Avondje uit – mei 2016

NVBS-afdeling Utrecht, 6 juni 2016: Basel – Bern – Brig

Voor wie naar Zwitserland op vakantie gaat en nog niet op de hoogte is van trein en tram, is een bezoek aan de afdeling Utrecht een must. Althans als de vakantieplek enigszins in de buurt komt van de denkbeeldige lijn Basel – Bern – Brig, waarnaar presentator Gerrit Nieuwenhuis de bezoekers op 6 juni aanstaande meeneemt.
Want een reis van Basel via Bern naar Brig is een reis dwars door Zwitserland, bij uitstek het spoorwegland van Europa. Behalve de nationale spoorwegmaatschappij SBB zijn er nog tientallen andere spoorwegbedrijven met verschillende materieeltypes en dito spoorbreedtes te vinden. Langs de route bestaan twee steden met trambedrijven, namelijk Basel en Bern. Beide zijn ook het beginpunt van interlokale tramlijnen.
Het meest indrukwekkend is de spoorlijn van Bern via Thun en Spiez naar Brig, de Lötschbergbahn. Deze lijn kent niet alleen een intensief reizigersvervoer, maar is ook in het goederenvervoer een belangrijke verbinding van Duitsland naar Italië. Sinds 1913 was doorgaand verkeer mogelijk dankzij de hooggelegen en 14,6 km lange Lötschbergtunnel. In 2007 zijn de meeste treinen gebruik gaan maken van de nieuwe 34 km lange tunnel. De reis eindigt in Brig, vlak voor de Simplontunnel.
Gerrit Nieuwenhuis bezocht het gebied voor het eerst in 1978. Sindsdien is het spoorwegverkeer grondig veranderd en gemoderniseerd. De laatste opnames zijn gemaakt in de zomer van 2015.
Bezoekers zijn welkom in het Volksbuurtmuseum, Waterstraat 27-29, Utrecht. Aanvang van het programma is 19.45 uur. Meer informatie via de NVBS-website.

Niet alleen Zwitserse treinen, maar ook trams staan op het programma van Gerrit Nieuwenhuis bij de afdeling Utrecht. Op deze foto: moderne trams van het plaatselijke vervoerbedrijf Bernmobil in de bekende Marktgasse in Bern. Foto: Gerrit Nieuwenhuis.

Let op: nieuwe locatie van de afdeling Utrecht

De presentatie over Zwitserland is de eerste die plaatsvindt in de nieuwe locatie van de afdeling Utrecht in het hart van de Domstad: het Nederlands Volksbuurt Museum, Waterstraat 27 – 29, 3511 BW Utrecht, een kleine tien minuten lopen vanaf Utrecht Centraal.

De nieuwe locatie voor de afdeling Utrecht, het Nederlands Volksbuurt Museum, in het hart van de Domstad. Foto: Nederlands Volksbuurt Museum.

Ook nieuwe locatie voor de NVBS-afdeling Zwolle

Als gevolg van de verkoop van het gebouw verhuist de afdeling Zwolle naar een andere locatie. Bij het “sluiten” van NVBS Actueel was de nieuwe locatie nog niet bekend. Raadpleeg het speciale gedeelte van deze website van de afdeling Zwolle voor het allerlaatste nieuws over de op 8 juni geplande presentatie van Jaap Veen.

NVBS-afdeling Zwolle 8 juni 2016: de stoomtrein Zwolle – Blokzijl

Jaap Veen neemt de bezoekers aan de afdeling Zwolle mee terug in de tijd, naar de enige smalsporige tramlijn die de NS ooit heeft geëxploiteerd: Zwolle – Blokzijl. Nadat al vanaf het begin van de jaren tachtig van de 19e eeuw gewerkt was aan de aanleg van een smalsporige tramlijn van Zwolle via Hasselt, Zwartsluis en Vollenhove naar Blokzijl, werd deze pas in 1914 gerealiseerd. Aanvankelijk was de lijn redelijk winstgevend, maar na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit al spoedig. Vanaf 1932 was er dan ook sprake van opheffing, maar vanwege het slechte wegennet in de kop van Overijssel werd dit niet wenselijk geacht.
Het bleek nog heel wat voeten in de aarde te hebben om de tramlijn op te heffen, maar met de keuze voor verbetering van het wegennet, was het snel voorbij met de stoomtram in de noordwesthoek van Overijssel.
Wie alvast in de stemming wil komen voor deze avond, internet biedt verschillende informatiebronnen, zoals de Wikipedia-pagina en de nog veel uitgebreidere “Canon van Blokzijl“.
Voor de tramliefhebbers die na de presentatie van Jaap Veen nog meer willen weten een tip: de Historische Vereniging Hasselt heeft over de tram en de tramlijn een expositie ingericht in het Oude Stadhuis in Hasselt. Meer informatie op de website van deze historische vereniging. 

Een schitterende sfeeropname, deze prentbriefkaart van de stoomtram Zwolle – Blokzijl en het haltegebouw van Vollenhove. Dat laatste bestaat nog steeds.

NVBS-Afdeling Noord, 18 juni 2016: ‘Grensgevallen in de Pyreneeën’

De afdeling Noord sluit het voorjaarsprogramma af met de presentatie ‘Grensgevallen in de Pyreneeën’ in Café Wouters in Leeuwarden. Na een eerder bezoek aan Spanje ging presentator Sjoerd Bekhof met zijn reisgenoot in 2014 opnieuw naar het grensgebied van Frankrijk en Spanje. Daar zijn vier spoorlijnen die de grens over gaan. Een vijfde leidt al sinds 1970 een bestaan van afwachten.
Een aantal andere lijnen liep letterlijk vast op het gebergte. Behoefte aan doorgaande lijnen was er niet, gelet op de geringe bevolkingsdichtheid en het isolement van Spanje.
De meest gebruikte overgangen liggen aan het uiterste westen en oosten, bij de Franse plaatsen Hendaye en Cerbère. Na het in gebruik nemen van de hogesnelheidslijn naar Barcelona verloren deze plaatsen de doorgaande (Talgo)treinen.
De spoorlijn in het midden van de Pyreneeën, van Pau naar Canfranc, is sinds een ontsporing in 1970 buiten gebruik. Plannen voor herstel zijn tot dusverre niet gerealiseerd en het lijkt niet erg waarschijnlijk dat er ooit weer van treinverkeer sprake zal zijn.
Het station La Tour de Carol is het eindpunt van de ‘Train jaune’, de toeristische smalspoorlijn van de SNCF naar Villefranche-Vernet-les Bains . De trein rijdt op gelijkstroom via een derde rail en moet flinke hellingen nemen. La Tour is het eindpunt van de SNCF-lijn uit Toulouse, waarover dagelijks de nachttrein uit Parijs Austerlitz rijdt. Ondanks de geplande bezuinigingen blijft deze trein vooralsnog rijden. Een aantal stoptreinen met Bombardier-treinstellen completeert de dienst. Ook is La Tour het eindpunt van de breedspoorlijn uit Barcelona.
Kortom, een gebied waar het aantal spoorlijnen en treinen beperkt is, maar waar veel te genieten valt van een prachtig berglandschap en voor wie van nutteloze koopjes (behalve benzine) houdt, is er een ruim assortiment in het ministaatje Andorra. Overigens wordt deze presentatie op 26 juli herhaald bij de afdeling Noord-Holland Noord in Hoorn.

De ‘train jaune’, onderweg naar Villefranche voor de overweg bij het plaatsje Ur op 1 mei 2014. Foto: Sjoerd Bekhof.