Liever staand rijden, dan zittend stilstaan

Roger van Boxtel te gast bij de NVBS

NS-topman Roger van Boxtel was de speciale gast bij de leden­vergadering op zaterdag 7 april 2018. Deze vergadering vond dit keer plaats in Boskoop, in het gebouw Flora tegenover het station. NVBS-voorzitter Gerrit Nieuwenhuis opende de vergadering en vertelde kort iets over de geschiedenis van dit gebouw.

Hierna volgde een interview met Roger van Boxtel. Die had twee cadeautjes meegenomen: een speldje ter herinnering aan de eerste commerciële rit met de Eurostar naar Amsterdam, en een speldje van de nieuwe Intercity Brussel, die vanaf 9 april is gaan rijden.

Roger van Boxtel, president-directeur van NS, en Gerrit Nieuwenhuis, voorzitter NVBS.

De eerste rit met de Eurostar is buitengewoon goed bevallen, vertelde Van Boxtel. “Ik was de avond tevoren naar Londen gegaan, zodat ik met de eerste trein terug naar Amsterdam kon. Je vertrekt van St Pancras, het prachtig gerenoveerde oude Waterloo-station, en het is voorbij voordat je het weet. Het is een prachtige, moderne trein, met goede zitruimte en wifi die het voortdurend doet.”

“Ik vind het jammer dat je er op de heenweg naar Londen in Brussel nog uit moet. Dat ligt niet aan NS, maar dat komt doordat de Nederlandse overheid nog een verdrag moet sluiten met de Britten. Ook is er nog geen marechaussee beschik­baar, die is nog in opleiding. Maar als dat allemaal rond is kunnen we straks gewoon in Amsterdam en Rotterdam inchecken.”

Onderhandelen met de Belgen is echt topsport.

Gerrit Nieuwenhuis vertelde dat hij een paar maanden geleden in Op de Rails een artikel heeft geschreven over 60 jaar Beneluxtrein. In die 60 jaar is de reistijd niet veel korter geworden, maar vanaf 9 april 2018 is dat dus anders. Van Boxtel: “Ja, maandag gaat het gebeuren. Ik ga hier niet met u delen hoeveel hoofdpijn dit gekost heeft. Onderhandelen met de Belgen is echt topsport. Dit werd ook nog gecompliceerd doordat de Nederlandse overheid wil dat Den Haag vier keer per dag wordt aangedaan. Bizar, want al die ambtenaren die naar Brussel willen, nemen de trein naar Rotterdam en stappen daar op de Thalys.”

Op de vraag hoe Van Boxtel aankijkt tegen de toekomst, antwoordde hij: “Ik ben echt helemaal van het spoor geworden, ik vind het een prachtig bedrijf en het is het waard om voor te knokken. Het bedrijf heeft een paar jaar in het nauw gezeten. De Fyra was een drama en ook de bieding in Limburg heeft ons geen goed gedaan. Zoals jullie allemaal weten: vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Dan moet je heel hard buffelen om het weer terug te krijgen.”

“Ik denk dat we de afgelopen twee jaar hebben laten zien dat dat kan. Alle prestatie-indicatoren staan weer op groen. En ik hoop dat we dat vast kunnen houden, in elk geval totdat in 2020 de besluitvorming plaatsvindt of de NS het hoofdrailnet mag houden. En als we goed blijven presteren, kunnen we ook weer gaan mee­bieden op regionale lijnen.”

De Zwitsers zijn bij ons komen kijken. Die zeggen: dat kunnen wij niet.

“De klanttevredenheid staat al een jaar lang op een heel hoog niveau. Dat doen mijn collega’s, die iedere dag op de stations en op het spoor hun uiterste best doen. We rijden nu zes keer per uur tussen Amsterdam en Eindhoven. We gaan nu kijken of we dat ook tussen Schiphol en Nijmegen voor elkaar krijgen. De Zwitsers zijn bij ons komen kijken. Die zeggen: dat kunnen wij niet. Dat zegt wel wat, dan word je zo trots op je mensen.”

“Wij investeren bijna drie miljard in nieuwe treinen. Dat is groot geld en dat krijgen we van niemand. Dat moeten we lenen en moeten we de komende jaren dus ook gewoon weer terugverdienen. Dus graag volle treinen. Dat gaat op zichzelf goed: de economie is aangetrokken en de treinen zitten hartstikke vol. In de daluren is er overal plek, maar in de spitsuren is het echt dringen geblazen op veel trajecten.”

