Nieuw in de bibliotheek

Een greep uit de vele boeken en andere publicaties die je kunt bekijken of – als je lid bent – kunt lenen in de bibliotheek van de NVBS.

Onder spanning

Bovenleiding in Nederland 1966-2022

88 bladzijden uitgegeven in 2022 en geschreven door Jan Tromp. Dit is het vervolg op Voor de draad ermee in 2021, eveneens geschreven door Jan Tromp. Ging het eerste deel over de periode 1924-1966, dit deel gaat over de periode daarna.

Zeer leesbaar worden de huidige rijdraadophangsystemen behandeld met als speciale onderwerpen de aanleg van de Zoetermeerlijn, de Schiphollijn alsmede grote spoor­weg­werken als Amsterdam-Utrecht, Havenspoorlijn, Betuweroute, Hogesnelheidslijn en Hanzelijn. Ook de gebruikte machines en de stroom­systemen en de energietoevoer komen aan bod. Ook spannings­verhogings­problematiek en bijzondere constructies op bruggen en in tunnels worden duidelijk en zeer begrijpelijk behandeld.

Het is echt een gedegen boekwerk, maar ook nog rijk geïllustreerd met mooie gedetailleerde foto’s. Na lezing kijk je toch wel met een andere blik naar de bovenleiding…

Plaatsnummer Sb-100.151.2

Electrifying the Underground

128 bladzijden, tekst: Glaeme Gleaves en uitgegeven in 2014.

Vanaf zo ongeveer 1830 kon je Londen bereiken per trein, maar het echte (handels)centrum The City was onbereikbaar, omdat het parlement had besloten dat daar geen spoor­wegen en dus eindstations konden worden gebouwd om de bereik­baar­heid in het echte centrum te behouden.

Daarom zijn er nu nog steeds nauwelijks stations binnen de huidige Circle Line. Andere vormen van vervoer, zoals tunnels met smalle karretjes daarin die met kabels voortgetrokken werden, mislukten als gevolg van mindere doelmatigheid.

Na veel gehakketak kon met toestemming van het parlement de eerste onder­grondse spoorlijn worden aangelegd via de ‘cut and cover’-methode. Daarbij wordt een brede sleuf gegraven waarin het spoor wordt aangelegd en daar bovenop komt een dak, dat op straatniveau is aangelegd. Ongeveer een eeuw later werd deze methode ook toegepast in Rotterdam.

De stoomtreinen veroorzaakten natuurlijk ondergronds veel vervuiling en stank, maar dat werd ‘opgelost’ met ventilatieschachten. Het voordeel van snel vervoer woog op tegen de stank en gezondheidsrisico’s, die gebagatelliseerd werden. Stukje bij beetje werd er een ondergronds net van diverse maatschappijen aangelegd. Dat kun je allemaal lezen in de eerste 26 bladzijden, maar de doorbraak kwam met de beslissing om elektrische locomotieven in te zetten, en dat verhaal wordt uitgebreid en rijkelijk geïllustreerd daarna in dit boek verteld.

Het is een boeiend boek, dat je zeker moet lezen als je eens in de Underground zat!

Plaatsnummer Um-480.010

Leidraad inpassing tram in stedelijk gebied

112 bladzijden in 2007 uitgegeven door het Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (CROW), het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en ruimte.

Toen ik dit boekje voor het eerst zag, dacht ik, lach niet, dat het over bovenleidingsproblematiek bij trams ging! Maar ja een leidraad gaat niet per definitie over leid-draden, zoals de bovenleiding. Toen ik dus begreep waar het echt over gaat, ging een nieuwe wereld voor mij open…

Er komt dus heel wat te kijken bij het ontwerp van een trambaan met alles wat er op en aan zit. Niet alleen formeel met wetten en regels, maar ook materieel, namelijk het doelmatig inpassen in de bestaande vervoersstromen.

Heel aardig is dat de problematiek aan de hand van opgaven met uitwerking uitgebreid behandeld wordt. Hebt u zich ooit afgevraagd waarom de tramhalte vaak na een kruising wordt aangelegd en niet ervoor? Het antwoord vindt u op bladzij 50!

Oh ja, ik heb even moeten zoeken voordat ik begreep, dat TWL ‘tram­waarschuwings­licht’ betekent! U weet dat dus nu en u kunt zonder gevaar het boek komen lenen, want er rijdt geen tram meer in Amersfoort sinds 1949!

Plaatsnummer Tb-100.003

Die schönsten Verkehrsmittel der Schweiz | Les plus beaux moyens de transport de Suisse

Dit handzame boekje uit 2007 van 76 bladzijden op brief­kaart­formaat geeft een over­zicht van alle bekende transportmiddelen in Zwitser­land: van die bekende brede raderboten, berg­baantjes (funiculaires en tand­rad­banen), treinen, trams (elektrisch en stoom) enzo­voort, tot zelfs een diligence die voorbij dendert.

Een minicursus spoorwegtechniek met aandrijfwijzen zoals naast elektromotoren ook aandrijving op basis van zwaartekracht met watertanks. Verder diverse vormen van tandradaandrijving en ‘automatische’ wissels. En dat alles past in zo’n klein boekje, een mooi begin van Zwitserse spoorkennis of een opfrisser…?

Wat wel handig is, is om het boekje te lezen per vervoermiddel. Daartoe hier­onder een verdeling per in het boekje in groen genummerd item:

Boten: 1, 2, 10, 29 en 35; trams: 13 en 15; treinen: 6, 11, 31, 41, 43, 47, 49 en 50; funiculaires: 3, 4, 9, 18, 23, 24, 25, 30, 33, 37 en 38; tandradbanen: 5, 6, 8, 19, 22, 26, 28, 34, 36, 44 en 45; kabelbanen: 7, 16, 17, 27 en 46; diversen: 12, 14, 21, 32, 40 en 42. Succes ermee!

Plaatsnummer Sa-460.674

Rutger Ruempol