Een druk en ingewikkeld tramplein

Trams op de Aeschenplatz in Basel, 1976 en 2018

Elke tramliefhebber die in het Zwitserse Basel is geweest kent vrijwel zeker de Aeschenplatz, een van de drukste en ingewikkeldste trampleinen van de stad. Eigenlijk is het geen plein maar de overgang van twee boulevards: de Aeschen­graben en de Sankt-Alban-Anlage, die van het Hauptbahnhof Basel SBB naar de Rijn lopen.

Vanaf het station is het 600 meter naar de kruising met links de Aeschenvorstadt en rechts de Sankt-Jacobsstrasse. Het tramkruispunt is net niet volledig: één boog is enkelspoor (dus geen grand union), terwijl een andere dubbelsporig linksverkeer kent. Die loopt van en naar een rechtsdraaiende keerlus. Voor wie het nu al duizelt is er de plattegrond:

De tramverkeersstromen zijn niet zo ingewikkeld, één doorgaande en twee afbuigende. Door de drukte is het lastig fotograferen. De lijnen E11 en 15 rijden rechtsdoor tussen de genoemde dwarsstraten. Zij hebben hun haltes op het hart van de kruising. Dat is geen probleem, want er is geen kruisverkeer. De lijnen 3, 8, 10, 11 en 14 slaan aan de kant van de Aeschengraben allemaal linksaf of rechtsaf.

De genoemde keerlus was vroeger het eindpunt van de lijnen 10, E10, 11 en E11 van de BLT (Baselland Transport). Een tip voor de fotografen: de lus is zo krap dat je de voor- en achterkant van een zevendelige tram tegelijk op één foto kunt vastleggen. Helaas is de lus alleen voor omleidingen in gebruik.

Op de nu doorrijdende lijnen 11 en E11 tref je de gele interlokale trams (series 100 en 200) aan van de BLT, op de andere lijnen de groene trams van de BVB (Basler Verkehrsbetriebe). Oorspronkelijk waren die diepgroen, bij de komst van de Siemens Combino’s (serie 300) in 2001 werd dat vaalgroen, maar gelukkig is dat na een referendum weer gecorrigeerd. De Combino’s en de nog tamelijk nieuwe Bombardier Flexity’s (series 5000 en 6000) zijn inmiddels weer ‘mooi groen’.

Aeschenplatz, 1976.

Aeschenplatz, 2018.

Op de oude foto zien we een afslaande oude BVB-tweeasser, die toen nog in de bocht midden op de kruising halteerde. Links een vierassige bijwagen van de serie 1400/1500, waarvan nog een klein aantal (nu met een stukje lage vloer) in dienst is. Op de nieuwe foto zien we een zevendelige Stadler Tango van de BLT (nu zonder halte) afslaan met links een BVB-standaardmotorwagen serie 400/500 van hetzelfde type als de bijwagen op de oude foto. Hoewel het niet zo lijkt is het ook op de nieuwe foto heel druk op het plein.

De oude foto laat de avondspits in september 1976 zien, tijdens de nieuwe foto uit februari 2018 komen massa’s trampassagiers, net als Karel Hoorn en ik, op het carnaval (de Fasnacht) af. Zij zijn zojuist op de haltes achter ons uitgestapt en lopen in een lange rij naar de binnenstad. Foto’s liegen niet maar bedriegen soms wel! Wij sluiten ons snel bij de massa aan.

Tekst en foto’s: Frans Boom

[printfriendly]

Toen en …

In deze rubriek laten we aan de hand van twee foto’s zien wat er in een bepaalde tijd op een bepaalde plaats is veranderd. Deze maand: trams op de Aeschenplatz in Basel, 1976 en 2018, door Frans Boom.

Heb jij ook foto’s die wellicht voor deze rubriek in aanmerking komen? Stuur deze dan met begeleidende tekst naar ons. Trein of tram, binnen­land of buitenland: het mag alle­maal. Voorwaarde is dat de twee foto’s zoveel als mogelijk vanuit het­zelfde standpunt zijn genomen.

Mail de redactie

Fasnacht

Het carnaval in Basel (de Fasnacht) staat op de werelderfgoedlijst. Het begint op de zondag na as­woensdag om 4 uur ’s ochtends (!). Er komen duizenden mensen op af, die dus heel vroeg opstaan. De trams rijden na middernacht door en zijn stampvol.

Alle straatverlichting in het centrum gaat klokslag 4 uur uit, waarna onmiddellijk een enorme optocht (de Morgestraich) met trommels, fluit­muziek en lampions start. Feeëriek en uniek! Ook van zondag t/m woensdag zijn er verbazingwekkend grote en mooie optochten met veel muziek. In tegenstelling tot elders is het geen drinkfestijn.

Zie dit filmpje (het licht gaat om 1:26 uit) en dit filmpje van Frans Boom.

Lees ook het verslag van een Fasnacht in Basel in NVBS Actueel, maart 2023.

Zie ook de Blaggedde in het verslag van de railquiz in NVBS Actueel van december 2022. Dit is een plaquette die jaarlijks bij het carnaval in Basel wordt uitgegeven.