Rust zoeken in een pittoresk stukje België: het Land van Thuin!

door Frits van Buren en Roelof Hamoen

Een prachtig, wat heuvelachtig gebied, gelegen tussen Charleroi en de Franse grens, een pittoresk stadje, een boven- en benedenstad, terrastuinen en veel wandelmogelijkheden. Wie tijdens een weekendje weg er even tussenuit wil om wat rust te zoeken, kiest voor het niet door toeristen overlopen Land van Thuin. Zowel de tram- als de treinliefhebber komt aan zijn trekken.

Thuin maakt zijn opwachting met een binnenvaartmuseum en tal van andere bezienswaardigheden. Volgens de website België-toerisme zijn weliswaar veel middeleeuwse gebouwen afgebroken, maar bleven de stadsmuren, het Belfort van Thuin, Unesco-werelderfgoed en het oude patroon van straatjes en steegjes behouden. Een belfort of hallentoren is een middeleeuwse wachttoren met een stormklok. Vooral aan de zuidzijde toont de bovenstad zich op zijn mooist. Veel van de kleine steegjes komen uit op een “posty”, een smalle doorgang door de stadsmuur. Het is ook daar dat zich de “hangende tuinen” (terrastuinen) bevinden.

Het schitterend gelegen Thuin met zijn terrastuinen. Foto: Wallonie Bruxelles Tourisme, J.L. Flemal.

Het schitterend gelegen Thuin met zijn terrastuinen. Foto: Wallonie Bruxelles Tourisme, J.L. Flemal.

Boerentram

Op tramgebied biedt Thuin een museumlijn met diesel- en elektrische tractie. Wie van deze museumtrams gebruikmaakt, ziet de “boerentram” zoals die vroeger in België rondreed, oftewel de interlokale tram die in een rustige gang de inwoners van de dorpjes naar en van de omliggende grotere plaatsen bracht. Maar schijn bedriegt: deze lijn ligt op een deel van de oude lokaalspoorweg Mons – Chimay, waarvan de spoorbreedte onder auspiciën van de Association pour la Sauvergarde du Vicinal (ASVi) is versmald tot een meter. De interessante geschiedenis is (in het Nederlands) te lezen op de website van deze vereniging die de herinnering aan de interlokale tram levend wil houden. De ASVi beschikt sinds 2001 ook over een modern museumgebouw waarin een gedeelte van het materieel bezichtigd kan worden. En niet op de laatste plaats: het museumgebouw bezit ook een riant terras met plastic tuinstoeltjes waar de fameuze Belgische bieren gedronken kunnen worden…

De AR.86 loopt op 18 september 2016 om in het tramstation van de ASVi in Thuin. Foto: Frits van Buren.

De AR.86 loopt op 18 september 2016 om in het tramstation van de ASVi in Thuin.
Foto: Frits van Buren.

Tramritten

Het rijden kan in de ene richting met een motorrijtuig (daar “autorail” genoemd) met aanhangrijtuig naar Biesmes-sous-Thuin. Voor het vertrek wordt in de regel nog uitvoerig het dieseloliepeil op de juiste hoogte gebracht en daarna gaat het door een fraai en deels verdiept liggend lijngedeelte naar Biesmes-sous-Thuin, waar het motorrijtuig omloopt en aan de andere kant van de trein of tram wordt neergezet om de terugweg te kunnen aanvaarden.

In de andere richting brengt een elektrisch motorrijtuig de reizigers eerst in de richting van Lobbes. De tram rijdt dan gedeeltelijk op eigen baan. Het tegenwoordig berijdbare gedeelte eindigt bij de N559. Maar de lijn loopt nog verder, inclusief bovenleiding en maakt deel uit van de vroegere tramlijn 91 Anderlues – Thuin; het grootste deel is opgebroken of onberijdbaar. Op de terugweg wordt naar het eindpunt in Thuin-Ville Basse aan de rivier de Sambre gereden en ten slotte gaat het terug naar het depot.

Het motorrijtuig 10308 uit 1942 van de ASVi op 18 september 2016 aan het eindpunt in Thuin – Ville-Bas. Foto: Frits van Buren.

Het motorrijtuig 10308 uit 1942 van de ASVi op 18 september 2016 aan het eindpunt in Thuin – Ville-Bas. Foto: Frits van Buren.