“Mijn voorgangers riepen altijd: het wordt beter, we gaan nieuwe treinen bestellen. Maar ik zeg: het wordt niet beter. Tot 2040 verwachten ze 40% groei in het treinverkeer. Daar kun je niet tegenop kopen. Dan moeten de mensen andere keuzes maken, de werktijden wat meer spreiden. Maar als je allemaal tussen half acht en half negen in de trein wilt, dan is het gewoon staan. Maar liever staand rijden, dan zittend stilstaan!”

Vragen uit de zaal

Vindt u dat de overheid veel meer geld beschikbaar moet stellen voor infra­structuur? Van Boxtel: “Mijn antwoord is ja, want de afgelopen vijftien jaar ging al het extra geld dat we in Nederland hebben naar twee grote ook noodzakelijke dingen: de zorg en het onderwijs. De pot voor de infra-investeringen is leeg­gegeten en niet bijgevuld. Het nieuwe kabinet heeft twee miljard beschikbaar gesteld, maar dat is voor een jaar, niet structureel. Daar moet alles van gebeuren, terwijl er voor het tienvoudige aan wensen op tafel ligt.”

Korte vluchten, zestig keer per dag naar Londen, zijn gewoon ridicuul.

Kan het spoor blijven concurreren met goedkopere luchtlijnen? Van Boxtel: “Ik denk het wel. Ik heb vorige week gesproken met Pieter Elbers van de KLM en Jos Nijhuis van Schiphol. De intercontinentale vluchten willen ze graag houden, daar verdienen we in Nederland ook veel geld mee. Maar de korte vluchten, zestig keer per dag naar Londen, zijn gewoon ridicuul. Daarom ben ik blij dat de Eurostar er nu is. Je kunt nu voor bijna hetzelfde geld, 100 euro, naar Londen. Maar wij zitten wel in een heel slechte concurrentiepositie. Treinkaartjes zijn met BTW belast, vliegtickets niet. En wij doen het ook nog eens duurzaam, alles op windstroom, terwijl kerosine hartstikke vervuilend is.”

“Dit najaar ga ik met Pier Eringa in Berlijn kijken of we de trein naar Duitsland sneller kunnen krijgen. Ook Warschau en Praag zouden veel sneller met de trein kunnen. Europa is net zo groot als China. Daar geven ze op dit moment 300 miljard uit aan nieuwe treinverbindingen. En in Europa doen we er alleen al een jaar over om iets met de Belgen geregeld te hebben.”

NS is ook in het buitenland actief, onder de naam Abellio. Wat levert dat op, en gaat het niet ten koste van andere dingen? Van Boxtel: “Het levert echt wat op, wij verdienen aan het rijden, met name in Engeland en Schotland, daar zijn we heel groot aan het worden. Ook in Duitsland groeien we als kool, we hebben nu drie concessies en er komt misschien een vierde. We rijden nu tussen Arnhem en Düsseldorf. Hoe leuk is het dat we daar ook echt kwaliteitsverbetering kunnen realiseren. Het is echt niet zo dat ik me in de Raad van Bestuur de hele dag bezighoud met Abellio, ik ben de hele dag bezig met NS.”

Ik heb niets tegen concurrenten, mits ze een beetje klein blijven.

Tot slot vroeg Gerrit Nieuwenhuis hoe belangrijk een fanclub als de NVBS, met 4500 leden, voor een bedrijf als NS is. Van Boxtel: “Ik vind dat echt enorm belangrijk. De hele beoordeling van NS lijkt alleen maar plaats te vinden door kamerleden en door het ministerie. Maar het publiek, onze vrienden van het spoor, die hoor je niet veel. Dat komt omdat het overgrote deel redelijk tevreden is.”

“Ja, je kan een keer pech hebben, vertraging hebben. Maar dat heb je met de auto ook. En het regent ook weleens. Hier in de zaal zitten misschien mensen die van Arriva of Connexxion zijn – ik heb niets tegen concurrenten, mits ze een beetje klein blijven – maar wij hebben ook uw support nodig. Ik weet dat er ongelofelijk veel tevreden reizigers zijn, maar wanneer hoor ik die nu een keer?”

Algemene Ledenvergadering

Na het gesprek met Roger van Boxtel volgde de Algemene Ledenvergadering. Een kort verslag verschijnt in het meinummer van Op de Rails. Een uitgebreid verslag staat op de website van de NVBS. Hier vindt u ook het jaarverslag 2017.

Voorafgaand aan de vergadering konden belangstellenden deelnemen aan een excursie, waarin gezocht werd naar restanten van de Haarlemmermeerlijnen.

Nico Spilt