Im Rhythmus der alten Zeit

Bregenzerwaldbahn Museumsbahn

Paul van Baarle bezocht in oktober 2021 de Bregenzerwaldbahn, een museumsmalspoorlijn in de Oostenrijkse deelstaat Vorarlberg.

In januari 1983 werd de Bregenzerwaldbahn van Bregenz naar Bezau met een lengte van 35 kilometer door de ÖBB (Oostenrijkse staatsspoorwegen) stilgelegd. Vandaag de dag wordt over de resterende vijf kilometer van Schwarzenberg naar Bezau een museumdienst als Wälderbähnle gereden. Een enkele reis duurt 20 minuten en aan een retourrit beleef je precies een uur smalspoorplezier. De spoorwijdte bedraagt 760 millimeter.

Vorarlberg is de kleinste en meest westelijke deelstaat van Oostenrijk en grenst aan Duitsland en Zwitserland. Een vakantie voor het natuurschoon van de Alpen en de Bodensee laat zich uitstekend combineren met een bezoek aan de museum­spoorlijn.

Het traject Bezau – Schwarzenberg (Bersbuch) ingetekend op een bewerkte afdruk van Google Maps.

Ons bezoek aan ‘Wälderbähnle’ vond plaats op zondag 3 oktober 2021. Op deze dag werden drie retourritten gereden met vertrek uit Bezau om 10:45, 13:45 en 15:45 uur. Aan de hand van deze ritten worden het museummaterieel en de lijn hier in beeld gebracht.

Voorafgaand aan de rit van 10:45 uur – stoomlocomotief Uh 102

Volgens de dienstregeling zou er deze dag niet met stoom worden gereden. Men beschikt over twee stoomlocomotieven. De U 25 (ex ÖBB 298.25) stamt uit 1902, tevens het openingsjaar van de Bregenzerwaldbahn. De Uh 102 (ex ÖBB 498.08) dateert van 1931 en betreft de laatst gebouwde smalspoorstoomlocomotief van Lokomotivfabrik Floridsdorf bij Wenen.

Vanwege een eerder opgelopen defect maakte de Uh 102 een proefrit en passeerde ongeveer halverwege de lijn de halte Reuthe.

De retourrit van 10:45 uur – diesellocomotief 2095.13 (D 4)

Vanaf 1960 tot sluiting van de Bregenzerwaldbahn verzorgden de ÖBB-diesel­locomotieven van de serie 2095 het goederen- en personenverkeer. De museum­organisatie slaagde erin de 2095.13 in 2014-2015 te verwerven en op te knappen.

Met een flinke sleep tweeassers aan de haak maakt de 2095.13 een tussenstop in Reuthe op weg naar Schwarzenberg. De trein was deels afgehuurd door een gezelschap en aan de geluiden uit het barrijtuig te horen was het daar reuze gezellig.

Het gevleugelde wiel als logo van de ÖBB verdient een detailopname.

Schwarzenberg (Bersbuch) is het eindpunt van de smalspoorlijn.

De 2095.13 werd op de terugrit opgewacht bij de spectaculaire Sporenegg-brug over de Bregenzer Ache.

Nog een laatste opname van de 2095.13 vlak voor Bezau waar we het dal inkijken met Reuthe op de achtergrond.

De retourrit van 13:45 uur – diesellocomotief 2091.08 (D 3)

Afwisseling bleek er op deze rijdag genoeg te zijn, want de eerste middagtrein werd getrokken door diesellocomotief 2091.08 uit 1940. De locomotieven van de ÖBB 2091-serie kwamen vanaf 1937 op de Bregenzerwaldbahn in dienst, maar konden vanwege hun bescheiden trekkracht niet overtuigen. Een tweede exem­plaar – de 2091.04 – doet dienst als onderdelenleverancier voor de 2091.08.

De 2091.08 tijdens het omlopen in Schwarzenberg. De locomotieven van deze serie hebben een aparte bagageruimte en worden dan ook wel als ‘Gepäck­triebwagen’ (bagagemotorwagen) aangeduid.

Station Schwarzenberg met gereedstaande trein richting Bezau om 14:25 uur.

De Sporenegg-brug werd wederom als fotomotief gekozen voor de rit van Schwarzenberg naar Bezau.

Een laatste blik langs de voor deze regio typerende boerderijen (Wälderhäuser) in Reuthe waar de 2091.08 passeert als heeft de tijd stilgestaan.

Wat we verder niet en wel hebben gedaan

De retourrit van 15:45 uur hebben we laten schieten in verband met de nog lange terugreis naar Nederland later op de dag. In dit verslag zijn geen foto’s van het beginpunt Bezau. Naast het originele stationsgebouw is daar een moderne werk­plaats gevestigd en wordt er al het materieel gestald. Voor rangeer­werk­zaam­heden staan hier twee diesellocomotieven (de D 1 en D 2) ter beschikking.

We hebben ook de rijtuigen niet van binnen gezien, dat wil zeggen: we zijn niet meegereden omdat we graag foto’s langs de lijn wilden maken. Als ‘auto­achter­volgers’ hebben we uiteraard wel een kleine gift aan het personeel overhandigd als wederdienst. We willen tenslotte allemaal ook in de toekomst blijven genieten van het reizen ‘im Rhythmus der alten Zeit’.

Tekst en foto’s door Paul van Baarle