Nieuwe boeken en dvd’s

The Voyager Family

Door: Fred Kerr. Uitgever: Pen & Sword. 128 blz., 28×22 cm, 254 kleurenfoto’s. Artikelnummer 164-0189. Onze prijs: € 23,95.

Het is nu 25 jaar geleden (1994) dat de Britse spoorwegen werden geprivatiseerd. Een van de private spoorweg­ondernemingen was Virgin Trains die de concessie kreeg voor de West Coast Mainline en de CrossCountry-concessie tussen zuidwest Engeland en het noord­westen cq. Schotland.

Virgin investeerde aan het begin van deze eeuw een enorm bedrag in innovatieve treinstellen: elektrische Pendolino’s Class 390 en dieseltreinstellen Class 220 en 221: de Voyagers. Daarvan was laatstgenoemde serie evenals Class 390 voorzien van een kantelbak­constructie. De treinen vervingen het oude materieel van British Rail, de locomotieven van Class 47, 86, 87 en 90, die samen met rijtuigen Mark 2 en 3 de diensten oorspronkelijk onderhielden en door Virgin werden overgenomen.

Van het plan om met kortere treinen (4-5 rijtuigen) en hogere frequenties te gaan rijden op de CrossCountry-verbindingen kwam echter weinig terecht. De treinen waren daardoor vaak te kort en overbelast, zodat het klachten regende. Het is geen wonder dat Virgin de concessie in 2007 verloor aan Arriva. Deze vervoerder nam een deel van de Voyager-treinstellen over, schakelde de kantelbak­constructie prompt uit en liet de rechtstreekse diensten naar Glasgow en Edinburgh vervallen.

Dit boek is een album met meer dan 250 foto’s van de Voyager-treinstellen in alle mogelijke kleurenschema’s. Er zijn hoofdstukken over de treinstellen Class 220 en 221 van Virgin en Arriva, Class 222 ‘Meridian’ van Midland Mainline en East Midland Trains en Class 222.1 ‘Pioneer’ van Hull Trains (later overgenomen door East Midland Trains). Daarbij valt op hoeveel diensten deels “onder de draad” worden gereden. Milieu is bij marktwerking blijkbaar geen overweging.

De foto’s zijn in het algemeen van goede kwaliteit en vaak op mooie locaties. De bijschriften zijn kort gehouden met treinstelnummer, locatie en dienst. De teksten vallen daardoor wel regelmatig in herhaling, met als dieptepunt vier foto’s op bladzijde 85 met vrijwel hetzelfde bijschrift: “221 (nummer) curves through on (datum) whilst working an (plaatsnamen) service”. Daar had een betere oplossing voor moeten worden gevonden: bijvoorbeeld bijschriften met alleen de relevante gegevens achterin het boek?

Meer dan 250 foto’s van hetzelfde type trein, hoe goed deze ook zijn en hoe mooi de locaties door heel Engeland ook mogen wezen, gingen uw recensent (toegegeven, een fan van het blauwe tijdperk van British Rail) vervelen. Het hadden er wel iets minder mogen zijn en op groter formaat. Less is more. Maar voor de liefhebber van de Voyagers zal dat geen bezwaar zijn.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Let op

Alleen nog tot 31 oktober 2019 (nieuwe Brexit-datum) kunnen wij alle spoorweggerelateerde boeken van deze uitgever leveren. Houd echter wel rekening met lange levertijden. Pen & Sword Books: Trains and Railways.

Nog bij ons verkrijgbaar van deze uitgever: The Privatisation Classes door David Cable.

Twenty First Century Narrow Gauge (A Pictorial Journey)

Door: James Waite. Uitgever: Pen & Sword. 288 blz., 22×29 cm, 325 kleurenfoto’s. Artikelnummer 164-0188. Onze prijs: € 33,50.

In 1865 was de Ffestiniog Railway de eerste smalspoorlijn ter wereld met stoomtractie voor zowel reizigers- als goederentreinen. De spoorbreedte was iets minder dan 2 ft (597 mm).

Smalspoor wordt in het algemeen gedefinieerd als een lijn met een spoorbreedte kleiner dan 1435 mm dat in 1846 door het Britse parlement als “standaard” werd vastgesteld. Smalspoor van 1 meter of 3 ft 6 in (1067 mm) werd in veel landen later min of meer standaard, bijvoorbeeld in Japan, Zuid-Afrika of Queensland, Australië.

Een smalspoorlijn in Wales, de Talyllyn Railway, was in 1951 de eerste museumlijn ter wereld die door vrijwilligers werd gered van de sloop. Er zouden nog vele lijnen volgen. In de 21e eeuw is smalspoor met stoomtractie vrijwel uitgestorven, maar gelukkig zijn er in meer dan 50 landen museumlijnen en musea waar treinen nog met stoomlocs worden geëxploiteerd.

