Museumsbahn Schönheide

In het oosten van Duitsland hebben verschillende smalspoorlijnen met stoomtractie de hereniging van de DDR met de Bondsrepubliek Duitsland overleefd. Sterker nog, er zijn zelfs trajecten die in de DDR-tijd waren opgeheven en nu door vrijwilligers weer zijn opgebouwd.

Een voorbeeld hiervan is de Museumsbahn Schönheide in de deelstaat Saksen. Deze museumlijn houdt de herinnering levend aan de smalspoorlijn van Wilkau-Haßlau over Schönheide naar Carlsfeld. Deze spoorlijn met een spoorbreedte van 750 mm werd vanaf 1881 in delen geopend en was met een lengte van 42 kilometer de langste smalspoorlijn in Saksen. Tussen 1965 en 1979 werd het verkeer opgeheven en werden de sporen opgebroken.

In 1990 ontstond het idee de lijn gedeeltelijk weer op te bouwen en inmiddels is een traject met een lengte van vier kilometer gerealiseerd tussen Schönheide Mitte en Stützengrün-Neulehn. Door het geringe aantal rijdagen per jaar is deze museumlijn minder bekend dan de andere smalspoorlijnen in Saksen. Ook in Carlsfeld werden de sporen in het station herlegd, maar de verbinding met Schönheide is daarna niet meer tot stand gekomen.

Schönheide en het traject van de museumlijn (bron: Google Maps en OpenStreetMap).

De collectie bestaat vrijwel volledig uit rollend materieel van de voormalige Deutsche Reichsbahn en omvat onder andere een diesellocomotief en drie stoomlocomotieven van het type sächsische IV K. De Sächsische Maschinenfabrik R. Hartmann te Chemnitz leverde tussen 1898 en 1921 in totaal 96 stoomlocs van dit type aan verschillende smalspoorlijnen in Saksen. De V 10C-diesellocomotief met het nummer 199 051 werd in 1960 gebouwd door VEB Lokomotivbau “Karl Marx” in Babelsberg.

In Schönheide is de locomotievenloods en vanaf hier vertrekken de museum­treinen. Na een rit van ongeveer een half uur door een landelijke en bosrijke omgeving wordt het eindpunt in Stützengrün bereikt. Hier is een imposante borstelfabriek gevestigd (het fabrieksgebouw is een beschermd monument). Voor de terugreis heeft men tien minuten minder nodig.

Een bezoek aan deze fraaie museumlijn is zeker aan te raden, maar aangezien men meestal maar één weekend per maand rijdt, is het verstandig vooraf de website te raadplegen. Veelal wordt met stoom gereden maar er zijn ook speciale dieseldagen. Voor meer informatie zie de rechterkolom.

Tekst en foto’s (9 maart 2016): Paul van Baarle

Meyer-stoomlocomotieven 99 1585 en 99 1516 bij de locloods te Schönheide. De 99 1585 stamt uit 1892 en is de oudste nog rijvaardige locomotief van het type IV K in Duitsland.

Stoomloc 99 1516 vertrekt met een personentrein uit Stützengrün met de beeldbepalende borstelfabriek als achtergrond.

Details van personenrijtuig 970-621 met bagage-afdeling, gebouwd door Bautzen in 1928.

Een gemengde trein getrokken door stoomloc 99 1516 van de Deutsche Reichsbahn in een winters landschap tussen Stützengrün en Schönheide.