Railtips door Paul van Baarle

Nostalgisch railvervoer in en rond Bremen

Voor wie deze zomer in Duitsland nostalgisch per trein en tram door een mooie omgeving wil reizen, is een weekend naar Bremen aan te raden.

Elke zaterdag en zondag rijdt de Moorexpress over het spoor met Schienenbusse van Bremen naar Stade. Tweewekelijks op zondag zijn er rondritten per museum­tram door het centrum van Bremen. Al dan niet gecombineerd met een fiets- of wandeltocht kun je genieten van zowel een fraai veenlandschap als van een historische binnenstad.

Sporen met de Moorexpress

Deze zomer tot en met 3 oktober 2019 verzorgt de Eisenbahnen und Verkehrs­betriebe Elbe-Weser (EVB) in de weekenden en op feestdagen een toeristische treinverbinding tussen Bremen Hauptbahnhof en de Hanzestad Stade onder de naam “Moorexpress”. `

Het Duitse woord “Moor” staat voor veen/moerasland waarmee gelijk het bijzondere landschap wordt beschreven dat aan het oog van de treinreiziger voorbijtrekt. Over deze 99 kilometer lange spoorverbinding rijden geen andere reizigerstreinen. Het gebied wordt verder ontsloten door talloze fiets- en wandel­routes.

De route en dienstregeling 2019 van de Moorexpress. Bron: website evb-elbe-weser.de

Er wordt gereden met railbussen (“Schienenbusse”) uit 1958-62 die zijn over­genomen van de Deutsche Bahn. Voor de dienst worden twee trein­combinaties ingezet van elk drie eenheden, waarbij voor het vele fietsen­vervoer de middelste eenheid of een daartoe omgebouwde railbus of een goederen­wagen wordt gebruikt. Deze laatste combinatie is een wat ongebruikelijke verschijning op het spoor. De kaartverkoop vindt plaats in de trein of bij een beperkt aantal voorverkooppunten.

In een silhouet-opname is de opmerkelijke combinatie van railbus + fietsenwagen + railbus (169+558+116) goed te zien.

Dezelfde trein in het station van Gnarrenburg waar het perron een natuur­vriendelijke uitstraling heeft. De vooroplopende motorwagen 169 werd gebouwd door MAN in 1962 en is inmiddels dus 57 jaar oud.

EVB-combinatie 168+118+117 met in het midden de fietsenrailbus passeert de Rummerdeisbeek tussen Ostersode en Hüttenbusch op weg naar Bremen.

Andere sporen langs de Moorexpress

Ten oosten van het hierboven genoemde Gnarrenburg bevindt zich een uitgebreid netwerk van industrieel smalspoor met een spoorwijdte van 600 mm dat zich uitstrekt tot in het veengebied Huvenhoopsmoor. Hier wordt nog altijd de gewonnen turf per trein afgevoerd.

In het langs de Moorexpress gelegen station van Deinste is het Deutsches Feld- und Kleinbahnmuseum gevestigd. Op de museumlijn wordt enige malen per jaar met stoom naar Lütjenkamp gereden. De eerstkomende rijdagen in 2019 zijn 8 september en 3 oktober.

Een doorkijkje naar de normaalsporige Moorexpress op het station van Deinste met op de voorgrond het smalspoor naar Lütjenkamp.

Zoals al werd vermeld wordt de Moorexpress in de zomermaanden verzorgd door de Eisenbahnen und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser (EVB). De EVB exploiteert dagelijks diverse andere bus- en spoorlijnen met modern materieel in het noorden van Nedersaksen.

In Bremervörde kan van de Moorexpress overgestapt worden op een EVB-trein richting Bremerhaven, waar dan onderweg in het station van Heinschenwalde een – voor tramliefhebbers pijnlijke – verrassing staat. Op een zijspoor roesten hier drie rijtuigen van het voormalige trambedrijf van Bremerhaven weg.

De tram in Bremerhaven werd in 1982 opgeheven en in eerste instantie werden deze rijtuigen opgeslagen in het trammuseum te Sehnde-Wehmingen bij Hannover. In 1990 ontfermde de Verein Bewahrung der Historischen Werte Bremerhavens e.V. zich over de toen al desolate trams, maar geld voor een loods etc. ontbreekt nog altijd. De kans op restauratie lijkt inmiddels zo goed als verkeken. Urbex-fotografen kunnen zich daarentegen hier uitleven en het verval ‘mooi’ op de chip vastleggen.

Bremerhaven aanhangrijtuig 216 en de motorrijtuigen 71 en 79 te Heinschen­walde illustreren de betekenis van het gezegde ‘rust roest’.

Nog enigszins leesbaar op de zijkant van een van de trams is de reclametekst “Zum guten Bier” …. wel, dat is zeker niet meer hier.

Met zoveel tramtreurnis kan deze reistip natuurlijk niet worden afgesloten en daarom gaan we terug naar Bremen waar oude trams na hun actieve loopbaan wel gekoesterd worden.

Rondritten per historische tram in Bremen

De Freunde der Bremer Strassenbahn e.V. verzorgen rondritten met historische trams door het centrum van Bremen. Er wordt om de twee weken op de zondag gereden onder het lijnnummer 15 of 16. De instaphalte is voor het station en de rit kan beëindigd worden met een bezoek aan het trammuseum “Das Depot” in Sebaldsbrück.

Op het fraaie station van Bremen vertrekt onder andere de Moorexpress naar Stade en aan de straatzijde verzorgen tram en bus het aansluitende stads­vervoer. Ook de rondritten per museumtram beginnen hier op het voorplein.

De Marktplatz en Domplatz zijn toeristische bezienswaardigheden in het centrum van de Hanzestad Bremen en worden uiteraard aangedaan door de rondrit per museumtram. Het prachtig gerestaureerde motorrijtuig 701 was actief in de personendienst tussen 1947 en 1970 en overleefde daarna als werkwagen totdat ze werd opgenomen in de museumcollectie.

Aan bod kwamen de Moorexpress, industrieel smalspoor, museaal smalspoor, urbex-fotografie, rondritten met museumtrams, veenlandschappen, Hanzesteden, aansluitende wandel- en fietstochten… Om alles te doen moet het hier eerder voorgestelde weekendje weg mogelijk plaatsmaken worden voor een ruime vakantieweek.

Tekst en foto’s (22-23 juni 2019) door Paul van Baarle