Laatste kans: 30 oktober

Wie dit jaar de lijn nog wil berijden, kan dat alleen nog op 30 oktober 2016. Tussen 11.00 en 23.00 uur biedt de vereniging tal van activiteiten en ritten. Dus ‘s avonds met verlichte trams. Daarna is het wachten op het voorjaar van 2017, waarin het rijseizoen weer van start gaat.

Andere railattracties

Los van de museumactiviteiten van de ASVi valt er ook veel te ontdekken op railgebied. Niet ver weg ligt voor de tramliefhebbers Charleroi.

Restanten van de tram

Een “waterkasteel” met dienstruimten aan de noordzijde van het vroegere tramemplacement in Solre-sur-Sambre op 19 april 2011 gefotografeerd door
Roelof Hamoen.

In Solre-sur-Sambre is een bezoek aan de vroegere stelplaats (depot) voor de tram nabij het NMBS-station aan te bevelen. Zoals zo vaak in België zijn ook hier de loodsen nog steeds in gebruik voor het stallen en onderhouden van streekbussen. Extra interessant zijn de chefswoning, een dienstgebouw annex “château d’eau” (“kasteel” met water voor stoomlocomotieven) en een verhoogd baanlichaam in de richting van de boogbrug. Alles is goed te zien vanaf de Rue de la Gare.

Ten westen van Thuin zijn een paar opvallende overblijfselen van de tramlijn Binche – Montignies St. Christophe/Bersillies l’Abbaye te bewonderen. Het meest spectaculair is een betonnen boogbrug over de Sambre bij Merbes-le-Château, met haaks daarop een overlaadspoor voor schepen – mét stootjuk – uit de Tweede Wereldoorlog. De pier werd gebruikt voor het lossen van steenslag uit een groeve aan de tramlijn, in opdracht van Organisation Todt.

De betonnen boogbrug in de vroegere tramlijn uit Binche weerspiegelt zich in de Sambre op 19 april 2011. Links restanten van de lospier voor het overladen van steenslag, waarvoor het trambedrijf enkele onderlossers in gebruik had. Foto: Roelof Hamoen.

De betonnen boogbrug in de vroegere tramlijn uit Binche weerspiegelt zich in de Sambre op 19 april 2011. Links restanten van de lospier voor het overladen van steenslag, waarvoor het trambedrijf enkele onderlossers in gebruik had. Foto: Roelof Hamoen.

Spoorwegen

Lijn 109 Thuin – Chimay

De L-rijtuigen langs het perron van het fraai opgeknapte stationsgebouw in Sivry laten op 19 april 2011 de recreanten terugverlangen naar de tijd dat er nog treinen reden op lijn 109. Foto: Roelof Hamoen.

In Thuin takte een lijn af in zuidelijke richting naar het stadje Chimay, bekend van het trappistenbier. Het eerste deel van deze lijn 109 is tot Biesme-sous-Thuin omgespoord tot de museumtramlijn van ASVi. Daarna is het oude tracé te ontdekken met de pedalen, dankzij de aanleg van een fietspad. Enkele stationsgebouwen zijn aan de sloop ontkomen. In Sivry staan vier rijtuigen, waarin een centrum voor natuureducatie gevestigd is, langs het perron. De eerste personentrein naar Chimay reed in 1882, de laatste in 1964. Strée-Chimay is opgebroken in 1971 (bron). Op het noordelijke deel was er nog een bescheiden goederenvervoer tot in de jaren tachtig.
Onderstaande links geven veel informatie over het fietsen langs deze (vroegere) spoorlijn.

Lijn 109 (Franstalig)

Met beschrijving (Franstalig), foto’s, route, links.

Lijn 109 (Nederlandstalig)

Beschrijving met veel foto’s (Nederlandstalig).

Van trams was op 6 september 1984 nog niets te bespeuren rond de goederenloods op het station Thuin Ouest. Het stationsgebouw is in 1983 afgebroken. Het sein beveiligt de aansluiting van lijn 109 op lijn 130A (Charleroi – Erquelinnes). Foto: Roelof Hamoen.

Met dank aan Dirk Eveleens Maarse.

