CGO. Tweeassig motorrijtuig 459 van de Compagnie Générale des Omnibuses staat in Créteil gereed voor een rit naar de binnenstad waar tramlijn 13 bij het Louvre in het centrum van de Lichtstad haar eindpunt heeft. De eerste klasse aanduiding op de zijwand is duidelijk zichtbaar. Boven de zijramen staat de bedrijfsnaam van de CGO. Circa 1919.

TPDS. Een motorwagen op lijn sDO van de Compagnie des Tramways de Paris et du Département de la Seine is voorgereden bij het beginpunt. De passagiers hebben gedisciplineerd op de tram gewacht. Op een steenworp afstand van dit punt ligt het beginpunt van de hedendaagse tramlijn T8. Een deel van de panden is nog aanwezig en het achter de tram zichtbare restaurant L’Escargot heeft zich tot op de dag van vandaag weten te handhaven. Circa 1918.

CGPT. Rond de Arc de Triomphe lag net geen volledig gesloten tramodrome maar bijna alle boulevards die op het monument uitkwamen werden door de tram bediend. In de Avenue Marceau passeren de motorwagens 372 en 351 uit de serie 301-390 van de Compagnie Générale Parisienne de Tramways elkaar. Op dit beginpunt lagen drie sporen naast elkaar. In deze chique boulevards maakte de tram gebruik van ondergrondse stroomtoevoer, bovenleiding zou het straatbeeld te veel ontsieren. De prentbriefkaart is in 1917 verstuurd.

EP. In het hart van Parijs zien we op de Place de la République met op de achtergrond de Rue du Faubourg du Temple een vierassige motorwagen van de Compagnie des Tramways de l ‘Est Parisien. De maximum-traction-draaistellen met grote en kleine wielen zijn duidelijk zichtbaar. De eerste en tweede klasse hebben verschillende afmetingen. De lichtkap op het dak loopt niet door, de trolleystang staat tussen de lichtkappen. De motorwagen stamt uit de grote vanaf 1900 geleverde serie C 1-225. De wagen is hier net begonnen aan de lange rit van de Opera via Bobigny naar Le Raincy.

CFN. Voor het tramstation en de elektriciteitscentrale in Neuilly sur Marne staat een tramstel van de Compagnie des Chemins de fer Nogentais. Het bovendek van de dubbeldeksmotorwagen is afgesloten met een keukendeur. Als aanhang­rijtuig wordt een open bijwagen meegevoerd. De bedrijfsnaam is op de zijwanden geschilderd. Op het voorbalkon is de leverancier van de elektrische installatie genoemd: ‘Traction Electrique Système Thomson Houston’, een van de voorlopers van de Franse tractieleverancier Alstom.

RG. Op de linkeroever van de Seine opereerde de Compagnie électrique des tramways de la Rive Gauche. Het net bestond uit twee parallelle takken binnen de voormalige stadsmuren (intra muros) en buiten de omwalling (extra muros). Het vierassige motorrijtuig is van het type RG serie 1-63 uit 1900.

CFBB. De Chemin de Fer du Bois de Boulonge exploiteerde één 15 kilometer lange tramlijn van het Bois du Boulogne naar Suresnes. De lijn was oorspronkelijk niet met lijnen van de andere Parijse trambedrijven verbonden. In afwijking van de trolley-trambedrijven gebruikte de CFBB sleepbeugels voor de stroomafname. De tramlijn werd na de fusie als lijn 44 opgenomen in het STCRP-net.

PA. Het gedeelte vanuit Parijs naar Antony van de 34 kilometer lange stoom­tramlijn naar Arpajon was in 1901 geëlektrificeerd. In 1895 had het gemeente­bestuur van Parijs verboden om langer met stoomtramlocomotieven binnen de stadsgrenzen te rijden. De inzet van locomotieven werkend op samen­geperste lucht was geen succes. Aan het beginpunt van het elektrische traject in Antony staat een vierassig tramstel gereed om naar het Parijse stads­eindpunt Odeon te vertrekken.

OP. Op de sporenbundel van het dépot Bagneux krijgt een motorrijtuig van de serie 1-50 van de Compagnie des tramways de l’Ouest Parisien een poetsbeurt. Mannen met emmers staan klaar, de dames en twee geüniformeerde personeels­leden slaan de verrichtingen van de fotograaf gaande.

De begrafenistram van de Chemins de fer Nogentais (CFN). In 1912 stelde de CFN een tramstel in dienst om overledenen en de rouwstoet per tram te vervoeren van de kerk van Vincennes naar de nieuwe buiten de stad gelegen begraafplaats. De kist met het stoffelijk overschot kon via een klep in de zijwand in de motorwagen geplaatst worden. Voor directe familieleden was er plaats bij de overledene in de motorwagen. In de bijbehorende vierassige bijwagen waren er 51 plaatsen voor de rest van het gevolg.

Slechts zelden wordt ons een blik gegund op de krachtbron waaruit de trams gevoed worden. Dit is zo’n zeldzame opname van het interieur van de elektriciteitscentrale van de Compagnie des Tramways de l ‘Est Parisien. Op de voorgrond zien we een deel van een stoomturbine met rechts de gelijk­spannings­generator. Op de achtergrond de gelijkstroomverdeelinrichting met bovenop de bluskamers van de snelschakelaars die de afgaande kabels naar de voedings­punten van het tramnet beveiligen tegen kortsluiting of overbelasting.

De Compagnie des Tramways de l ‘Est Parisien was vanaf 1904 betrokken bij de omvangrijke grondafvoer ten gevolge van de bouw van de metro. Er werden 12 kiepbakmotorwagens in dienst gesteld waarvan we hier motorwagen 5 met bijbehorende kiepbakaanhanger zien.

Nadat met de opheffing van lijn 123/124 in maart 1937 de tram uit het centrum van Parijs verdween, bleef lijn 112 in de buitenwijken als laatste tramlijn over. Op 14 augustus 1938 verdween die tramlijn tussen Le Raincy en Montfermeil. Daarmee leek de tram voor altijd uit Parijs en directe omgeving verdwenen te zijn maar de tram keerde terug. Zelfs in het ver buiten het stadscentrum gelegen Montfermeil kunnen we vandaag de dag weer trams zien. Daarover kunt u meer lezen in de volgende aflevering van NVBS Actueel.