Nieuwe boeken en dvd’s

Recent verschenen boeken en andere publicaties uit het rijke aanbod van onze verenigings­winkel.

Op de lijn 128 van de Bocqspoorweg

Door Didier Lemaire. 97 blz., 30×21 cm., 103 foto’s, merendeels in kleur, 1 kaart. Uitg. PFT/TSP (2019). Artikelnummer 354-0127. Prijs € 20,00.

Lijn 128 verbond de lijn 162 Namen-Jemelles(-Luxemburg) met de lijn 154 Namen-Dinant(-Bertrix). Deze laatste is bekend als de Athus-Maaslijn, tegen­woordig geëlektrificeerd en een belangrijke goederencorridor. Lijn 128 ligt niet ver van Namen en je hoeft geen vervoersdeskundige te zijn om te bedenken dat hier niet veel reizigers­verkeer zal zijn.

Het fraaie Ardennen­landschap maakte de lijn moeilijk om aan te leggen in een slingerend rivierdal, waardoor veel tunnels en viaducten nodig waren. Daarom werd de verbinding laat aangelegd (1901-1907) en snel opgeheven (1960).

Een stuk bleef tot 1983 liggen om steengroeven te verbinden met het Belgische spoornet. Ideaal als museumlijn en de TSP (Toerisme en Spoor­Patrimonium) maakte de eerste rit in 1992. Sinds 20 jaar rijdt deze vereniging er een regelmatige toeristische treindienst. Met typische Belgische motorwagens, diesellocs en een stoomloc – toegegeven – van Pruisische herkomst, maar allang helemaal thuis in België.

Dit boek is een fotoalbum van deze mooie lijn met beelden die herinneringen oproepen van het Belgische spoor in de jaren 60 van de vorige eeuw. Alle foto’s zijn in kleur, op enkele na die bewust zwart/wit zijn verouderd. De foto’s zijn merendeels paginagroot. Er is een kaart van de lijn uit OpenStreetMap.

Reeksen 51, 52, 59 komen langs, evenals de rode Luxemburgse 1603, autorails reeksen 45 en 46 en de railbus serie 554. Met reizigers- en goederentreinen en soms treinen in bijzondere samenstellingen of met locs die te gast zijn, nodigen de sfeervolle plaatjes uit om de lijn te bezoeken.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Verkehrsknoten Wuppertal

Dvd. 58 minuten. Uitgever: Eisenbahn Kurier (2019). Artikelnummer 459-4207. Onze prijs: € 19,80.

Wuppertal heeft sinds 1848 aansluiting op het Duitse spoorwegnet. Het stations­gebouw Wuppertal-Barmen uit die tijd bestaat nog steeds en is daarmee een van de oudste van Duitsland.

Maar bekender is de monorail of Schwebe­bahn. Deze rijdt sinds 1901. Ruimtegebrek speelde een rol bij deze keuze, maar volgens een van bestuurders van de Schwebebahn was de rotsachtige onder­grond in het dal ook een reden om voor de constructie te kiezen. Tunnels waren te duur. Overigens zal de aanleg van de lijn met maar liefst 470 stalen portalen en twee sporen ook niet goedkoop zijn geweest.

Een groot deel van deze dvd gaat over de Schwebebahn. Die is inmiddels aan de vierde generatie treinstellen toe, als ik goed heb geteld. We rijden voorin mee, maar worden ook gevolgd vanaf de straat. Inzittenden en bestuurders komen aan het woord en zijn allemaal enthousiast. Als vervoermiddel is de Schwebebahn ongetwijfeld een succes, maar of het dal en de rivier er nu mooier door zijn geworden?

Trams zijn er niet meer in Wuppertal. De laatste verdween in 1987. Twee spoor­wijdten waren in gebruik en komen beide in beeld, soms in kleur, soms in zwart/wit. Gelukkig hebben enthousiaste vrijwilligers van de Bergische Museums­bahnen vijf trams gered die in Kohlfurther Brücke in depot zijn en op een deel van de lijn tussen Elberfeld en Solingen rijden. Die krijgen we natuurlijk te zien.

