Meer dan een decennium aan trammaterieel in beeld
Düsseldorf – de Rheinbahn
Paul van Baarle bezocht in maart 2022 Düsseldorf waar de oudste trams in de normale dienst binnenkort Abraham zien. Met beelden vanaf 2008 worden ook de overige hedendaagse materieeltypes op een rijtje gezet, aangevuld met een selectie van de museumtrams.
Düsseldorf ligt net over de grens en is eenvoudig als dagtocht vanuit Nederland te bezoeken. Trams van het type GT8SU worden binnenkort vijftig, maar de vervangers rijden al enige tijd hun proefritten. Wie dus nog van klassieke trams bij de Rheinbahn – de vervoersmaatschappij van Düsseldorf – wil genieten moet daarom niet te lang wachten met een bezoek.
De GT8SU-trams uit 1973-1975
Düwag leverde 69 tweerichting dubbelgelede trams in 1973-75 als type GT8S genummerd 3001-3065 en met een buffetafdeling de 3101-3104. De laatstgenoemden werden ingezet op de interlokale tramlijnen naar Duisburg en Krefeld. GT staat voor Gelenktriebwagen, de 8 geeft het aantal assen aan en de S staat voor Stadtbahnwagen.
GT8S 3053 als tramlijn 703 op het inmiddels verdwenen traject in de binnenstad, 11 april 2010.
Om ook in de tunneltrajecten van de U-Bahn dienst te kunnen doen, werden 40 stuks GT8S in 1981-1984 verbouwd tot type GT8SU en – op de buffet-trams na – vernummerd in de 3200-serie. De niet omgebouwde GT8S-trams 3037-3065 werden in 2010-2011 overgedaan aan het trambedrijf van Kraków in Polen.
GT8SU 3216 met soortgenoot in de Gumbertstraße te Eller Mitte, 12 april 2008.
Van de 40 stuks GT8SU werden 32 trams in 2012-2014 gemoderniseerd door FWM in Hennigsdorf. Deze wagens kregen een nieuwe lichtgrijze kleur met rode balken. De 3206 en 3101 zijn als ongemoderniseerde GT8SU-vertegenwoordigers in het museumbestand opgenomen.
Een plattegrond van lijn U75 Neuss – Düsseldorf centrum – Eller, de enige lijn waarop de GT8SU-trams dienstdoen. Bron: Openstreetmap-Mitwirkende/ Rheinbahn AG.
Een link naar een tramplattegrond van het gehele Rheinbahn-net is te vinden in de rechterkolom.
GT8SU 3201+3224 in de Gumbertstraße te Eller op 29 augustus 2019. De 3201 werd in 1973 door Düwag gebouwd en ziet binnenkort dus Abraham.
De volgende drie foto’s werden recent gemaakt op de westelijke tak van lijn U75 op 23 maart 2022.
Dubbel GT8SU-plezier op de Belsenplatz met links tramstel 3225+3215 en rechts de 3212 met soortgenoot.
GT8SU 3205+3235 arriveren uit Neuss aan de halte Drususstraße.
Bij de halte Blücherstraße is het tramstel 3218+3213 op weg naar het eindpunt in Neuss.
Hoewel lijn U75 grotendeels wordt bediend door de GT8SU-trams rijden er ook enkele zogenaamde Stadtbahnwagens op. Met een beetje geluk kom je hier ook proefritten tegen van het nieuwste materieel dat als eerste de GT8SU-tramstellen zal vervangen. We zetten hieronder het huidige materieel van de Rheinbahn op een rijtje.
De overige hedendaagse materieeltypes
De Rheinbahn maakt een onderscheid tussen Straßenbahnen (de trams) en Stadtbahnen (materieel geschikt voor de tunneltrajecten). We beginnen met de Stadtbahnen.
104 Stadtbahnwagens van het type B80D werden door Düwag geleverd in 1981-1993. De oudste serie 4001-4012 heeft een stalen wagenbak, de serie 4101-4104 (met Bistro-afdeling) en 4201-4288 een aluminium wagenbak. Bij Froschenteig passeren de B80D 4248+4266 in twee verschillende kleurstellingen als lijn U79 naar Duisburg, 4 mei 2013.
Niederflur-U-Bahn NF8U „Silberpfeil II“ serie 3301-3376 werd geleverd door Siemens in 2006-2012. Op straattrajecten is de instaphoogte gelijk aan die van een lagevloertram. NF8U 3314 rijdt op 12 april 2008 over het inmiddels verdwenen straattraject door de binnenstad van Düsseldorf. Dezelfde tram kan hier nog altijd passeren maar dan onder de grond door de in 2016 in gebruik genomen Wehrhahn-tunnel.
Het nieuwste materieel betreft het type HF6 waarvan 59 stuks (4301-4359 zijn besteld bij Alstom/Bombardier. Het eerste exemplaar werd al in 2018 geleverd maar door technische problemen worden met deze wagens alleen nog maar afname- en lesritten gereden. Op 23 maart 2022 fungeert de HF6 4310 als leswagen in Neuss.
Verder zijn er bij Siemens 91 Stadtbahnwagens van het type Avenio HF besteld. Genoeg bestellingen dus om alle GT8SU-trams en B80D-Stadtbahnwagens in de komende jaren te vervangen – mits geen verdere technische problemen bij de aflevering optreden.
Voor de ‘echte’ tramtrajecten (zonder tunnelgedeelte met hoge perrons) beschikt de Rheinbahn over drie tramtypes.