In dit boek komen 59 landen aan bod, waarbij Engeland, Wales en Isle of Man aparte hoofdstukken hebben gekregen. Het boek is geïnspireerd door “Round the World on the Narrow Gauge”, door de Engelse auteur P.B. Whitehouse. Hij was samen met Tom Rolt een van de mensen die in 1951 de “Talyllyn Railway Preservation Society” oprichtte.

In mooie kleurenfoto’s trekken we de wereld rond op zoek naar smalspoorstoom. Bij elke foto staan zeer informatieve en lekker leesbare bijschriften. Van de locomotieven worden altijd fabrikant, fabrieksnummer en bouwjaar genoemd. Van lijnen worden de oorspronkelijke openstellingsjaren vermeld en heropening als museumlijn. Naast bekende smalspoorlijnen worden ook veel minder bekende lijnen besproken in landen als Servië, China, Taiwan, Burma, Sri Lanka en Pakistan.

Met slechts één foto van de RTM in Ouddorp komt Nederland er wel wat bekaaid vanaf. Desondanks is dit is een boek dat iedere liefhebber van smalspoorstoom graag aan de collectie zal willen toevoegen.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Meer lezen

Railway adventure: the story of the Talyllyn Railway door L.T.C. Rolt

30 inch Railways Worldwide: An introduction to the development of 750 mm, 760 mm and 2ft 6in gauge public railways door David J.S. Scotney

Narrow gauge steam: its origins and world-wide development door P.J.G. Ransom

Round the world on the narrow gauge door P.B. Whitehouse & Peter Allen

Lexikon der österreichischen Schmalspur-Triebwagen

Door: Dr. S. Lueginger. Uitgever: Verlag Zeunert (2018). 144 blz., 17×24 cm, 4 zw/w en 185 kleurenfoto’s, geen kaarten. Artikelnummer 046-0164 Onze prijs: € 28,00.

Nadat in Europa de grote steden door hoofdspoorlijnen waren verbonden, werden na 1880 ook de dunner bevolkte gebieden door lokaalspoor ontsloten. In Oostenrijk werd daarbij vaak voor 760 mm smalspoor gekozen vanwege de lagere exploitatiekosten. Deze smalspoorlijnen werden ten dele door de staatsspoorwegen gerund, maar ook lokale overheden richtten soms zelf bedrijven op. Na de Tweede Wereldoorlog sloeg ook hier de welvaart toe, waardoor de vervoersvraag aanmerkelijk daalde. In 1957 werd als eerste de beroemde Salzkammergut Lokalbahn opgeheven.

Dit liet de Weense smalspoorliefhebber, auteur en uitgever Josef Otto Slezak niet onberoerd. Hij kwam met een brochure waarin hij pleitte om de smalspoorbedrijven te moderniseren om opheffing te voorkomen. Ook ontstond toen zijn bekende boek Schmalspurig durch Österreich uit 1961, het standaardwerk op smalspoorgebied, dat alle smalspoorbedrijven in Oostenrijk beschrijft, later gevolgd door drie uitgebreide herdrukken. Uitgeverij Slezak bracht vanaf 1986 ook nog ieder decennium een nieuw smalspoorboek uit, waarin de laatste ontwikkelingen van de Oostenrijkse bedrijven werden vermeld, de laatste in 2007.

Het verschijnen van bovengenoemde uitgave door Zeunert past uitstekend in voornoemde serie van de uitgever Slezak. De auteur Stefan Lueginger is geen onbekende op het Oostenrijkse smalspoorgebied. Naast vele andere publicaties verscheen in 2011 ook het boek over de Zillertalbahn van zijn hand. Alle huidige smalspoorbedrijven en museumlijntjes worden besproken op 56 bladzijden. Volgens de auteur is dit boek bedoeld als een “eerste kennismaking” (erster Einstieg) voor de geïnteresseerden. Je zou dan wel een kaartje verwachten met de globale locaties van de lijnen, maar helaas. Daarna worden in 80 bladzijden alle nog aanwezige locomotieven en motorrijtuigen besproken, zowel met stoom, elektrische als verbrandingsmotor-tractie. Aan het eind worden al deze voertuigen nog eens in tabelvorm opgesomd.

Conclusie: alhoewel dit boek volgens de schrijver is bedoeld voor de beginners, mag het toch in geen enkele smalspoorbibliotheek ontbreken. Sterker nog, door zijn compleetheid van alle nog aanwezige tractievoertuigen, is het een must voor de deskundige smalspoorliefhebber.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Ook te koop: Spoorwegatlas Oostenrijk

Meer lezen

Schmalspurig durch Österreich: Geschichte und Fahrpark der Schmalspurbahnen Österreichs door Walter Krobot, Josef Otto Slezak en Hans Sternhart

Renaissance der Schmalspurbahn in Österreich door Josef Otto Slezak en Hans Sternhart

Leo de Jong. Lexikon der österreichischen Schmalspur-Triebwagen: Dick van Beek.