Minispecial Frankrijk

Van Chapelon tot Nez Cassés

door Frank van Woerkom

Hoewel de Franse spoorwegen bij Nederlanders altijd in de schaduw van Duitsland hebben gestaan, kun je er als serieuze spoorwegliefhebber eigenlijk niet omheen. Al wanneer het om stoomlocomotieven gaat, heeft Frankrijk een aantal niet te versmaden modellen voortgebracht. Zo is daar de door André Chapelon ontworpen 242 A 1, met haar 4000 pk de krachtigste stoomlocomotief van Europa.

Wat diesellocomotieven betreft, is de keuze wat beperkter, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt door de elektrische locomotieven van de SNCF. De jaren vijftig en zestig waren onder meer het domein van de locomotieven die in 1955 met 330 km/h een nieuw wereldsnelheidsrecord hebben neergezet. Daarna kwam de omvangrijke familie van de “nez cassés” (gebroken neuzen), waarvan de nazaten (NS-series 1600 – 1800) met hun karakteristieke kopvorm nu ook nog in Nederland rondrijden. Al deze locomotieven stonden aan kop van sneltreinen met klinkende namen als onder meer Le Mistral, l’Etoile du Nord en l’Aquitaine. De Inox en Grand Confort-rijtuigen hiervan belichaamden als geen ander de Franse charme.

Standaardisering

Met het tijdperk van de TGV en de TER (Train Express Régional, het Franse equivalent van de stoptrein) deed een zekere standaardisering zijn intrede. Over smaak valt niet te twisten, maar zoals overal in Europa, is de getrokken trein nu ver in de minderheid en wat het ontwerp van de huidige treinstellen betreft, tja, menig spoorliefhebber zal terugverlangen naar de tijd van de industrieel ontwerper Paul Arzens.

Gelukkig heeft Frankrijk een breed scala aan landschappen en spoorwegen in de aanbieding. Ook voor wie niet van hogesnelheidslijnen houdt, valt er in Frankrijk genoeg te beleven. Drukke hoofdlijnen zoals de oude Paris – Lyon – Marseille (-Nice) en museumlijnen zoals de smalspoorlijn Tournon – Lamastre: zolang er niet gestaakt wordt, is Frankrijk een waar eldorado op spoorweggebied.

Guimard – L’art nouveau du métro

door Frédéric Descouturelle et al. 231 blz. 22,5×27 cm., 80 z/w en 320 kleurenfoto’s, veel tekeningen, veel kaarten. Uitgave La Vie du Rail. Artikelnummer 048-0358. Prijs € 32,00 afgehaald, € 35,00 per post.
Fotoboek over de vormgeving van de Parijse metro.

Dit kleurrijke boek gaat over de vormgeving van de Parijse metro, de Art Nouveau (oftewel Jugendstil, in goed Nederlands). Wie dit boek goed leest, komt tot de ontdekking dat sommige vormen in de metro van Parijs een frivolere oorsprong hebben dan je op het eerste gezicht zou vermoeden…

Les tramways d’hier en France
Door Elie Mandrillon. 160 blz. Uitgave La Vie du Rail. Artikelnummer 048-0379. Prijs € 45,00.

Frankrijk is bij uitstek een land van de wedergeboorte van de tram, maar dit boek gaat over de tramnetten (een twintigtal in totaal) in Frankrijk die in de jaren vijftig en zestig zijn verdwenen.

Au bon temps des wagons-restaurants
Door Eve-Marie Zizza-Lalu. 147 blz. Uitgave La Vie du Rail. Artikelnummer 048-0362. Prijs € 30,00 afgehaald, € 33,00 per post.

Dit boek combineert twee passies in één: genieten van een heerlijke maaltijd en dat tijdens een treinreis. In dit luchtige boek volgen we de ontwikkelingen van de restauratiewagens van de uiterst luxueuze treinen van het begin van de twintigste eeuw tot aan de zeer functionele Gril(l) Express-rijtuigen van de SNCF. Dit alles wordt gelardeerd met interessante ervaringen van het personeel.

Le souffle du Mistral
Door André Victor. 128 blz. Uitgave La Vie du Rail. Artikelnummer 048-0359. Prijs € 30,00 afgehaald, € 33,00 per post.

Le Mistral. Deze mythische trein is vernoemd naar de ijzige wind die vaak door het Rhônedal jaagt. Dit boek is geschreven aan de hand van de herinneringen van een kind uit Toulon, dat elke dag deze iconische trein onder zijn raam voorbij zag rijden (wat een mooie jeugd moet dan zijn geweest!). Verder wordt het aangevuld met anekdotes van de reis en natuurlijk veel foto’s.

Atmosphères ferroviaires – La France des Trente Glorieuses
Door François Fontaine. 162 blz. Uitgave La Vie du Rail. Artikelnummer 048-0371. Prijs € 45,00.

“Les Trente Glorieuses”, de dertig naoorlogse jaren die Frankrijk grote economische bloei brachten. In dit boek komen de treinen uit deze periode aan bod. Prachtige zwartwit- en kleurenfoto’s die niet alleen de treinen uit deze periode laten zien, maar waarbij ook het menselijke aspect niet onbelicht blijft.

Goodbye Vapeur Française
Door Terence Dorrity. 181 blz. Uitgave LR Presse. Artikelnummer 145-0039. Prijs € 47,00 afgehaald, € 50,00 per post.

Een Engelsman die de laatste Franse stoomlocomotieven op de gevoelige plaat heeft vastgelegd. Een uitkomst voor iedereen die niet zo goed de Franse taal beheerst: het boek is zowel in het Frans als in het Engels geschreven.

Le Train Bleu
Door Rene Clavaud. 200 blz. Uitgave Cabri. Artikelnummer 183-0178. Prijs € 45,00.

Een misleidende titel voor een heerlijk nostalgisch boek. Le Train Bleu is niet alleen de naam van een luxe trein en een chique restaurant in het Gare de Lyon, maar ook van de tram die Lyon verbond met Fontaines en Neuville door het dal van de Saône. De verbinding zag het licht in 1891 maar werd in 1932 compleet gemoderniseerd. Helaas werd de lijn in 1957 gesloten.

Les Chemins de fer du Vivarais et du Velay (1886-2015)
Door Claude Wagner. 338 blz. Uitgave LR Presse. Artikelnummer 145-0043. Prijs € 49,50 afgehaald, € 53,00 per post.

Les Chemins de fer du Vivarais (ook wel bekend onder de koosnaam Le Mastrou) is onder andere het onderwerp van dit boek. Deze sympathieke smalspoorlijn is in 1968 gesloten maar in 1970 heropend als toeristische spoorlijn. Echter in 2008 sloeg het (financiële) noodlot toe en is de exploitatie gestopt. Gelukkig is een van Frankrijks mooiste museumspoorlijnen in 2013 weer heropend. Dit boek kan alvast de voorpret aanwakkeren wanneer er een bezoek aan deze lijn is gepland, zie verder bij Reizen en excursies.