Nieuwe boeken en dvd’s

Recent verschenen boeken en andere publicaties uit het rijke aanbod van onze verenigings­winkel.


Maandkalender Belgische Trams 2022

16 blz., 17 kleurenfoto’s. Met tweetalige bijschriften. Uitgave: Tram 2000. Artikelnummer: 703-2022. Prijs: € 15,90.

De populaire Belgische kalender van Tram 2000 met kleurenfoto’s van trams in het stads- en streekvervoer. Om de vier maanden is er een agendablad met ruimte voor afspraken, verjaardagen e.d. gedurende deze periode. Daardoor zijn er 16 foto’s plus het voorblad.

Om een indruk te geven, noem ik bedrijf en jaar van de foto’s (FvdG = Frits van der Gragt):

  • MIVB Brussel 1970
  • De Lijn Antwerpen 2019
  • NMVB Charleroi: Lodelinsart 1986
  • NMVB Brabant Tienen – Hamme-Mille 1959 (FvdG)
  • Marseille 1966
  • MIVB Brussel 2021
  • NMVB Henegouwen : La Croyère 1960 (FvdG)
  • MIVB Brussel 1976 (FvdG)
  • De Lijn Kust: De Panne 2021
  • TAN Nantes 1992
  • STIC Charleroi onbekend (FvdG)
  • NMVB West-Vlaanderen: Moeskroen 1959 (FvdG)
  • De Lijn Gent 2021
  • NMVB Luik 1957

Bestellen via de webshop


Deutsche Dampfloks

Door Thomas Estler. 192 blz., 23 x 31 cm, 300 zw/w- en kleurenfoto’s. Uitgave: Transpress (2021). Artikelnummer: 126-1011. Prijs: € 19,95.

Een van mijn eerste spoorwegboeken was Taschenbuch Deutsche Dampflokomotiven van Horst J. Obermayer, uitgave Franckh uit de jaren 70. Een handig overzicht in zakformaat en voor mij een openbaring. Zoveel informatie in zo’n klein boekje. En het belangrijkste, een compleet overzicht! Als beginnend spoorweghobbyist sprak vooral dat laatste mij aan.

Voor deze markt komt uitgever Transpress nu met een opvolger. Op de achterkant van het boek Deutsche Dampfloks staat dat deze encyclopedie alle stoomlocomotieven beschrijft die in dienst waren van de Deutsche Reichsbahn-Gesellschaft (DRG), de Deutsche Bundesbahn (DB), de Deutsche Reichsbahn (DR) en de Deutsche Bahn (DB AG).

Maar hoeveel locomotieven zijn dat nu? Volgens Obermayer had de DRG in 1925 28.700 stoomlocs, daarna werden door DRG, DB en DR nog ongeveer 10.400 stuks gebouwd. Er werden door de DRG en DR ook een aantal particuliere stoomlocs overgenomen (600 stuks). Totaal dus 39.700 locomotieven. Naar schatting gaat het dan om ongeveer 400 typen; volgens Obermayer 350 maar daarbij waren genoemde particuliere locs niet meegerekend. Overigens staat ook in dit nieuwe boek een beperkte selectie van overgenomen particuliere stoomlocs.

Bovenstaande berekening betekent dat met bijna 200 bladzijden gemiddeld twee typen per bladzijde van dit groot formaat boek worden besproken, voorzien van een foto en een tabelletje met technische gegevens. Daarbij wordt trouwens wel de diameter van cilinders vermeld, maar niet de slag. Voor het vermogen van een stoomloc is overigens het roosteroppervlakte een belangrijker maat dan de cilinderafmetingen, dus waarom niet daarvoor gekozen?

Wat is nu de meerwaarde van deze encyclopedie? Als u al beschikt over de serie Dampflokomotiven deutscher Eisenbahnen van dezelfde uitgever (net weer her­uitgegeven) of het boekje van Obermayer, dan is het vooral dat de geschiedenis van de Duitse stoomlocomotief inmiddels is afgerond en dus de historie kan worden afgesloten.

Nou ja, nog niet alle exemplaren staan definitief in een museum en in deze eeuw zijn twee nieuwe nagebouwde exemplaren in dienst gesteld. Vandaar de ondertitel ‘180 jaar Duitse locomotiefbouw’. Een beetje flauw. Maar om dit boek nu al een ‘klassieker’ te noemen, gaat mij wat te ver. Het is vooral een leuk overzicht voor de ‘instapper’ in dit onderwerp. En voor een zeer aantrekkelijke prijs.

Bestellen via de webshop


Die finnischen Dampflokomotiven

Door Günther Krause. 98 blz., A4 liggend, 93 kleuren en 4 zw/w-foto’s, tabellen. Uitgave: DGEG (2021). Artikelnummer: 094-2003. Prijs: € 19,80.

Finse stoomlocomotieven zijn herkenbaar aan een ‘glad’ uiterlijk, een ruim machinistenhuis en bij oudere typen een vonkenvanger. De vonkenvanger was nodig vanwege het stoken met hout. Bos heeft Finland genoeg, maar kolen en olie niet.

