Nieuwe boeken en dvd’s

The Broad Gauge Engines of the Great Western Railway Part 1

Door: Reverend Canon B. Arman. 144 blz., 21,5×27,5 cm, 55 illustraties, 50 tekeningen, 6 kaarten. Uitgave Lightmoor Press (2019). Artikelnummer 164-0197. Prijs: € 23,75.

Hoofdingenieur Brunel (1806-1859) behoort tot de meest bewonderde Britten. Hij eindigde in onze eeuw bij de verkiezing van de ‘grootste’ Britten zelfs op de tweede plaats, na Winston Churchill. Veel werken van hem bestaan nog steeds, maar zoals veel pioniers sloeg hij de plank ook wel eens goed mis. De atmosferische spoorweg, de keuze voor breedspoor voor de Great Western Railway van London naar Bristol, langsliggers in plaats van dwars­liggers: het was allemaal geen succes.

Ook zijn programma van eisen voor de eerste locomotieven van de Great Western Railway bleek praktisch niet haalbaar. Het gevolg was dat er tussen deze locomotieven een aantal vreemde machines zaten om te kunnen voldoen aan zijn eisen. De “Ajax” bijvoorbeeld, met een drijfwieldiameter van 10 voet (3 meter). Hoogtepunt was de “Hurricane” eveneens met enorme drijfwielen, maar ook nog eens ondergebracht in apart onderstel, gescheiden van de ketel. Ook de “Thunderer” bestond op deze wijze uit drie delen (aandrijving, ketel, tender) en had ook nog een tandwieloverbrenging tussen de cilinders en de drijfwielen. Het is een wonder dat deze machines nog werkten ook.

Zoals bekend hebben veel Engelse geestelijken een grote voorliefde voor stoom. Denk aan Bisschop Eric Treacy of de film “The Titfield Thunderbolt”. (En aan Reverend W. Awdry, de geestelijk vader van Thomas the Tank Engine – red.) Dit boek is geschreven door Canon (kanunnik) Brian Arman. Bij beschrijft en illustreert hierin de breedspoor­locomotieven van de GWR tussen 1837 en 1840. Hij heeft uitgebreid bron- en literatuuronderzoek gedaan om deze definitieve historie van het boeiende begin van de Engelse spoorwegen te kunnen schrijven.

Dit eerste deel is voorzien van veel tekeningen en uitgebreide beschrijvingen van de eerste locomotieven van de GWR. Daaronder de “North Star” die na buiten­dienststelling werd bewaard, maar vanwege ruimtegebrek in Swindon in 1906 werd gesloopt: “a piece of official vandalism”.

Zoals de schrijver aangeeft waren de locomotieven in de beginperiode onderling nooit helemaal gelijk. Daarom wordt iedere loc apart beschreven en de carrière afzonderlijk belicht. Zelfs de eerdere genoemde ‘freaks’ werden uiteindelijk in bruikbare locomotieven omgebouwd!

Naast de locomotieven wordt in dit eerste deel in een bijlage ook ingegaan op de lijn van de GWR (uit de beschrijving door Francis Wishaw uit 1840) en de exploitatie (uit dezelfde bron). Belangrijke literatuur dus voor iedereen die in de beginperiode van het spoor is geïnteresseerd. Jammer dat niet is gekozen voor een liggend formaat, zodat het boek bij afbeeldingen en tekeningen regelmatig moeten worden gedraaid.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Meer lezen

The locomotives of the Great Western Railway: Part 2: Broad gauge, door D.E. White (editor)

Broad gauge locomotives, door G. Sheppard

Dal 1970 al 1975. Atmosfere della Ferrovia in Italia.

Door: F. Castiglioni. 230 blz., 31 x 24.5 cm, 290 zw/w foto’s. Uitgave Duegi Editrice (2019). Artikel­nummer 155-0109. Prijs: € 48,00.

De jaren 70 waren in Italië de overgangsjaren tussen de traditionele (staats)spoorwegen en de hedendaagse spoorwegen met private concurrenten. Een belangrijk kenmerk van de traditionele spoorwegexploitatie was de getrokken trein: rijtuigen of goederenwagens met een locomotief. Voor reizigerstreinen is dat tegenwoordig eerder een uitzondering. Bovendien werd er bij de trekkrachten onderscheid gemaakt tussen locomotieven voor reizigers- en goederentreinen, ook al was de ontwikkeling naar een universele trekkracht al sinds de Tweede Wereldoorlog op gang gekomen.

Op de voorkant van dit groot formaat zwart/wit fotoalbum staat een enorm lange reizigerstrein met rijtuigen type UIC-X naar Venetië, getrokken door een E646. Deze typisch Italiaanse gelede elektrische locomotief was ook als E645 met een andere overbrengingsverhouding geschikt gemaakt voor goederentreinen. In dat geval was de kleurstelling ook meer traditioneel kaki. Achter de E646 hangt ook nog een E444 (de Tartaruga of schildpad), bedoeld als opvolger en geschikt voor hogere snelheden.

