De laatsten der Mohikanen met een hoge tramvloer in de Oostenrijkse hoofdstad

Weense “Hochflurfahrzeuge” op hun retour

Paul van Baarle ging in september 2024 in Wenen op zoek naar de laatste trams met een hoge vloer te midden van een overvloed aan lagevloertrams.

In NVBS Actueel juni 2016 kwam het railvervoer in Wenen al aan bod, maar na acht jaar is een actualisatie op zijn plaats. Er is sindsdien het nodige veranderd bij de trams van het stadsbedrijf, de Wiener Linien en die van de interlokale tramlijn van Wenen naar Baden, de Wiener Lokalbahnen (WLB). Nieuwe lagevloertrams zijn ingestroomd en verdringen de klassieke gelede trams met een hoge vloer. Dit artikel laat zien welke materieelsoorten er werden aangetroffen op 21-23 september 2024 en waar nog de door hobbyisten begeerde “Hochflurfahrzeuge” te vinden zijn.

Een tramstel met een hoge vloer wordt letterlijk op de hielen gezeten door een nieuwe lagevloertram aan de halte Gumpendorfer Straße.

Wiener Linien – de laatste trams met een hoge vloer

Decennialang domineerden de in licentie van Düwag gebouwde gelede zesassige trams van het type E (89 stuks), E1 (338 stuks) en E2 (122 stuks) met bij­behoren­de aanhangrijtuigen het trambeeld in Wenen. Daarvan zijn volgens de website strassenbahnjournal.at alleen nog ongeveer 80 E2-motorrijtuigen met c5-aanhangrijtuigen in dienst. De E2-serie (type Mannheim genummerd 4001-4098 en 4301-4324) werd gebouwd tussen 1977 en 1990. Met het slinken van de inzet van de E2-motorrijtuigen verdwijnen ook de laatste aanhangrijtuigen uit het Weense straatbeeld.

E2-motorrijtuig 4320 en c5-aanhangrijtuig 1499 werden aangetroffen op lijn 1 op de Julius-Raab-Platz.

Het tramstel 4088+1488 met hoge vloer deed dienst op lijn 6 op de Margareten­gürtel.

Nog een opname van lijn 6 met E2 4311 en c5 1511 met op de achtergrond het U-Bahnhof Gumpendorfer Straße.

Met nog zo’n 80 dienstvaardige tramstellen E2+c5 zou je bij menig middelgroot trambedrijf deze trams nog in grote hoeveelheden ontmoeten. Wenen is echter een van de grootste trambedrijven van de wereld waardoor het zoeken wordt om er één van die 80 aan te treffen. Sowieso rijden ze alleen nog maar op werk­dagen. En waar kan je ze dan vinden? Gebaseerd op eigen waarneming en een bericht op Drehscheibe-online, Straßenbahn-Forum van 15 november 2024 rijden deze trams met hoge vloer nog op de lijnen D, 1, 6, 11, 25, 26, 30, 31, 33 en 71. Soms is het echter een enkel exemplaar, soms alleen op schooldagen, soms alleen in de spits en soms …

Kortom, niets is meer gegarandeerd. Een goede kans maak je op de centrumring tussen Parlament en Oper. Tevens kun je op i.tip – Dynamische Fahrgast­information van de Wiener Linien checken of een tramdienst “Barrierefrei” is. Zo nee, dan zit je als hobbyist met de (voor een derde toch wat merkwaardige) voorkeur voor hoge tramvloeren goed. Als de laatste in licentie van Düwag gebouwde trams buiten dienst zullen gaan, wordt toch een Weens tramtijdperk afgesloten, dus zoek ze op nu het nog kan.

Wiener Linien – de lagevloertrams

Op werkdagen domineren dus de lagevloertrams het beeld in Wenen. In het weekend en op feestdagen verzorgen ze inmiddels alle tramdiensten. We stellen ze hier kort voor.

ULF (Ultra Low Floor)-trams van het type A (1-51) en A1 (52-131) zijn driedelig met vier assen en werden door Siemens geleverd tussen 1995 en 2015. ULF 68 is bij Bahnhof Meidling onderweg op lijn 62.

