Nog even dit — tips, reacties & nieuwtjes

Buiten-gewoon

Ciril van Hattum brengt in deze rubriek spoorse zaken die buiten het gewone liggen op een lichtvoetige manier voor het voetlicht. Is het niet buiten-gewoon dat decennia nadat de stoom uit Duitsland verdween – in het westen in 1977 en in het oosten weliswaar later – in datzelfde land nog steeds op vele plekken ‘stoom’ te beleven valt?

Bochum-Dahlhausen, 28 april 2007.

Maar zaken zoals op de foto hierboven bedoelen we eigenlijk niet. In Duitsland zijn betrekkelijk veel museumorganisaties op spoorgebied, die statisch maar meestal dynamisch bezig zijn en ritten organiseren voor liefhebbers. Bijna altijd gebeurt dit op spoorlijnen die door de DB niet meer worden gebruikt. De DGEG, Deutsche Gesellschaft für Eisenbahngeschichte, vierde in 2007 haar veertigjarig jubileum met speciale ritten vanaf Bochum-Dahlhausen. Op vele plekken in Duitsland kun je thans zoiets meemaken: ritten op bepaalde dagen volgens een vaste dienstregeling of bij speciale gelegenheden.

Er zijn echter ook niet-museale spoorlijnen in Duitsland die nog steeds de stoom­locomotief als trekkracht inzetten voor hun treinen. Het meest bekend zijn de spoorlijnen in de Harz, op de oude grens tussen West- en Oost-Duitsland. De Bondsrepubliek heeft de lijnen op haar grondgebied opgeheven, maar gelukkig liggen de meeste op het grondgebied van de voormalige DDR, en die zijn groten­deels behouden gebleven.

Selketalbahn: DR 99 240 aan de halte Güntersberge. Harzquerbahn: DR 99 7246 voor Ilfeld op weg naar Hasselfelde. September 1990.

De Harzer Schmalspurbahnen exploiteren momenteel twee hoofdlijnen: de Selketalbahn van Eisfelder Talmühle via Hasselfelde naar Quedlinburg, en de Harzquerbahn van Nordhausen naar Werningerode. Daarnaast is er nog een zijlijn naar de Brocken, de hoogste top in dit gebied (1141 m). Op deze toeristische lijn wordt standaard met stoomtractie gereden, maar op de andere lijnen wint de diesel helaas steeds meer terrein. In 1990, toen deze foto’s werden gemaakt, was de stoomlocomotief nog oppermachtig.

Zittau is een kleine stad in het zuidoosten van Duitsland, in de deelstaat Sachsen. Thans nog geen 30.000 inwoners, maar vroeger al wel in het bezit van een trambedrijf. Maar dat is reeds lang geleden opgeheven. Op het station valt echter veel te beleven. Vroeger alleen DR maar nu doen verschillende spoorweg-maatschappijen dit station aan, waaronder de SOEG (Sächsisch-Oberlausitzer Eisenbahn Gesellschaft) die met stoomtreinen via Bertsdorf ,waar de lijn zich splitst, naar Kurort Oybin en naar Kurort Jonsdorf rijdt.

De trein uit Zittau rijdt Bad Oybin binnen, 22 juni 1992.

Het zijn betrekkelijk korte trajecten van in totaal 16 km. De spoorwijdte bedraagt 750 mm. Bij mijn weten heeft nog nooit een dieselmotorrijtuig zijn wielen op deze rails gezet. Dat zal waarschijnlijk ook niet snel gebeuren, want tegenwoordig is ‘stoom’ gewild bij toeristen, belangrijke bezoekers van de twee Kurorte.

Vanuit het zuiden vertrekken we vervolgens naar het verre noorden, naar de deelstaat Mecklenburg-Vorpommern, om een bezoek te brengen aan ‘Molli’. Dat is de naam van de Mechlenburgische Bäderbahn. ‘Badplaatsen’ hebben kennelijk een aantrekkingskracht op stoomtreinen. Deze spoorlijn, van Bad Doberan naar Kühlingsborn, bestaat sinds 1889 en bedient zich nog steeds van stoom­tractie. Tot 1910 werd slechts tot Heiligendamm gereden.

Bad Doberan, 8 augustus 2006.

Het leuke is dat het traject dwars door de smalle straten van Bad Doberan voert. Locomotief 99 2322 sleept op de foto tien rijtuigen met zich mee. Deze loc werd gebouwd in 1932 bij Orenstein & Koppel. De spoorwijdte van Molli bedraagt 900 mm.

Rijdend met hetzelfde type locomotieven vinden we niet zo ver hier vandaan nog een spoorlijn die al sinds eind 19e eeuw stoomtractie kent: de ‘Rasender Roland’ op het eiland Rügen, tussen Putbus en Göhren.

Alle foto’s zijn gemaakt door de auteur: Ciril van Hattum.

Belgische rijtuigen in Joegoslavië

In de jaren 70 en 80 reden tussen Amsterdam en Brussel trekduwtreinen. Deze bestonden uit een Belgische locomotief en een Nederlands stuurstandrijtuig, met daartussen Nederlandse (Plan W) en Belgische rijtuigen (I4). In 1986 werden deze treinen vervangen door nieuwe treinen. De Belgische I4-rijtuigen verhuisden naar andere internationale diensten. In 1997 gingen ze uit dienst. Er werden toen 33 rijtuigen overgenomen door de Joegslavische spoorwegen.

Fabian Vendrig werkte in zijn studententijd bij Wagons-Lits en deed toen dienst op Beneluxtreinen. Later heeft hij lange tijd in Servië gewoond. Vandaar zijn bijzondere interesse voor deze rijtuigen. Wat is er van over­gebleven? Je kunt dit lezen op zijn website: The Benelux in Yugoslavia.

150 jaar Mechelen-Terneuzen

In 1871 kwam de spoorlijn Mechelen-Terneuzen gereed. Aan het 150-jarig jubileum van deze lijn wordt op diverse plaatsen aandacht besteed.

In het Museum Hulst is de expositie “Spoorloos” te zien. Wie deze expositie en de rest van het museum wil bezoeken, kan tot en met 11 november 2021 dagelijks terecht tussen 14.00 en 17.00 uur. Het adres is Steenstraat 28, 4561 AS Hulst. Voor meer informatie zie www.museumhulst.nl. Voor andere tentoonstellingen en activiteiten zie www.deklompdeklingevzw.be/150jaarmechelen-terneuzen

Bezoek van mevrouw Hesselink

Willy Hesselink-Schraa bezoekt de expositie “Spoorloos”. Foto: Museum Hulst.

Op 3 augustus 2021 was mevrouw Hesselink-Schraa eregast in Museum Hulst. Zij is de weduwe van H.G. Hesselink. Haar echtgenoot, die 18 jaar geleden overleed, is de schrijver van twee standaardwerken over trein en tram in Zeeuws-Vlaan­deren. Deze twee boeken vormden een belangrijke bron van informatie bij de totstandkoming van de expositie:

• Geschiedenis der spoorwegen Gent-Terneuzen en Mechelen-Terneuzen
• Geschiedenis der tramwegen in Zeeuwsch-Vlaanderen

Hermelijn met mondkapje

Zou deze Hermelijn gevaccineerd zijn? Gent, 29 augustus 2021. Foto: Frits van Buren.