Zijn deze foto’s bij Schiedam Kethel genomen?

door Oege Kleijne

De in het vorige nummer van NVBS Actueel afgebeelde foto’s van J.J. Overwater zijn alle op één plek genomen. Maar het Team Digitaal dat de foto’s bewerkt en van informatie voorziet, twijfelt aan de precieze locatie en wil ook graag weten wat de met de niet meer aanwezige bovenleiding is gebeurd. En er is goed nieuws over de foto’s in Canada.

De op 6 februari 1945 in een spoorsloot liggende locomotief 5535, gefotografeerd door J.J. Overwater, is waarschijnlijk wat meer in de richting van Delft opgenomen, maar niet ver Kethel, hoewel het type bovenleidingpaal bij een van de inzenders aanleiding geeft tot twijfel.

Torens van Delft

Op de vragen over de oorlogsfoto’s van het Team Digitaal heeft de redactie verschillende reacties binnengekregen. Jan Tromp schrijft: ‘Op de foto met de loc en bovenleidingportalen is uiterst rechts aan de horizon een kerktoren te onderscheiden. Als woonachtig Delftenaar meen ik hierin de Nieuwe Kerk te Delft te onderscheiden. Rechts daarvan twee kleinere torenspitsen, dit zouden dan de torens van de Maria van Jessekerk aan de Burgwal te Delft kunnen zijn. De locatie lijkt daarmee inderdaad in de buurt van Kethel te zijn, maar nog dichterbij is de buurtschap de Kandelaar, gelegen bij de nu nog bestaande spoorwegovergang vlak voor de brug over de Poldervaart. Iets preciezer, ca. 1 kilometer vanaf deze brug richting Delft. De spoorlijn loopt op deze plaats door een leeg landschap met weiden zoals het nu nog grotendeels aanwezig is. De bovenleidingmasten staan er – naar ik meen – ook nu nog grotendeels, met de oude ovale puddingen van voor de Tweede Wereldoorlog.’
Ook Frank Pennin is deze mening toegedaan.

Middennet

Erik Swierstra is het hier niet mee eens. Hij schrijft: ‘Ik weet niet waar de foto van de op zijn kop liggende locomotief 5535 is genomen, maar het is zeker niet tussen Delft en Schiedam. Daar kwamen geen “moderne” bovenleidingportalen voor zoals op de laatste foto zijn te zien. Dit type portalen is geïntroduceerd met de elektrificatie van het
“Middennet” in 1938 (Amsterdam – Utrecht – ‘s-Hertogenbosch – Eindhoven en
Den Haag/Rotterdam – Utrecht – Arnhem (– Nijmegen). Het is het meest waarschijnlijk dat deze twee foto’s langs een van deze spoorlijnen zijn gemaakt.’
Overigens staat op pagina 383 van het onvolprezen standaardwerk “Het spoorwegbedrijf in oorlogstijd” van Kees Huurman een andere foto van stoomloc 5535 die volgens het bijschrift bij Kethel is genomen. Als datum vermeldt Huurman 2 juni 1945, dus bijna vier maanden later.
Op de vraag wat er gebeurd is met de bovenleiding heeft de redactie geen reacties ontvangen.

Canadese locomotieven

In NVBS Actueel van maart stond in deze rubriek een tweetal foto’s van treinen in Canada in de jaren vijftig, eveneens gefotografeerd door J.J. Overwater. Harry Koopmans deed aanvullend onderzoek en schrijft: ‘De 1D1-stoomlocomotief CNR 3479 van de Canadian National Railway Company staat in de nabijheid van het waterreservoir op de ronde locloods op het tractieterrein van de Turcot Yard in Montreal. De class S-1-f loc is gebouwd door de Montreal Locomotive Works in 1913 voor de Grand Trunk Railway met nummer 574. De loc wordt in maart 1957 afgevoerd.’

De andere foto (zie onderaan deze kolom) heeft als bijschrift: ‘Line-up van de 2C1-stoomlocomotieven CP 1262, 2539 en 2581 bij de karakteristieke kolenbunker op het tractieterrein Glen Yard van de Canadian Pacific nabij het station Windsor in Montreal. De 2539 en 2581 zijn gereviseerde locomotieven van voor de Eerste Wereldoorlog, maar de 1262 is nog na de Tweede Wereldoorlog gebouwd. In 1960 loopt echter ook in Canada het stoomtijdperk ten einde.’
Harry Koopmans schrijft verder: ‘Beide opnames zijn gemaakt in de herfst van 1954 of 1955. De tractieterreinen stonden dicht bij elkaar. De Turcot Yard, waar vroeger een geheel ronde locloods aanwezig was, is nu vervangen door een gigantisch verkeersknooppunt en de Glen Yard door een ziekenhuis. Alleen de er langslopende spoorlijnen zijn anno 2017 nog aanwezig (…)’.