Maar uiteindelijk zouden op de Italiaanse hogesnelheidslijnen elektrische treinstellen gaan rijden. Italië heeft op dit gebied een lange traditie, begonnen met de treinstellen type ETR 200 van eind jaren 30, opgevolgd door de ETR300 (Settebello) uit de jaren 50 en nu de ETR 500 en ETR600 (de nieuwe Pendolino).

In dit boek komen alle tractievormen van de FS (stoom, diesel en elektrisch) in aparte hoofdstukken aan bod. Zo zien we dat de bovengenoemde E645 ook wel voor zware reizigerstreinen werd gebruikt. Ook wordt duidelijk dat er heel wat andere karakteristieke elektrische motorwagens en treinstellen door de FS werden ontwikkeld naast de ETR. Ook de laatste draaistroomlocs krijgen we te zien.

In het dieseldeel is veel aandacht voor de eerste generatie motorwagens, ALn 56/556 en ALn 772, die in allerlei combinaties langskomen. Er is bovendien een hoofdstuk over particuliere spoorwegbedrijven, die worden omschreven als musea in vol bedrijf. Alle tractievormen komen in beeld evenals smalspoorbedrijven.

Kortom, dit boek geeft een mooi beeld van de grote variatie die de Italiaanse spoorwegen te bieden hadden in de jaren 70.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Ook interessant

Carrozze FS 1921-1959 Fascicolo 1 door L.Voltan

Automotrici FS (Secondo fascicolo) door A. Nascimbene

Locomotive Trifase (Secondo fascicolo) door G. Cornolo

Simplex Locomotives at Work

Door: A.M. Keef. 96 blz., 21.5×27,5 cm, ruim 200 foto’s. Uitgave: Lightmoor.
Artikelnummer 164-0196. Prijs: € 16,00.

Simplex was de handelsnaam van Motor Rail (& Tram Car) Co. Ltd. Oorspronkelijk opgezet om motortrams voor Karachi te bouwen, werden later kleine motor­locomotiefjes voor industrieel smalspoor geleverd.

Voor de Eerste Wereldoorlog werden ze aan het Britse leger aangeboden voor werk achter het front. In eerste instantie was er geen belangstelling. In 1916 veranderde dit toen alles stil stond aan het Westelijke Front en het leger wel iets zag in ‘light railways’ achter de linies.

Uiteindelijk deden daar meer dan 1000 van deze ‘tractors’ dienst waarvan 724 met 20 pk-motoren en 334 met 40 pk. Na de oorlog werden ze deels terug­gekocht en kwamen ze over de hele wereld terecht. De firma hield stand tot 2000 (ook met andere producten) en werd toen overgenomen door Alan Keef. Inderdaad, de auteur van dit boek!

Het toepassingsgebied van deze locomotiefjes is zeer uitgebreid. In dit fotoboek met gedetailleerde onderschriften komt dat duidelijk naar voren. Natuurlijk zijn ze te zien met kipkarretjes vol met zand, steenslag, klei of wagens met hout, boomstammen dan wel suikerriet, afhankelijk van het werelddeel. De suiker­riet­treinen zijn wel eens omschreven als een ‘reizende heg’.

Op toeristische lijnen trekken ze tegenwoordig van alles: Belgische tramrijtuigen, kabeltrams uit Melbourne, open goederenwagens met banken of een replica van de rijtuigen die door de Darjeeling Himalaya Railway worden gebruikt. De motortrams in Karachi bleven een uitzondering, maar hielden lang stand, zodat er ook kleurenfoto’s in het boek staan.

Ook enkele normaalspoor­uitvoeringen van de ‘tractor’ komen in beeld, inclusief de uitvoering van British Railways, die over drie stuks beschikte waarvan twee afkomstig waren van spoorwegmaatschappijen van voor de ‘pre-grouping’ (het samenvoegen in 1923 van vele maatschappijen tot vier grote: de ‘Big Four’).

Er is een mix van kleuren en zwart-witfoto’s. Het boek is verdeeld in werelddelen, waarbij Groot-Brittannië uiteraard zijn eigen hoofdstuk krijgt. Maar de verspreiding van de Simplex was groot, zoals blijkt uit het wereldkaartje op bladzijde 4 van het boek.

Voor de liefhebber van industrieel smalspoor en Simplex wordt dit boek zeer aanbevolen.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Ook interessant

The Early Years of the Motor Rail & Tram Car Company 1911-1933. Artikelnummer 164-0142. Onze prijs: € 15,75 (aanbieding).

Uit de bibliotheek

A guide to Simplex narrow gauge locomotives (including list of existing locos in England, Scotland and Wales), door D.R. Hall en J.A.S. Rowlands

Leo de Jong