Sporen en wat tips voor fotograferen in de sneeuw

Winterwonderland Zuid-Limburg

Sneeuw, zon en treinen in een mooie omgeving, wat wil een railhobbyist nog meer? Paul van Baarle maakte een fotoverslag van Arriva-treinen en stations in een winters heuvellandschap.

Echte winters met langdurige perioden van vorst en sneeuw hebben we de laatste jaren in Nederland niet meer gehad. Sterker nog, als een plaatselijke ijs­vereniging er al in slaagt een miniem laagje ijs te creëren dan is dat inmiddels landelijk nieuws. Voor de railhobbyist die trams en treinen in winterse omstandig­heden wil fotograferen is het dus ook geen vetpot.

In januari van dit jaar zorgde wat sneeuwval voor aanzienlijke verstoringen in het treinverkeer, maar na een aantal dagen waren die problemen verholpen. In Zuid-Limburg waren de heuvels zowaar een aantal dagen met een flinke laag sneeuw bedekt. Op zaterdag 20 januari 2024 stonden alle seinen op groen om naar het zuiden van het land te sporen. Het weerbericht voorspelde namelijk zonnige perioden en de NS-reisplanner gaf geen vooraf bekende problemen aan tussen mijn woonplaats Rotterdam en Maastricht.

Een bewerkte uitsnede van de spoorkaart 2024 die in zijn geheel op de website van de Nederlandse Spoorwegen is te downloaden. Tijdens mijn bezoek reden er echter geen sneltreinen tussen Maastricht en Heerlen in verband met logistieke beperkingen bij Arriva. In het ‘nieuwe normaal’ moet je als OV-reiziger dat soort zaken maar ondergaan.

De stations van Voerendaal en Klimmen-Ransdaal

Aangezien ik per trein reisde was mijn actieradius in Zuid-Limburg beperkt en daarom werden de stations van Voerendaal en Klimmen-Ransdaal als uitgangs­punt voor het fotograferen genomen. Dat zijn ook twee stations die altijd goed scoren in de stationsbelevingsmonitor door Ipsos I&O in opdracht van NS en ProRail. In 2023 waardeerden 83.162 deelnemers 393 stations en het meest gewaardeerde station is – net als in 2022 – dat van Klimmen-Ransdaal. Station Voerendaal is verdienstelijk op plek 39 te vinden.

Het stationsgebouw van Voerendaal is gebouwd in 1913 door architect G.W. van Heukelom en heeft momenteel de status van een rijksmonument.

Met hetzelfde bouwjaar en architect is het stationsgebouw van Klimmen-Ransdaal grotendeels identiek aan dat van Voerendaal. De uitverkiezing tot meest gewaardeerde station van 2023 is te danken aan de locatie in het heuvel­landschap en het monumentale stationsgebouw uit 1913 met cafetaria en terras.

De Arriva-treinen op de Heuvellandlijn

De Heuvellandlijn verbindt Maastricht Randwyck via Maastricht en Heerlen met Kerkrade Centrum. Normaliter komen daar weinig vette cargo’s voorbij en ook geen treinstellen die al een eerbiedwaardige leeftijd hebben bereikt. Nee, de stoptreinen worden verzorgd door relatief moderne treinstellen die om de 30 minuten rijden.

Saai dus? Zeker niet, want alles wat nu dagelijks verkeer is, is over 30 jaar bijzonder en wanneer kun je nu nog treinen in de sneeuw en zon fotograferen? Met op de Heuvellandlijn tweedelige FLIRT 3-treinstellen uit 2016 en twee- of driedelige GTW-treinstellen uit 2008 mag je als railhobbyist ook niet klagen; er zijn spoorlijnen die het met minder variatie moeten doen.

Zoals al vermeld reed vanwege logistieke beperkingen de Arriva-drielandentrein (multicourante driedelige FLIRT 3-treinstellen) niet tussen Maastricht en Heerlen.