Het fraaie uiterlijk danken de locomotieven aan een gemengde stamboom: er werden na 1860 Engelse, Zwitserse en Amerikaanse locomotieven gekocht totdat eigen locomotieffabrieken zoals Lokomo en Tampere de productie overnamen, maar die bleven werken in een vergelijkbare stijl.

De eerste Finse stoomloc (type A1, nummer 1, uiteraard) is voor de beginnende historicus gelijk een ‘intrapper’. Gebouwd in 1860 bij de Canada Works en naar Amerikaans model met draaistel, asindeling 2’B, de zogenaamde ‘American Standard’. Alleen de kenner valt het buitenliggend frame op rondom de eveneens buitenliggende cilinders; een typisch Engels trekje bedacht door ingenieur Allan van de LNWR in Crewe. De fabriek van de Canada Works was gevestigd in Birkenhead, ten zuiden van Liverpool in Engeland!

De locs waren voor Engelse begrippen zeer modern: draaistellen kwamen pas veel later in zwang en machinisten mochten van geluk spreken als ze een dak boven hun hoofd hadden. De meesten moest het doen met een zogenaamde brilplaat. De eerste Finse locomotieven waren goed gebouwd en bleven nog tot 1911 in dienst en werden een jaar later gesloopt.

Een plaatje van deze locomotief zult u in dit boek echter niet vinden. Want het boek wordt vooral geïllustreerd met kleurenfoto’s van bewaard gebleven exemplaren, soms fraai (rijvaardig) gerestaureerd, soms niet en verstopt tussen de bosjes of in een loods. Of gewoon in een museum of opgesteld bij een station al dan niet met afdak.

Bij veel locs is ook een kleurenfoto van de fabrieksplaat opgenomen. Van elke locomotief worden de volgende zaken vermeld: nummer, fabrikant, fabrieks­nummer, bouwjaar, datums buiten dienst, afgevoerd en gesloopt. Bewaarde locomotieven zijn vet en cursief gedrukt met locatie en soms een datum wanneer de loc het laatst is gezien. Veel zijn te vinden in het spoor­weg­museum in Haapamäki: Haapamäen Museoveturiyhdistys .

Voor veel liefhebbers is een dergelijke lijst voldoende informatie en als je voor ‘stoom’ op stap wilt gaan naar Finland zeker een nuttig boekje.

Bestellen via de webshop

Wie meer wil weten moet op zoek naar The Steam Locomotives of the Finnish State Railways uit 2017. Een pil van meer dan 500 bladzijden en gelukkig tweetalig Fins en Engels met foto’s, tekeningen en lijsten. De NVBS-winkel heeft nog één exemplaar in voorraad. Bestellen via de webshop.


Southern Pacific’s Shasta Route Vol. 1

Dvd: 62 minuten. Uitgave: Catenary Video Productions (2015). Artikelnummer: 451-5007. Actieprijs: € 11,95 ipv. € 20,99.

De Southern Pacific (SP) was een Amerikaanse spoorwegmaatschappij met vier hoofdverbindingen: de Overland Route van Chicago naar San Francisco, de Sunset Route van New Orleans naar Los Angeles, de Golden State van Chicago via El Paso en Phoenix naar L.A. en San Francisco, en ten slotte de Shasta Route van San Francisco naar Portland, Oregon.

De SP werkte op sommige routes samen met andere spoorwegmaatschappijen zoals de Union Pacific en de Rock Island. De spoorlijnen van de SP kwamen niet in San Francisco zelf, maar in Oakland aan de andere kant van de baai. Daarom is het gebied ook bekend als de Bay Area.

Deze dvd begint met een reisje vanaf San Francisco over de baai met een typisch Amerikaanse ‘Ferry’ naar de steiger in Oakland. De beelden op deze dvd zijn uit de gloriedagen van de Amerikaanse langeafstandstreinen, de jaren 40, maar toch grotendeels in kleur.

Zware stoomlocs worden afgewisseld met toen gloednieuwe diesels voor stroomlijntreinen. Zoals de zwart rokende Alco PA’s, oranje diesellocs met hun bijpassende luxueuze treinen, bij de SP bekend als ‘Daylights’. We zien die treinen bovendien op de spectaculaire slingerende lijnen van de Shasta-route naar Portland, vaak met Mount Shasta met sneeuw bedekt op de achtergrond, meer dan 4000 meter hoog eenzaam in het landschap van Noord-Californië.

Steile hellingen vragen zware locomotieven en veel! Bijvoorbeeld voor lange goederentreinen met gele koelwagens met citrusfruit uit Zuid-Californië. Drie of vier locs zijn nodig, verspreid over de trein. De SP ontwikkelde de AC-serie: stoomlocomotieven met ‘Cab Forward’ (ook wel ‘cab-in-front’, dus machinisten­huis voorop) zodat machinisten geen, of in ieder geval minder, last hadden van rook in de vele tunnels op de lijnen. Dat kan alleen maar met oliestook, want de loc rijdt omgekeerd voor de tender.