[printfriendly]
Over vakantietips

Tegenwoordig is vakantie in de winter voor velen heel gewoon. We zoeken dan de besneeuwde hellingen van een Alpenland of kiezen voor de zon in een ander werelddeel. Of pakken een weekendje weg. In Vakantietip(s) belicht de redactie of een van de lezers een populaire vakantiebestemming met bijzondere railattracties in de omgeving. Dat mag een prachtig gebied zijn in Frankrijk met een mooie museumspoorlijn, maar ook een bestemming ver weg en een tip voor een bijzondere trein- of tramrit of materieelsoort. Lezers die voor deze rubriek een tekst met foto’s willen inzenden, e-mail naar nieuwsbrief@nvbs.com.

 

Een toevallige ontdekking

Eind mei 2016 bezocht ik het fotografiemuseum in Charleroi. Vervolgens wilde ik trein en tram in Charleroi gaan bekijken. Maar ik had pech. Door vakbondsacties reden er nauwelijks trams.

Ik had zien staan dat de vijftien km ten zuidwesten van Charleroi gelegen historische vestingstad Thuin een bezoek waard is. En dat is zeker het geval. De aan de Sambre liggende plaats bestaat uit een boven- en een benedenstad.

Na de plaats uitvoerig bekeken te hebben werd de terugweg aanvaard en de navigatie stuurde mij in de richting van de plaats Lobbes. Opeens kruiste ik rails met een duidelijk smallere spoorwijdte en als goed NVBS’er ging ik op onderzoek uit. De ene richting leidde naar Lobbes, maar de andere richting bracht me naar een aantal gebouwen in een tramomgeving. Helaas was het aan het eind van de middag en dus was het geheel hermetisch gesloten. Internet leerde snel dat dit de locatie is van de in 1972 opgerichte Association pour la Sauvergarde du Vicinal (ASVi) en dat er ook met de tram gereden kan worden. Dus ging het op een zondag in september opnieuw naar Thuin. Twee ritten stonden en een bezoek aan het museum stonden op het programma. De conclusie? Zeer de moeite waard!

Frits van Buren


Thuin is vanuit Nederland goed bereikbaar. Op de foto dieseltreinstel 4157 van de Belgische spoorwegen te Thuin op weg naar Charleroi op 24 mei 2016. Foto: Frits van Buren.

Thuin is vanuit Nederland goed bereikbaar. Op de foto dieseltreinstel 4157 van de Belgische spoorwegen te Thuin op weg naar Charleroi op 24 mei 2016. Foto: Frits van Buren.

Per trein naar Thuin

Vanuit Nederland kunnen de grenstrajecten Maastricht – Luik of Roosendaal – Antwerpen worden gebruikt om in de richting Thuin te reizen. Om met de laatste te beginnen: neem de Benelux of Thalys naar Brussel Zuid, stap over naar Charleroi Zuid en vervolgens weer overstappen: nu naar Thuin. Vooral de route over Maastricht is landschappelijk interessant, omdat die na Visé grotendeels langs de Maas loopt. Ook het fraaie station van Luik-Guillemins is een bezoek waard. Vanuit Nederland naar Maastricht, daar overstappen op de trein naar Mons/Bergen. De trein rijdt via Namen en Charleroi. Overstappen in Charleroi Zuid. Informatie over de treinkaartjes is onder meer te vinden via Treinreiziger.nl, de treinreiswinkel of NS international.


Voor de fietsende railliefhebbers

Langs de rivier de Sambre is het goed fietsen, met onderweg enkele (vernieuwde) spoorbruggen van de lijn Charleroi – Erquelinnes
(– Frankrijk) én restanten van een tramlijn bij Solre. Route: Route (klik rechtsboven op “Nederlands” als u de Franse tekst krijgt)

Zie ook:

Thuin en omgeving

Thuin – Marcinelle – Thuin


Boek en dvd in de NVBS-Bibliotheek

vakantietips-09-ta-410-087-kl

Le tramway historique Lobbes -Thuin

Roland Dussart-Desart en Olivier Geerinck, Le tramway historique LOBBES – THUIN
Les Editions du Cabri, Breil-sur-Roya, ca. 1987, ISBN / EAN: 2-903310-59-9
Plaatsnummer: Ta-410.087

 

vakantietips-10-ta-410-105-kl

Patrimoine du Vicinal

Dvd, ca 2¼ uur, Patrimoine du Vicinal Belgique, Erfgoed van de Belgische Buurtspoorwegen, Den Haag; Fred Hofman, 2003, Geen gesproken commentaar
Plaatsnummer: Ta-410.105