GTW 2/8-treinstel 531 staat in Klimmen-Ransdaal gereed voor vertrek richting Maastricht. Niet een optimale foto op deze locatie omdat van het fraaie stations­gebouw bijna niets te zien is. Dat werd dus later op de dag dunnetjes over­gedaan.

Vanwege de lage winterzon lag het stationsgebouw van Klimmen-Ransdaal nog in de schaduw en daarom werd eerst een schaduwvrij plekje langs de lijn opgezocht. Daarvoor werd in de richting van Schin op Geul gewandeld.

Tussen Klimmen-Ransdaal en Schin op Geul passeert GTW 2/6 426 in een zon­overgoten winterlandschap.

Aangezien het aantal fotopunten niet voor het opscheppen ligt werd hier ook een FLIRT 3-treinstel afgewacht en dat werd de 450.

Het fijne van fotograferen in sneeuw is dat je zeker niet altijd het zonnetje in de rug hoeft te hebben. Met wat tegenlicht zit er meer tekening in de sneeuw en schaduwen worden door het wit van de sneeuw vanzelf wat opgelicht. De 460 kon daarom zonder probleem met wat tegenlicht bij het inrijden van station Klimmen-Ransdaal worden vastgelegd.

Eindelijk was de zon dan zodanig doorgedraaid dat de schaduwen niet meer het monumentale stationsgebouw bedekten. GTW 2/6-treinstel 427 arriveert in het meest gewaarde station van 2023.

Vervolgens werd vanaf Klimmen-Ransdaal in de richting van Voerendaal gelopen. Het winterse landschap langs de spoorlijn was prachtig. Maar …… wat doet een foto zonder spooronderwerp in dit artikel? Ik zie echter duidelijk ‘sporen’ in de sneeuw.

Met de sporen op de voorgaande foto nu in de rug werd de blik weer op de echte spoorbaan gericht en kwam de 426 tussen Voerendaal en Klimmen-Ransdaal langs de Kalkovenweg voor de lens.

In de tegenrichting werd weer gebruik gemaakt van het tegenlicht om de stuif­sneeuwwolk achter FLIRT 3-treinstel 450 goed in beeld te brengen. Op de achter­grond het viaduct over het spoor in de Penderskoolhofweg van waaraf de volgende foto is gemaakt.

Met name Britse spoorwegfotografen zoeken bij stoomlocomotieven zeer laag tegenlicht op om een gouden glans (‘glint’) op de zijkant van het ijzeren paard te krijgen. Even voor zonsondergang siert ‘glint’ GTW 2/8 531 bij het vertrek uit station Klimmen-Ransdaal.

Ook het licht tijdens de zonsondergang stelde niet teleur en leverde een kleuren­pracht op bij aankomst van GTW 2/6 427 in het station van Klimmen-Ransdaal.

Snel werd ingestapt en nog even naar Voerendaal gereden voor een laatste foto tijdens het blauwe uurtje.

Slot

We begonnen met een foto van station Voerendaal en eindigen er ook mee, maar dan tijdens het blauwe uurtje. Naast een enkele lantarenpaal op straat is er voor de foto geen lichtbron in het stationsgebouw actief. De sneeuw licht echter de donkere delen op, zodat het verder onverlichte stationsgebouw toch mooi afsteekt en niet als een donkere steenklomp overkomt.

Met een voldaan gevoel kon de terugreis per trein van Voerendaal naar Rotterdam gemaakt worden. Zowaar kwam ik geheel volgens dienstregeling thuis, dus geen last van stroomuitval, defecten, storingen, dassenburchten etc. In het Limburgse winter­wonderland was het niet ondenkbaar geweest dat er vertraging was ontstaan door een ijsbeer in het spoor, maar nee, ook dat was niet het geval.

Al met al een vrijwel perfecte fotodag. En wie nu nog denkt “bah, alleen maar modern spul” die loopt waarschijnlijk over 20 jaar te rennen om de laatste – dan oude – GTW’s en FLIRT’en vast te leggen. En of er dan nog sneeuw in Nederland is?

Tekst en foto’s (gemaakt op 20 januari 2024) door Paul van Baarle