ULF (Ultra Low Floor)-trams van het type B (601-701) en B1 (702-801) zijn vijfdelig met zes assen en werden door Siemens geleverd tussen 1995 en 2017. ULF 624 arriveert op lijn 6 op de Margaretengürtel.

Van de inmiddels 146 stuks (301-446) bestelde Flexity Wien-trams (type D) waren er op 15 november 94 stuks geleverd door Alstom (voorheen Bombardier). Er is nog een optie op 10 stuks van deze vijfdelige trams. De 358 arriveert op lijn 49 bij het Volkstheater.

Naast de stadstrams van de Wiener Linien rijden door Wenen ook de interlokale trams van de Wiener Lokalbahnen (WLB, ofwel Badner Bahn) naar Baden. Ook daar doen nog “Hochflurfahrzeuge” dienst.

Wiener Lokalbahnen- de laatste trams met een hoge vloer

In NVBS Actueel november 2023 kwam Wiener Lokalbahnen 1979-2023 aan bod. Het is best leuk dat mooie vergelijk er nu nog eens op na te slaan.

De serie 100 (101-126) – driedelige trams met een hoge vloer – werd gebouwd tussen 1979 en 1993. Volgens de eerder genoemde website strassenbahn­journal.at zijn er nu nog tien stuks in dienst. Deze trams met een hoge vloer rijden gekoppeld met lagevloertrams van de serie 400 (401-414) gebouwd tussen 2000 en 2010.

Het WLB-tramstel 112+404 staat aan de halte Dörfelstraße bij Bahnhof Meidling.

Een beeld met voorop lagevloertram 404 en achterop de 112 met hoge vloer nabij Tribuswinkel-Josefsthal.

Het interieur van de WLB 100-serie met tafeltjes zoals het in een interlokale tram betaamt.

WLB-motorrijtuig 108 heeft nog de oude beschildering en rijdt met de 413 door Guntramsdorf op weg naar Baden.

Op werkdagen zul je uiteraard de grootste kans maken om nog zo’n combinatie van tram met een hoge vloer plus lagevloertram in dienst te zien. Op de zaterdag dat ik er was reden er drie van die combinaties; op de zondag tussen grofweg 11.00 en 16.00 uur toch ook nog twee. Ter plekke wordt op de elektronische halteborden aangegeven of de komende tram wel of niet uitsluitend uit lage­vloer­trams bestaat.

Wiener Lokalbahnen – de (nieuwste) lagevloertrams

De nieuwste lagevloertrams van de serie 500 (501-530) werden gebouwd door Alstom tussen 2021 en 2024. Veelal vormen ze een koppelstel maar in de stille uurtjes worden ze ook als losse wagen ingezet.

Op de vroege zondagochtend is WLB-motorrijtuig 513 in Leesdorf onderweg van Baden Josefsplatz naar Wenen.

WLB-koppelstel 525+509 arriveert te Traiskirchen.

Ter afsluiting

Te midden van de overvloed aan lagevloertrams kun je in Wenen nu nog altijd genieten van de klassieke gelede trams met een hoge vloer. Maar je moet ze ondertussen wel goed zoeken. Dat doen tijdens de komende sfeervolle feestdagen in Wenen is geen goed idee, want in de stad rijden ze uitsluitend op werkdagen. Rijdt er dan niets meer klassieks door Wenen? Mogelijk toch wel, want het moet gek lopen wil je in Wenen niet ‘ergens in het wild’ een museumtram tegenkomen van het Wiener Tramwaymuseum.

Ook voor de viering van verjaardagen staat het Wiener Tramwaymuseum paraat. Tweeasser 4134 van het type M uit 1929 was onderweg als “Geburtstagsonderzug”.

Zo’n echt oud “Hochflurfahrzeug” maakt iedereen toch blij? De fotograaf en schrijver van dit artikel in ieder geval wel.

Tekst en foto’s (gemaakt 21-23 september 2024) door Paul van Baarle