railways ongetwijfeld een belangrijk argument om de stoomlocomotief zo snel mogelijk af te voeren.

NMBS Reeks 42 en 43 door Thierry Nicolas. 208 blz. Artikelnummer 102-0029.
Prijs € 36,00. Fotoboek over NMBS dieselmotorrijtuigen reeks 42 en 43.
Speciaal voor het rijden van treinen op niet-geëlektrificeerde, secundaire lijnen bestelde de NMBS in de jaren vijftig van de vorige eeuw motorrijtuigen die de dure stoomlocomotieven moesten vervangen. Met in totaal 36 exemplaren kwam deze serie op de Belgische baan, waarvan zes speciaal voor de Sabena-dienst naar de luchthaven Zaventem. De aanvankelijk als “type 602” (Sabena) en “type 603” aangeduide voertuigen waren ontworpen om in treinschakeling te rijden. Alle motorrijtuigen zijn inmiddels uit de reizigersdienst verdwenen. Enkele hebben nog dienst gedaan bij Infrabel (de Belgische infrastructuurbeheerder), nadat ze van een nieuwe motor waren voorzien. Nu zijn ze bij verschillende museumorganisaties te zien.

Diesel and Electric Locomotives for Scrap
door Ashley Butlin. 240 blz. 29 x 21 cm. Uitgave Ian Allan. Artikelnummer 165-0066 € 45,00
Na eerdergenoemde boeken over de stoomlocomotieven van British Railways zijn in dit boek de diesel- en elektrische locomotieven aan de beurt. Deze uitgave geeft van iedere BR locomotief de datum van buitendienststelling en sloop. Bovendien is er een lijst van de locomotieven die niet onder de slopershamer zijn gekomen en nu verder rijden als museumstuk.

The Intercity Story 1964-2012
door Chris Green en Mike Vincent. 256 blz. 28 x 21 cm. Uitgave Ian Allan. Artikelnummer 165-0013 € 38,00
De Inter-City (met streepje en extra hoofdletter) was de naam van een trein van British Railways tussen London Paddington en Birmingham/Wolverhampton. De trein reed vanaf 1950, maar de naam ging voor deze trein verloren in de jaren zestig en werd vervolgens gebruikt voor het bekendste product van British Rail. De naam zou uiteindelijk wereldwijd worden gebruikt voor snelle stedenverbindingen per spoor, onder andere door NS en Deutsche (Bundes)bahn. Dit boek gaat niet alleen in op het tijdperk van British Rail, maar ook op de jaren na de privatisering. De auteurs hebben als voordeel dat ze veel invloedrijke betrokken kennen en zijn dus goed op de hoogte van de geschiedenis.

Rail Atlas of Great Britain and Ireland 14th edition
door S.K. Baker. 136 blz. 24 x 17 cm. Uitgave OPC. Artikelnummer 165-0055 € 40,00
In dit boek staan kaarten van het Britse en Ierse railnet, inclusief de Londonse Underground, industriële lijnen en aansluitingen, light rail en zelfs Ierse turflijnen.
Na de jaren van afbraak tussen 1950 en 1970, de stilstand tussen 1970 en 1990, is er vanaf 1990 weer sprake van een beperkte groei in het Britse railnet. Niet alleen in de vorm van light rail of hoge snelheidslijnen, maar ook lokaal. Zo is in London de North London Line opgenomen in het Overground netwerk van Transport for London, nadat opheffing van een deel van de lijn al was geschied en voor de rest dreigde. Ook buiten London worden lijnen heropend, bijvoorbeeld een deel van de lijn tussen Oxford en Cambridge, nu bekend als de Varsity Line, of een deel van de bekende Waverley-route bij Edinburgh. In dit boek staan kaarten van het Britse en Ierse railnet, inclusief de Londonse Underground, industriële lijnen en aansluitingen, light rail en zelfs Ierse turflijnen.
In deze editie overlappen de kaarten en zijn meer detailkaarten opgenomen dan in eerdere edities, zodat een route makkelijker is te volgen.

