De meterspoorlijn Lausanne-Echallens-Bercher

De LEB in 1983 en 2022

Vanuit Lausanne, aan het meer van Genève, voert een bijna 24 km lange metersporige spoorlijn naar Bercher, in min of meer noordelijke richting. Deze LEB (Lausanne-Echallens-Bercher) is de enige van diverse lijnen in deze regio die het heeft volgehouden tot in de moderne tijd. De bekendste die gesneuveld is, is waarschijnlijk de lijn Lausanne-Moudon, die nu weer bijzonder waardevol had kunnen zijn.

De LEB-treinen hebben nu een heel belangrijke rol in het voorstadsverkeer. In het stadsgebied van Lausanne is momenteel de tweede fase van een tunnelproject in uitvoering (voltooiing gepland eind mei 2022), nadat eerder al het ruim honderd jaar bestaande provisorische (!) en ongelukkig gelegen eindstation Lausanne Chauderon was ondertunneld (1995), wat gepaard ging met een verlenging naar Lausanne Flon en een nieuwe overstapmogelijkheid op de lokale metro. Als de tunnel klaar is, hoeven auto’s en trein nergens meer een weg te delen, wat een mijlpaal in de geschiedenis van de lijn zal zijn.

Wat in 1873 begon als vrij onbeduidend spoorlijntje met stoomtractie, is uitgegroeid tot een indrukwekkend en frequent rijdend vervoersbedrijf. Tussen Lausanne en Echallens is er standaard een kwartiersdienst, op het resterende stuk naar Bercher wordt ieder half uur gereden.

Cery Fleur-de-Lys, 11 juli 1983. Foto: Wouter van Doorn.

De toenemende grootschaligheid heeft natuurlijk zijn gevolgen gehad. Toen ik in 1983 voor het eerst bij de LEB was, zag het er aan de rand van Lausanne en verder naar het Noorden nog “ouderwets gezellig” uit, met de trein in de berm van de weg. Op dat moment (en op de oude foto) verzorgden de twee Be 4/4 motorwagens uit 1966 (26 en 27) de hoofdmoot van het vervoer, maar ook oudere BDe 4/4 exemplaren uit 1935 (het jaar van de elektrificatie) waren nog onmisbaar.

Cery Fleur-de-Lys, 6 april 2022. Foto: Wouter van Doorn.

De plaats van de foto’s is vlak bij de halte Cery Fleur-de-Lys. Fleur-de-Lys is een klein hotel/restaurant dat direct aan de halte ligt. De blikrichting is naar het noorden (van Lausanne af). De eerste toont de trein nog in de berm van de weg, op 11 juli 1983. Het landelijke karakter is op de tweede foto van 6 april 2022 zo goed als verdwenen. Een zware fly-over, met een iets rechter getrokken spoor, is gebouwd over een nieuw aangelegd voet- en fietspad, terwijl juist een van de nieuwste Stadlertreinen passeert.

Hier is een fenomeen zichtbaar dat in heel Zwitserland speelt. Iedereen weet wat een prachtig land het is, maar planologische beleidsmakers weten maar één ding zeker: een prachtig land is nog veel mooier na toevoeging van eindeloze hoe­veel­heden beton.

Wouter van Doorn