Nieuwe aanwinsten in de NVBS-bibliotheek

Schienenfahrzeuge und Denkmalpflege. Door Christian Hanus. Transpress, 2007. Duitstalig. 320 blz. met vele illustraties.

Plaatsnummer Co-430.060

Dit boek bevat een gedegen studie over alle aspecten van monumentenzorg met betrekking tot railvoertuigen. Anders dan bij onroerend erfgoed (gebouwen) is de belangstelling voor roerend (beweegbaar) erfgoed betrekkelijk jong. Een apart type roerend erfgoed is het mobiel erfgoed, waaronder spoor- en trammaterieel. Restauratie en onderhoud van dit soort monumenten worden uitgebreid besproken. Hierbij ligt de nadruk op het dilemma tussen restauratie en conservering. Een laatste hoofdstuk  bespreekt de vele onderdelen van spoormaterieel en hoe die te behandelen.

De Europese Federatie van Museum- en Toeristenspoorwegen (Fedec) besteedt veel aandacht aan deze vorm van monumentenzorg. Jaap Nieweg, gepensioneerd directeur van de Stoomtram Hoorn-Medemblik, is president van de Fedec. Zie het nieuwsbericht van 22 oktober 2017 op www.fedecrail.org.

Der Stuttgarter Hauptbahnhof: Vom Kulturdenkmal zum Abrisskandidaten? Door Matthias Roser. Schmetterling Verlag, 2008. Duitstalig. 152 blz. met z/w foto’s en tekeningen.

Plaatsnummer Sb-440.056

Sinds jaren wordt er gebouwd aan een nieuw ondergronds centraal station in Stuttgart. Al voor het begin van de bouw was er zeer veel protest tegen deze nieuwbouw en het afbreken van het oude kopstation. De weerstand tegen het nieuwe station kwam van vele kanten en had vele redenen. Een van de redenen was dat voor velen het Stuttgarter Hauptbahnhof van Paul Bonatz geldt als een architectonisch meesterwerk, dat het zeker waard was in zijn oude glorie van voor de Tweede Wereldoorlog hersteld te worden.  Een van deze tegenstanders was Matthias Roser die in dit met veel foto’s en tekeningen geïllustreerde boek een fel pleidooi houdt voor het behoud van het station.

Wie wil weten hoe het verder ging heeft aan het Duitstalige Wikipedia-artikel Stuttgart Hauptbahnhof een goed aanknopingspunt.

Zie ook de officiële website www.bahnprojekt-stuttgart-ulm.de

Die Laaser Marmorbahn: Ein Meisterwerk der Technik. Door Hubert Scholl. StudienVerlag, 2009. Duitstalig. 151 blz. met veel foto’s in kleur.

Plaatsnummer Xa-510.001

 In de buurt van de kleine stad Laas in Zuid-Tirol in Noord-Italië wordt al eeuwen wit warmer gewonnen. Om de tonnen­zware marmerbrokken van de berg naar het dal te transporteren werd in 1929/1930 de Laaser Marmorbahn gebouwd.

De baan bestaat uit achtereenvolgens een kabelbaan (475 meter), een smalspoor­baan (1800 meter, 1000 mm spoorwijdte), een kabel­spoorweg (“funiculaire”) (950 meter lang met 253 cm spoor­wijdte en 474 meter hoogte­verschil), een tweede smalspoor­baan (800 meter, 1000 mm spoorwijdte) en tenslotte een grote portaal­kraan om de brokken (tot 5 ton zwaar) te verladen.

Het boek bevat spectaculaire foto’s in groot formaat. De in het boek besproken baan wordt nog maar gedeeltelijk gebruikt. Een nieuwe kabelbaan voor blokken tot 20 ton  zwaar, brengt de blokken direct naar de het onderste deel van de eerste smalspoorbaan. De toekomst van de baan is ongewis.

Een film uit 2016 is te vinden op www.marmorundmarillen.com/videos.html. Scroll naar beneden tot de (Duitstalige) film met locomotief.

Paris Metro Style in Map and Station Design. Door Mark Ovenden. Capital Transport Publishing, 2008. Engelstalig. 176 blz. met meer dan 1000 afbeeldingen in kleur.

Plaatsnummer Sa-500.160

Mark Ovenden is het meest bekend door zijn boek “Metro maps of the world” uit 2003, dat kaarten van 85 metrosystemen bevat. Dit boek is anders: het behandelt slechts één metrosysteeem, maar meer diepgaand. Het bespreekt niet alleen de zeer vele kaarten die van het Parijse metrosysteem verschenen zijn, maar ook de schoonheid van de metro-ingangen van Guimard. De eerste elf hoofdstukken beschrijven de geschiedenis voornamelijk aan de hand van kaarten. Opvallend is dat er geen standaard lay-out van de kaarten is, zoals Harry Beck dat al vanaf 1933 deed met zijn kaarten van de metro in Londen. De Parijse kaarten geven meer de topografische werkelijkheid weer.

Pas in 2000 kwam er een meer systematische kaart met rechte lijnen onder hoeken van 90 en 45 graden. De laatste vier hoofdstukken zijn aan speciale onderwerpen gewijd, zoals de lineaire kaarten in de metrorijtuigen en de grote kaarten op de perrons. Op pagina 151 staan punten  voor “Good practice in diagram design”. Bij meerdere kaarten in het boek zijn deze regels niet gevolgd: die zijn overvol met een wirwar van lijnen en moeilijk leesbare stationsnamen. Pas rond 1980 komt er zoiets als vaste kleuren voor de verschillende metrolijnen.

Samenstelling: Gerhard Riesthuis