Nieuwe boeken en dvd’s

Recent verschenen boeken en andere publicaties uit het rijke aanbod van onze verenigings­winkel.

The Longmoor Military Railway
A New History, Volume 3

Door Colonel David Ronald & Mike Christensen OBE. 288 blz. 21,5×27,5 cm. 397 zw/w-foto’s, 40 kleuren­foto’s, 30 tekeningen. Uitgever: Lightmoor Press. Artikelnummer: 164-0195. Prijs: € 36,50.

Spoorwegen werden al in de jaren 40 van de 19e eeuw voor militaire doeleinden gebruikt. Aan het begin van de 20e eeuw was het belang voor oorlogsvoering dusdanig toegenomen, dat in het Verenigd Koninkrijk militaire kampen werden opgezet met als doel soldaten te trainen in het bouwen en exploiteren van spoor­wegen.

De Longmoor Military Railway (LMR) werd vanaf 1903 gebouwd door het korps van de Royal Engineers. Na de Tweede Wereldoorlog nam het gebruik van spoorwegen voor militaire doeleinden echter sterk af als gevolg van andere transportmogelijkheden en politieke ontwikkelingen, vooral toen het Britse ‘Empire’ uiteenviel. Het netwerk in Longmoor sloot daarom in 1969 en een restant van 2,5 km bij de plaats Liss werd bijna verkocht aan een museumorganisatie. De bewoners van Liss waren er niet blij mee en boden meer. Er staat daarom nu alleen nog een stootblok als monu­ment.

Dit boek begint met de laatste 10 jaar van de LMR, inclusief de pogingen om er een museumlijn van te maken. Daarna gaat het grootste deel van het boek over het materieel dat hier reed. Veel stoomlocomotieven, waaronder de bekende War Department-locs zoals de Saddle Tanks (NS 8800), worden beschreven. Ook diesellocs van ook voor ons bekende typen komen aan bod (NS 500/600). Veel was tweedehands en dat gold ook voor de rijtuigen. Sommige, zoals de drie­assige Saloon, waren behoorlijk oud. Tot 1957 werd nog een reguliere (openbare) treindienst voor reizigers onderhouden, maar daarna werd alleen voor militairen gereden. Die stellen minder hoge eisen!

Dit relatieve oude boek is nog verkrijgbaar en is van de gebruikelijke Engelse degelijkheid als het om spoorweghistorie gaat. En er zijn natuurlijk connecties met Nederland, al is het de schrijvers niet gelukt om de naam van de fotograaf te achterhalen van de ‘Longmoor’ Austerity in Nederland. Ik denk dat het Luud Albers was.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Lees ook 75 jaar na D-Day in dit nummer van NVBS Actueel.

Channel Tunnel 25 Years of Experience

Door: David Haydock. 136 blz. A4, 208 kleurenfoto’s, 14 tekeningen, 6 kaarten. Uitgever: Platform 5. Artikelnummer 167-004. Prijs in NVBS-winkel € 24,50, per post € 27,50.

Grote infrastructuur­projecten worden niet gebouwd voordat er is bedacht hoeveel mensen, auto’s en vrachtauto’s ervan gebruik gaan maken. Ik heb dit onder­zoeks­werk tientallen jaren gedaan.

De Kanaaltunnel was zondermeer de ultieme uitdaging op mijn vakgebied. De tabel met “Channel Tunnel Traffic 1995-2019” op bladzijde 15 van dit boek laat zien hoeveel verkeer er in de eerste 25 jaar gebruik heeft gemaakt van de tunnel. De piek in het personenautovervoer was in 1998, daarna daalde het vervoer met meer dan 40% tot 2008. Reden was het afschaffen van belastingvrije verkoop van drank en sigaretten! Reizigers met de Eurostar en vervoer van vrachtauto’s daarentegen namen toe met bijna een factor 4. Ik betwijfel of iemand dat heeft voorspeld.

Dit boek gaat niet over de bouw van dit fantastische infrastructuurproject, maar over de exploitatie. Begonnen wordt met een beschrijving van de beschikbare infrastructuur van de terminals. Daarna is het boek in hoofdlijnen in drieën op te delen: Shuttle, Eurostar en doorgaand goederenvervoer.

Eerst de beschrijving van de Shuttle voor personenauto’s en vrachtauto’s. Er zijn tekeningen van het materieel: de speciale wagens met hun enorme profiel (ruim 5,5 meter hoog en 4 meter breed) en de locomotieven. Dan de elektrische Shuttle-locomotieven en de diesels voor onderhoud en wegslepen van gestrande treinen. Vervolgens de Eurostar: de eerste treinen (gebaseerd op de TGV) worden uitgebreid besproken, inclusief het groot onderhoud dat al na 7 jaar nodig bleek te zijn. De tweede generatie Eurostar gebaseerd op de Siemens Velaro heeft een eigen hoofdstuk.