De lagevloertrams NF6 2101-2148 werden geleverd door Düwag in 1996-1998 en ondergaan momenteel een modernisering door de firma IFTEC in Leipzig. Op 29 augustus 2019 vertrekt NF6 2117 als lijn 708 bij Polizeipräsidium.
Lagevloertrams NF10 „Silberpfeil” 2001-2036 en NF8 „kleiner Silberpfeil” 2201-2215 zijn een product van Siemens gebaseerd op de Combino en geleverd in 2000-2003. Een bijzonderheid is dat onder het eerste en laatste deel een loopdraaistel met wielen met kleine diameter is geplaatst. De vijfdelige NF8 2215 staat als lijn 709 op de Stresemannplatz, 23 maart 2010.
Dan ook nog een opname van de lange Silberpfeil. De zevendelige NF10 2030 rijdt over het enkelsporige traject door de winkelstraat van Neuss, op 23 maart 2022. Denkt u “dat is niet te zien dat het een zevendelige tram betreft” – dat klopt uiteraard, maar het traject is te leuk om niet te laten zien.
Als laatste deel van dit materieeloverzicht laten we een aantal museumtrams de revue passeren.
Een selectie van het museummaterieel
Er zijn in Düsseldorf heel wat tramliefhebbers en Rheinbahn-personeelsleden die zich inzetten voor het behoud van historisch materieel.
In 2011 werd de remise Am Steinberg in het stadsdeel Bilk niet meer door de Rheinbahn gebruikt en vanaf 2015 kon hier de omvangrijke museumcollectie ondergebracht worden. Deze remise stamt deels nog uit 1908 en valt voor dat gedeelte onder de monumentenzorg.
Een bezoek aan de remise is nu extra interessant in verband met de tentoonstelling ‘125-jaar Rheinbahn’, waarvan de geplande feestelijkheden in 2021 door corona niet door konden gaan.
De collectie omvat meer dan 20 motorwagens variërend van een twee-asser uit 1926 tot VÖV-prototype lagevloertram 3601 uit 1991. Daarnaast beschikt men over diverse aanhangrijtuigen, werkwagens en bussen. Die kunnen we hier niet allemaal laten zien en daarom komt een selectie van het museummaterieel aan bod.
Op 14 juni 2015 werd tussen Staufenplatz en Volmerswerth met museummaterieel gereden in verband met verschillende manifestaties. Vooruitlopend op de opening van de Wehrhahn-tramtunnel in 2016 werd deze dag ook aangegrepen om alvast afscheid te nemen van een deel van het bovengrondse tramnet door de binnenstad. Derhalve zijn de meeste locaties waarop de navolgende foto’s die dag zijn gemaakt inmiddels tramsporenvrij.
De beelden zijn gerangschikt naar oplopende leeftijd van het materieel.
Deze prachtige 2269 werd in 1966 door Düwag gebouwd en werd ingezet op de interlokale tramlijnen naar Krefeld (K) en Dortmund (D). Gespot werd de tram in de Grafenberger Allee bij het S-Bahnhof Wehrhahn.
Aan het eindpunt Volmerswerth vormt GT8 2965 (Düwag 1965) een mooi contrast met Silberpfeil 2023.
GT6 2432 (Düwag 1961) met aanhangrijtuig 1680 zoeven door de Schadow Straße.
Großraum-tramstel 114+1629 waarvan de motorwagen door Düwag werd geleverd in 1954 is in de afleveringskleuren onderweg naar Volmerswerth.
Verbandstyp-tramstel 379+643 uit 1950 – waarvan de fabrikant inmiddels niet meer moeilijk is te raden – rijdt de Heinrich-Heine-Allee in.
Kriegsstraßenbahnwagen (KSW) 14 uit 1944 deed tot 1956 dienst in Siegen. Met bijbehorend aanhangrijtuig 332 passeert het tramstel in de Grafenberger Allee.
En met Sechsfensterzug 954 (Schöndorff 1928) met aanhangrijtuig 858 aan het eindpunt Volmerswerth sluiten we dit overzicht af.
Het genieten van de klassieke GT8SU-trams op hun laatste meters in normale dienst laat zich uitstekend combineren met een bezoek aan de museumremise Am Steinberg. Raadpleeg voor de openingstijden en bijzondere ritten de link van Linie D in de rechterkolom.
Tekst en foto’s door Paul van Baarle.
| [printfriendly] |
Reizen naar Düsseldorf, DuitslandDe afstand Utrecht – Düsseldorf bedraagt 190 kilometer en met de ICE bedraagt de reistijd minder dan twee uur. Düsseldorf is ook te bereiken met de Eurobahn vanaf Venlo en met de VIAS vanaf Arnhem. In deze coronatijden dient vooraf het reisadvies Duitsland van het ministerie van Buitenlandse Zaken geraadpleegd te worden op nederlandwereldwijd.nl. Handige linksRheinbahn – website van het vervoersbedrijf met tickets, plattegronden, dienstregelingen etc. Linie D – Arbeitsgemeinschaft historischer Nahverkehr Düsseldorf e.V. met de museumremise “Am Steinberg”, het museummaterieel en bijzondere ritten Tramplattegrond Düsseldorf op Urbanrail.net Stadtbahn Düsseldorf op Wikipedia Straßenbahn Düsseldorf op Wikipedia Op de NVBS-website leveren de zoektermen Düsseldorf en Rheinbahn talloze zoekresultaten op in Op de Rails, de Bibliotheek-catalogus en in de Beeldbank. |