British Rail Departmental Locomotives
door P. & S. Smith. 96 blz. 29 x 21 cm. Uitgave Ian Allan. Artikelnummer 165-0040 € 27,00
Dit is een lijst van alle locomotieven van British Rail(ways) tussen 1948 en 1968 die als dienstmaterieel werden aangemerkt. Het gaat niet alleen om stoomlocomotieven, maar ook om diesels, elektrische locs en acculocs, normaalspoor en smalspoor. Sommige locomotieven begonnen hun loopbaan als “hoofdlijn”-locomotief en konden voordat de sloper kwam hun bestaan nog rekken door de verandering van status, andere zijn altijd onopvallend dienstmaterieel geweest, maar konden het juist daardoor lang volhouden, zodat er veel interessante exemplaren in deze lijst voorkomen.

Narrow Gauge Lines of the British Isles
door Peter Johnson. 160 blz. 29 x 21 cm. Uitgave Ian Allan. Artikelnummer 165-0046 € 41,00
Smalspoor heeft nooit een grote rol gespeeld in de Britse spoorweghistorie. In het algemeen was sprake van eilandbedrijfjes, soms letterlijk, bijvoorbeeld op Man. Sommige lijnen hadden vanaf de opening moeite om te overleven, zoals de Southwold Railway in Suffolk, geopend in 1879, gesloten in 1929 en pas in 1942 gesloopt. In het dunbevolkte Ierland was het een ander verhaal. Met zo’n 14 smalspoorbedrijven en een net van 850 kilometer lang op een spoorbreedte van 3 voet speelde smalspoor wel een belangrijke rol in de ontwikkeling van het land. De lijnen werden vooral als gevolg van wetgeving uit 1883 aangelegd, een wet die gek genoeg bekend werd als de “Tramways Act”. Helaas bleef de verwachte kostenbesparing door het gebruik van smalspoor uit. Van het netwerk is daarom niets meer over, de eerste lijnen werden gesloten in de crisisjaren dertig en de laatste begin jaren zestig. Maar in Wales begon het succesverhaal van de Britse museumspoorlijnen met een smalspoorlijn: de Talyllyn-lijn was de eerste spoorlijn ter wereld die door spoorweghobbyisten in 1951 werd overgenomen. Dit boek geeft een nostalgische historie van de smalspoorlijnen in het Verenigd Koninkrijk en Ierland.

British Railways First Generation DMU’s
door Hugh Longworth. 272 blz. 29 x 21 cm. Uitgave OPC. Artikelnummer 366-2000 € 29,00
De eerste dieselmotorwagens werden voor de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld door de Great Western Railway. Deze waren redelijk succesvol en na de oorlog werd de draad weer opgepakt door British Railways. Van dieseltreinen werd een forse besparing verwacht in combinatie met de verbetering van het reizigerscomfort, vooral op zijlijnen. Na proeven met lichtgewicht aluminium rijtuigen, werd gekozen voor stalen rijtuigen in combinatie met Leyland-motoren en een automatische versnellingsbak voor de overbrenging via cardanassen op de wielen. De rijtuigen waren verwant aan het BR Mark 1 type en werden in allerlei indelingen gebouwd. Duizenden rijtuigen werden afgeleverd door zowel de industrie als BR-werkplaatsen. In tegenstelling tot andere landen reden treinstellen niet altijd in een vaste combinatie, het was mogelijk om rijtuigen van verschillende fabrikanten door elkaar te gebruiken, zolang de “coupling code” gelijk was. Dit boek beschrijft deze eerste generatie dieseltreinen en bevat verschillende onderdelen. Deze uitgave begint met een overzicht van de treinstellen inclusief een korte beschrijving. Daarna volgt een lijst met alle individuele rijtuigen. Van elke type is een zijaanzicht en plattegrond opgenomen. Ten slotte wordt van elk rijtuig de stationering vermeld voor de jaren 1960, 1970, 1980, 1990 en 2000.

Aanbieding: nu 30% korting (zolang de voorraad strekt)!