Het derde deel gaat over de ontwikkeling van het doorgaande goederenvervoer. In tegenstelling tot de Shuttles en de Eurostar was dit niet succesvol, met locs (Class 92) die te laat werden geleverd en privatisering om de exploitatie verder te compliceren, met als absurd resultaat dat één Class 92 in DB-kleuren met BR-logo reed. De vele plannen voor doorgaand goederenvervoer worden besproken. Ten slotte nog een fiasco: de Nightstar, waarvan de veel te ingewikkelde slaaprijtuigen uiteindelijk voor een habbekrats in Canada terechtkwamen.

Door het gehele boek staan veel kleurenschema’s van het betrokken materieel. Er zijn ook tekeningen van de indelingen van de Eurostar-treinen. Foto’s zijn in kleur en tonen niet alleen de buitenkant maar ook het interieur. Voor iedereen die is geïnteresseerd in Europese spoorwegontwikkelingen, zowel in het reizigers- als het goederenvervoer, is dit een uitstekend overzicht over de exploitatie van de Chunnel en dat voor een leuke prijs.

Bestellen via de webshop

De spoorwegen in Nederlands-Indië 1864-1942

Door: Guus Veenendaal. 280 blz., 20×26,5 cm, 120 zw/w-foto’s, 18 kaarten. Uitgever: W-Books. Artikelnummer 014-0362. Prijs: € 34,95

Van de doyen van de Nederlandse spoor­weg­geschiedenis is dit overzichts­werk verschenen over de spoorwegen in het voormalige Nederlands-Indië tot de Tweede Wereldoorlog. Met uitgebreid register, alfabetisch overzicht van gebruikte literatuur, lijst van plaatsnamen in de ‘koloniale’ en huidige spelling.

Dit boek zal in 2021 ook in het Engels ver­schijnen bij de Amerikaanse uitgever Indiana University Press.

Bestellen via de webshop (gratis verzending)

Meer lezen:

De stoomtractie op Java en Sumatra door J.J.G. Oegema, Kluwer Technische Boeken, 1982 (Sm-300.002).

Spoorwegstations op Java door Michiel van Ballegoijen de Jong, De Bataafsche Leeuw, 1993 (Sb-300.002).

Sporen van smaragd door Evelien Pieterse. Uitgever: WBooks. 128 blz. 21×29 cm., 150 afbeeldingen. Artikelnummer 014-0327. Prijs: € 24,95.

Ruim anderhalve eeuw Amersfoorts spoor

Samenstelling en tekst: Jan Carel van Dijk. Uitgever: Stichting Flehite Publicaties. ISBN: 9789082074871. Uitvoering: 218 x 170 mm liggend, 80 pagina’s, gesatineerd papier, hardcover met glanslaminaat. Artikelnummer 014-0364. Prijs in de NVBS-winkel: € 14,95, per post: € 17,95.

Dit boek verschijnt rond 1 november 2020. De uitgever schrijft:

“Al meer dan 150 jaar is het spoor niet meer weg te denken uit Amersfoort. Amersfoort heeft zijn groei en ontwikkeling voor een belangrijk deel te danken aan de komst van de trein. Het werd een knooppunt tussen west, noord en oost. Tot de dag van vandaag is het een van de drukste stations, met een groot aantal nationale en internationale verbindingen.

Amersfoort heeft in het verleden een aantal bijzondere stations gekend, waaronder het overstapstation op de plaats van het huidige Centraal, maar ook het oude stationsgebouw aan het Smallepad, dat nog steeds in ere wordt gehouden. Verder was er aan de Vlasakkers vroeger een halte, die maakte dat het gebied rond de dierentuin goed bereikbaar was en kon je enige tijd op weg naar het centrum bij de Koppelpoort uitstappen. Rond de stations ontstonden industrieën die landelijke bekendheid hadden, zoals bierbrouwerij de Drie Ringen, de Erdal-fabriek en de koekjes­bakkerij van Meursing.

Vandaag de dag spreken we over gemiddeld ruim 50.000 in- en uitstappende treinreizigers per werkdag. Hoe het zover gekomen is en wat daar allemaal bij kwam kijken wordt getoond in dit boek met prachtig beeldmateriaal. Compacte teksten geven maximale informatie en de nodige wetenswaardigheden. Bijvoorbeeld dat Amersfoort momenteel niet drie maar zelfs vier en in zekere zin zelfs vijf stations telt.”

Te koop vanaf 1 november 2020. Het boek is uitgegeven door de Oudheidkundige Vereniging Flehite.

Zie ook het filmpje Van Amersfoort naar Amersfoort Centraal in NVBS Actueel, december 2019.

Leo de Jong