Tramjubilea in Brussel en Gent; stoomfestival in Maldegem

150 jaar tram in Brussel

In 1869 werd in Brussel – tussen de Naamsepoort en het Terkamerenbos via de Louizalaan – de eerste tramlijn ingehuldigd door de Société des Voies ferrées belges.

In 2019 was het dus tijd voor een groot feest. En dat heeft de MIVB/STIB (Maat­schappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel/Société des Transports Intercommunaux de Bruxelles) op 1 mei 2019 helemaal waargemaakt in de vorm van een tramparade met 40 trams.

Van 11 tot 14 uur stonden alle trams opgesteld in de Regentschapsstraat en het Koningsplein. Ook een aantal trams van de voormalige buurspoorwegen waren op het Koningsplein tentoongesteld. De trams vertrokken vanaf 14 uur voor de parade in noordelijke richting op de Koningsstraat. De publieke belangstelling voor de tentoongestelde trams en voor de parade was erg groot, maar de Brusselse politie zorgde er nauwgezet voor dat men achter de linten en de witte strepen bleef. Ook de weersomstandigheden werkten goed mee: een redelijke temperatuur en een voorzichtige zon.

Veel trams zijn natuurlijk wel bekend, maar er reden ook enkele minder bekende exemplaren mee. Van een aantal daarvan staat hieronder een foto. De jaartallen verwijzen naar het jaar waarin zij dit uiterlijk hadden.

Grote belangstelling voor de gereedstaande trams op de Regentschapsstraat.

Veegtram anno 1904.

Vierdelige werktram anno 2007.

Vervolgens reden alle trams nog een keer langs in zuidelijke richting, waarbij trams uit 1888 en 2007 elkaar ontmoetten.

Tram 7786 (anno 2007) en tram 509 (anno 1888) naast elkaar op de Koningsstraat. De 7786 is in 1972 gebouwd door BN (Brugoise et Nivelles) en ACEC (Ateliers de Construction Electriques de Charleroi) en de 509 in 1888 door de Tramway Bruxellois.

Op 30 april 2019 onthulde koning Filip van België een levensgrote maquette van de nieuwste tram. Vanaf 2020 vervangen de 60 aangekochte trams geleidelijk aan de oudste exemplaren. De ‘Tram New Generation’ (TNG) is een modernere versie van de meest recente trams die momenteel op het net rijden: de T3000 en T4000.Vervolgens kon ook het publiek met deze nieuweling kennismaken en daar werd intensief gebruik van gemaakt: er stond een lange rij wachtenden.

De maquette van de TNG / T5000. Bron: www.stib-mivb.be.

PCC’s in Gent

Ter gelegenheid van “de week van de tram” reden op zondag 28 april 2019 de twee museale PCC ‘s 01 en 25 van de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Gent (MIVG) de route Sint Pieters station – Korenmarkt – Rabot – Sint Pieters station.

Deze trams zijn in 1971 gebouwd bij BN (Brugoise et Nivelles) en ACEC (Ateliers de Construction Electriques de Charleroi) en in dat jaar werden zij in dienst gesteld bij de MIVG. Na de fusie in 1991 van de MIVG met de MIVA (Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Antwerpen) en het Vlaamse deel van NMVB zette de 25 zijn carrière voort bij “De Lijn”.

In 2008 vond – nog in kleuren van “De Lijn” – een restauratie plaats en na 2015 werd ze voor toeristische doeleinden gebruikt en met de redelijk klassieke elektrische uitrusting ook als ontijzelingstram. In 2016 werd ze herschilderd in de nieuwe kleuren van de MIVG. Naast de twee Gentse trams is er ook nog een exemplaar (nr. 26) in bezit van de TTO Noordzee

Na een beperkte verbouwing in 1977 hebben zij 30 zitplaatsen en 70 staan­plaatsen. Met een gewicht van 16,3 ton en vier motoren van 55 pk hebben zij een lengte van 14500 mm, een breedte van 2220 mm en een hoogte van 3240 mm. (Bron: J.H. Broers en F. Coussens, Op de Rails, november 1977, blz. 327-329.)

De trams 01 en 25 voor het Sint Pietersstation in Gent op 28 april 2019.

Bij het Sint Pietersstation kregen de beide PCC’s ook nog even gezelschap van een HermeLijn-tram en een Albatros-tram.

PCC 25 met ernaast een Hermelijn (links) en een Albatros (rechts) op 28 april 2019.

Dan wordt ook door de afmetingen duidelijk dat het tramvervoer de afgelopen decennia een forse ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Stoomtreinfestival Maldegem

Jaarlijks tijdens het weekeinde rond 1 mei organiseert het Stoomcentrum Maldegem een Stoomtreinfestival.

Dit jaar op 4 en 5 mei vond alweer de 27ste editie van dit festival plaats. In tegenstelling tot eerdere jaren waren er geen spoorwegvreemde zaken zoals miniatuur­stoomwalsen. Maar anderzijds stonden er een Bombardier TRAXX elektrische locomotief en Alstom 1300 elektrische loc van Lineas. De TRAXX kon ook van binnen bezichtigd worden. In de onderhoudsloods was een groot aantal standhouders aanwezig, waaronder ook enkele mooi aangeklede LEGO-model­banen.

Het hoogtepunt werd uiteraard gevormd door ritten met de NMBS-stoomloc 29.013 die op 20 december 1966 de laatste commerciële reizigerstrein in België trok. ‘s Middags rond 15.00 uur stond een lange rij buiten het stationsgebouw te wachten om na betaling van € 15 te kunnen rondkijken en een retourrit naar Eeklo te kunnen maken.

De 29.013 had in 1976 tijdens een NVBS-excursie in Luik veel belangstelling. De loc is in 1989 ook te zien geweest in Nederland, tijdens het jubileum NS-150.

Een klassieke plaats om treinen te fotograferen is in Balgerhoeke bij de brug over het Schipdonkkanaal. Op 5 mei 2019 was loc 29.013 op weg van Eeklo naar Maldegem.

Het is niet nodig om met een bezoek te wachten tot het volgende Stoomtrein­festival. Van mei t/m september wordt elke zondag gereden en in de maanden juli en augustus ook op woensdag. Een combinatie met een bezoek aan Brugge is zeker en vast de moeite waard.

Tekst en foto’s: Frits van Buren