Op deze dvd wordt de geschiedenis van dit locomotieftype van de SP apart besproken en krijgen we varianten te zien van AC7 tot en met AC12. De laatste series werden zelfs voor reizigerstreinen gebruikt. Alleen de AC9 is geen Cab Forward, want op de Modoc-lijn door woestijnachtig gebied waren geen tunnels. Die lijn is inmiddels deels gesloten en komt aan het einde kort aan bod.

We rijden bovendien mee: het ganghandel gebruiken om de AC’s in beweging te krijgen is zichtbaar zwaar werk. Twee kenners leggen de werking van de gelede locs verder uit en vertellen over de geschiedenis van de Shasta Route. Er zijn niet alleen Cab Forwards te zien, maar ook ‘kleine’ stoomlocs zoals Pacifics of Mikado’s.

Het gebied was vroeger sneeuwrijk en dan moest er hard worden gewerkt om de treindienst gaande te houden: met de schop, met vuurpotten om wissels vrij te maken, sneeuwschuivers en de ‘rotary’, die sneeuw meters het landschap in wierp. We zien ook de depots met draaischijven en het onderhoud aan de stoomlocs.

De laatste stoomlocs bij de Southern Pacific reden in de tweede helft van de jaren 50. De SP zelf hield op te bestaan in 1995 toen het bedrijf op ging in de Union Pacific. Zoals op de dvd staat, dit is ‘truly a dazzling show!’.

Bestellen via de webshop

Aanbieding

Ook nog verkrijgbaar: deel 2. Bestellen via de webshop voor € 11,95 ipv. € 20,99.

Let op, dit is een aanbieding. Beide dvd’s zijn nog beperkt in voorraad: op=op.


Fotografie op het spoor

Door Roef Ankersmit. 272 blz., 23×29 cm, 500 zw/w en 115 kleurenfoto’s. Uitgave: Uquilair. Artikelnummer: 195-0093. Prijs: € 49,90.

Onlangs verscheen dit boek met foto’s die Roef Ankersmit vanaf 1955 heeft gemaakt van de spoorwegen in Nederland. Daarbij ligt de nadruk op de eerste twintig jaar. De foto’s zijn ingedeeld op onderwerp en bij elke foto is een korte beschrijving opgenomen. De nadruk ligt op het goederenvervoer omdat dit in de loop der jaren grondig is veranderd.

Inhoudsopgave:

  • Inleiding
  • Goederenvervoer. O.a. vervoer van stukgoederen, wagenladingen, kolentreinen, import/exporttreinen, speciale treinen, rijwieltreinen, containertreinen.
  • Reizigersvervoer. O.a. dienst Amsterdam-Maastricht, Randstad-Noord/Oost, Zwolle/Enschede-Nijmegen-Roermond/Roosendaal, TEE, militaire treinen, vakantie­treinen.
  • Enkele goederenvervoeren. O.a. post, hout, bieten, landbouwproducten, bloemen, zand & stenen, ijzererts, levende have, vis.
  • Diverse onderwerpen. O.a. NTM-lijnen, Enschede en de Ahaus-Enscheder Eisenbahn, Haarlemmermeerlijnen, Zeeuws-Vlaanderen.
  • Register met plaatsnamen en afkortingen.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Lees ook het portret van Roef Ankersmit in NVBS Actueel van december 2015. In Op de Rails van september 2021 staat een interview met Roef Ankersmit en Kees van de Meene.

Leo de Jong

[printfriendly]

Uit de winkel

In deze rubriek bespreekt Leo de Jong boeken, dvd’s en andere publicaties die recent zijn toe­gevoegd aan het aanbod van de winkel van de NVBS.

Ben je lid van de NVBS, dan kun je deze zaken kopen in de winkel in Amersfoort. Maar je kunt ze ook thuis laten bezorgen, want onze webshop is dag en nacht, zeven dagen per week ge­opend. Vanaf 30 euro is de verzending gratis.

Steun de NVBS met je aankoop

Door je boeken en dvd’s bij de NVBS te kopen steun je jouw vereniging zonder dat je er meer voor betaalt dan bij andere boekwinkels.


NVBS-kalender 2022

NVBS-leden hebben een gratis exemplaar van deze kalender gekregen. Ben je (nog) geen lid en wil jij ook zo’n kalender? Dat kan!

De kalender is twee­wekelijks en kent 26 grote foto’s en een omslagfoto. Alle onderwerpen zijn voorzien van een toelichtende tekst met enkele bij­passende foto’s.

NVBS-leden kunnen extra exem­plaren van de kalender bestellen via onze webshop.

Niet-leden kunnen de kalender bestellen door € 12,50 over te maken naar NL14INGB0000009080. Vermeld ‘NVBS-kalender 2022’ en je naam en volledige adres.

Je kunt de kalender natuurlijk ook voor een andere railfan bestellen, die zal blij verrast zijn!