De treinen in het dal zijn tegenwoordig van verschillende exploitanten. We zien treinstellen van de DB, Eurobahn, Abellio en National Express in vele soorten. Zoals de Lint, FLIRT, Talent 2 en serie 422. Het commentaar wordt enthousiast als een loc Baureihe 111 met een dubbeldeks trek/duweenheid verschijnt: eindelijk een getrokken trein en nog zonder airco. Goederentreinen rijden haast niet meer door het dal. Er komen slechts enkele langs.

Van iets langer geleden zijn opnamen van extra ritten met stoom. We krijgen een loc Baureihe 42 te zien die vlot wegtrekt met drie rijtuigen. Ook komt een 78 langs met een lange sleep Donnerbüchsen, geholpen door een 94.5 op het steile bochtige traject.

Een leuke dvd vooral voor de liefhebbers van de Schwebebahn en het heden­daagse spoor in Duitsland.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Akkublitz und Zigarre (Die Geschichte der Akkutriebwagen)

Dvd. 58 minuten. Uitgever: Eisenbahn Kurier (2020). Artikelnummer 459-4210. Onze prijs: € 19,80.

De eerste Duitse accutreinen zijn al voor 1900 ontwikkeld en reden onder andere in de Pfalz en Würtemberg.

In Pruisen reden accutreinen van het type Wittfeld vanaf 1907. De laatste treinen van dit type waren bij de DB als ETA 177/178 nog tot 1964 in dienst. Kenmerkend waren de lange neuzen met twee assen dicht bij elkaar om de zware batterijen te dragen.

De Reichsbahn ontwikkelde in 1925 een lelijke drieasser ETA 179 met de batterijen nu onder de rijtuigbak.

Na de Tweede Wereldoorlog bouwde de Deutsche Bundesbahn een fraaie accumotorwagen type ETA 176 (Baureihe 517), de Zigarre uit de titel. De wagen was echter te zwaar en te duur. Opvolger was de ETA 150 (Baureihe 515), eenvoudiger en lichter, maar met 100 km/u ook sneller. Bovendien was deze goedkoper in exploitatie dan dieseltreinen.

Op de dvd krijgen we volop kleurenbeelden van beide typen uit de jaren 70 te zien: in het rood en in de toen nieuwe kleuren van de DB, crême/blauw. De wagens trekken vlot op en het geluid lijkt op de Berlijnse S-Bahn. Een vreemde gewaarwording als je in landelijk gebied rijdt.

De laatste 515 reed tot 1994 tussen Bochum en Gelsenkirchen op de Nokia-Bahn, zogenoemd vanwege de fabriek van dat merk in Bochum. De wagens hebben Total-Werbung en zijn zichtbaar iets doorgezakt door het gewicht van accu’s en reizigers. We rijden mee met dit korte ritje met overigens voldoende reizigers. Opvallend: het hele traject is ‘onder de draad’. Dat is al zo sinds 1974. Het merendeel van de kleurenbeelden van de 515 en 517 is van voor het digitale tijdperk en heeft daarom de bijbehorende kwaliteit.

Accutractie werd in de DDR ook gebruikt in kleine rangeerlocs type EL16 van de fabriek LEW, waarvan meer dan 500 werden gebouwd. Deze Akku­schlepp­fahrzeuge (ASF) zijn nog steeds in Duitsland in gebruik. De korte locjes zijn handig in depots en daar zien we ze in actie.

Een ETA 179 uit de DDR is bewaard gebleven. Uit beelden is op te maken dat herstel twijfelachtig is. We zien ook een Wittfeld die in Polen is terechtgekomen. Deze is rijvaardig, maar op een spoorfeest is duidelijk meer belangstelling voor de stoomlocs.

De accu is nu weer helemaal terug blijkt uit het laatste deel. Stadler levert de Flirt Akku aan Schleswig-Holstein en ook Bombardier werkt aan het concept. Ook hybride treinen met accu-aandrijving zijn in de mode, al blijf de actieradius wel achter bij de 500 km van de ETA 150.

De authentieke kleurenopnamen van de 515 en 517 van inmiddels gesloten lijnen zullen veel liefhebbers zeker aanspreken, al is het voor de Nederlandse fans jammer dat er geen opnamen zijn van de lijn Aken-Maastricht.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Leo de Jong