Nog even dit…

Reacties van lezers, aanvullingen op eerdere artikelen, oproepen en leuke nieuwtjes. Dit zijn zaken die thuis­horen in “Nog even dit…”. Heb je ook iets te melden? Laat het ons weten!

Ons mailadres: nieuwsbrief@nvbs.com.

Uit de schatkamer van de SNR

Amersfoort 100 jaar geleden

In deze rubriek laat Gerrit van Straaten enkele bijzondere vervoerbewijzen uit de collectie van de SNR zien. Daarbij sluit hij meestal aan op een recent artikel in Op de Rails.

In Op de Rails van april 2022 staat een artikel over Amersfoort in de jaren 1960. Uit die tijd is er niet veel bijzonders op gebied van vervoerbewijzen te vertonen, daarom dit keer een blik in het verre verleden.

De afbeeldingen bij dit stukje zijn allemaal van vervoerbewijzen van de Neder­landsche Centraal Spoorwegmaatschappij (NCS) en komen uit de albums van de collectie Boomsma die integraal in de SNR-collecties is opgenomen. Oor­spron­ke­lijk zaten deze modellen van de NCS/SS-plaatskaartendrukkerij in een schriftje geplakt, eigendom van NVBS-lid Bonthuis. Ze dateren vermoedelijk allemaal uit de periode circa 1910-1920.

Het perronkaartje vermeldt Amersfoort NCS; zou dit dan van voor de opening van het gezamelijke NCS/HSM-station in 1901 zijn? Het locaaldienstkaartje is van na 1898; tot dat jaar heette het bestemmingsstation Soest-Soesterberg wat op zijn beurt in 1922 Soestduinen werd.

De beide militaire kaartjes hebben Hoog­lander­veen als bestemming; geopend in 1898 en gesloten in 1938. Dit lag niet zo ver ten zuiden van het huidige station Amersfoort Vathorst. Kleine Koppel werd geopend in 1905; gesloten in 1938.

(De) Liendert werd in 1901 ge­opend en sloot in 1925; vrijwel op dezelfde plek ligt nu Amersfoort Schothorst. Het terug­reis­deel van het maand­retour 2e klasse van Liendert naar Putten is gedateerd 10 oktober 1912; ondanks het nulnummer dus een echt ge­bruikt kaartje en wel het eerste van deze prijs dat ver­kocht werd.

Een voorbeeld van de con­cur­ren­tie tussen de spoor­weg­maat­schap­pijen vormt het kaartje naar Kleef: niet via de directe route Amersfoort – Kesteren – Nijmegen – Kranenburg per HIJSM, maar via De Bilt – Utrecht – Arnhem – Zevenaar – spoorwegveer Welle/Spijck per NCS/SS.

Een type kaartje dat bijvoorbeeld ook bekend is van de Geldersche Stoomtram is het zogenoemde talon-valeur­kaartje vanaf de halte De Vlasakkers. Deze halte lag bij de eerste overweg in de lijn naar Utrecht, geopend in 1895. Let op de diverse lang geleden opgeheven stopplaatsen en naamsveranderingen.

Na sluiting voor normaal reizigersverkeer werd De Vlasakkers gebruikt als bij­zondere halte voor evenementen op het sportpark Birkhoven en voor gezel­schaps­treinen voor bezoekers aan het Dierenpark Amersfoort tot circa 1960. Hiervoor was uiteindelijk alleen een grindperron langs het spoor richting Utrecht aanwezig dat later in de jaren 60 is opgeruimd.

Nog meer NCS-vervoerbewijzen zijn te vinden in de collectie spoorweg­vervoer­bewijzen van de Stichting NVBS Railverzamelingen.

Gerrit C. van Straaten

Atlas Historische Infrastructuur

De Atlas Historische Infrastructuur brengt de historische infrastructuur in Nederland vanaf 1850 digitaal in kaart. Wegen, kanalen en natuurlijk ook spoor- en tramlijnen hebben vanaf deze tijd grote invloed gehad op de inrichting van ons land. Het accent ligt in eerste instantie op de ontwikkelingen in de beginperiode van de industrialisatie tot 1900. Deze atlas toont daarmee de historische context van de Mobiele Collectie Nederland.

De atlas is een initiatief van de Stichting Mobiele Collectie Nederland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Behouds­organisaties, zoals de NVBS, kunnen zelf uit hun beeldbank toepasselijke beelden en data toevoegen om de Atlas te illustreren.

Op 7 april 2022 was er een online-presentatie waarin de makers van de Atlas een toelichting gaven. Een van de presentatoren was Sjef Jansen van de Stichting NVBS Railverzamelingen. Klik hier om de presentatie terug te kijken.

Stoomtrein Katwijk Leiden vernieuwd

Op 16 april 2022 opende de Stoomtrein Katwijk Leiden de deuren van het geheel vernieuwde binnenmuseum. Op de eerste verdieping kunnen de bezoekers de vernieuwde tentoonstelling bezoeken, op de begane grond kunnen de kinderen lekker spelen met treinen. Natuurlijk is het historische materieel waaronder het GTW-stel nog steeds prominent aanwezig. Naast het vernieuwde museum is ook een nieuwe (tweede) motorlocloods in gebruik genomen.

Een kijkje in het vernieuwde binnenmuseum. Foto: Martin Bos.