Nieuwe aanwinsten van de NVBS-bibliotheek

Een boek over spoorwegen uit 1834 (!), de rol van de trein in oorlogen, het Belgische lokaallijntje van Binche naar Solre-sur-Sambre en een uitgave over het materieel van de S-Bahn in Berlijn en de (Oost-) Duitse spoorwegen uit 1982. Zie hier vier bijzondere nieuwe aanwinsten.

Verhandeling over de IJzere Spoorwegen, door W.C. Brade (uitgave uit 1834, 174 pagina’s)

Dit boek – dat tot de eerste boeken over spoorwegen in het Nederlands behoort – is het vierde deel van het Theoretisch en Practische Bouwkundig Handboek ten dienst van ingenieurs, architecten, opzichters, timmerlieden, metzelaars en verdere bouwkundigen, van de hand van Willem Christiaan Brade. Hij was een van de oprichters van de HIJSM. In zijn “Voorberigt” in het eerste deel schreef Brade dat hij, gezien de aandacht die de “ijzere spoorwegen” in Europa trekken, ook een deel over spoorwegen zal schrijven. Dit vierde deel begint met een Inleiding waarin de geschiedenis vanaf de Oudheid tot de Stockton-and-Darlington Railway (1829) wordt beschreven. Hoofdstuk I geeft een beschrijving van de spoorwegen in Engeland, Frankrijk, Duitsland en Noord-Amerika. Hoofdstuk II bespreekt de bovenbouw (verschillende soorten rails). In hoofdstuk III komen de “bewegers” (paarden, zwaartekracht, locomotieven en stationaire stoommachines) aan bod. Andere hoofdstukken gaan over de aanleg van spoorwegen en onder meer de economische aspecten. Het boek bevat 174 pagina’s en twee uitslaande bladen met tekeningen.

Het boek is voorlopig niet beschikbaar voor uitlening, het moet eerst gebonden worden. Het kan wel gereserveerd worden.
Het plaatsnummer is Sa-000-265.

Eisenbahn im Krieg: Im Dienste des Militärs 1848 – 1948, door Andreas Knipping (uitgave van GeraMond uit 2005, 160 pagina’s)

Het is opvallend hoeveel boeken de laatste tien jaar verschenen zijn over de rol van de spoorwegen in oorlogen. Dit grote boek met veel foto’s geeft een goed overzicht. De eerste oorlog waarin de spoorwegen belangrijk waren, was de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1875). In de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 speelden de spoorwegen een belangrijke rol bij de snelle opmars van de Duitse troepen naar Parijs. De Eerste Wereldoorlog wordt in dit boek “Der große Eisenbahnkrieg” genoemd. Bij de loopgravenoorlog speelden snel verplaatsbare smalspoorbanen aan beide zijden een grote rol. Het boek bevat een kaart van het Duitse front bij Verdun met alle spoorlijnen (normaal- en smalspoor).

In de Tweede Wereldoorlog speelden de spoorwegen een nog grotere rol dan in de Eerste. De snelle opmars in het begin was vooral te danken aan de snelle tankdivisies, maar al snel bleken de spoorwegen voor de Duitsers onontbeerlijk voor het op gang houden van de bevoorrading van de legers en het thuisfront (vooral het vervoer van steenkool was zeer belangrijk). De vernietiging van spoorwegdoelen door de geallieerde luchtmacht had een grote invloed op het verloop van de strijd.

Lenen of reserveren: Sa-400.077

Nog veel meer foto’s over spoorwegen tijdens de oorlog zijn afgedrukt in twee delen van de reeks Bahn-Extra van dezelfde uitgever. “Lokomotiven im Krieg“ (nr. 2006/5; Sm-430.261) bevat beelden van de twee wereldoorlogen en “Eisenbahn der Nachkriegszeit“ (nr. 2003/4; Sa-430.261) gaat over het herstel van de Duitse spoorwegen in 1945-1948.

Le chemin de fer vicinal Binche – Solre-sur-Sambre et ses extensions, door Max Bedoret, Jean-Glaade Garlier, Jean-Pierre Deflem, Glaire Delhage, Albert Fauhaye en Robert vander Beken (uitgave uit 2001, 180 pagina’s)

Dit boek is samengesteld en uitgeven door de Cercle ‘d’histoire “Pier Wins”. Het boek gaat over een interlokale tramlijn – of buurtspoorlijn – in het Belgische Henegouwen. Deze lijn (Lijn 159) is in 1907 geopend en is in de jaren na de Tweede Wereldoorlog in gedeelten gesloten. In 1953 werd op het laatste stuk de passagiersdienst overgenomen door een buslijn en in 1954 verdween ook het ook goederenverkeer. In 1956-1957 werd de lijn opgebroken.

Het boek bevat veel foto’s. Vooral oude afbeeldingen van de lijn, de stations en het materieel, maar er zijn ook foto’s van overblijfselen van het spoorlijntje.

Lenen of reserveren: Ta-410.139

Die Fahrzeuge der Deutschen Reichsbahn und der Berliner Stadtbahn im Bild, door K.R. Reperzki (uitgave uit 1982, 217 pagina’s)

In 1930 startte Hermann Maey een reeks uitgaven onder de titel “Fahrzeuge der Deutschen Reichsbahn und der Berliner Stadtbahn im Bild”. Dit boek bevat een herdruk van de acht delen die in deze reeks verschenen zijn. Hermann Maey was een van de oprichters – met Carl Bellingrodt en anderen – van het “Lokomotivarchiv des Verkehrszentralamtes der Deutschen Studentenschaften”, in 1938 omgedoopt tot “Deutsches Lokomotiv-Archiv“.

Deel 1 bevat een overzicht van alle Duitse stoomlocomotieven. In deel 2 worden de “Einheitslokomotiven” behandeld. Deel 3 gaat in op de stoomlocomotieven van de Berlijnse Stadtbahn. De elektrische locomotieven van de Deutsche Reichsbahn (DR) zijn het onderwerp van de delen 4 en 5. Deel 6 bespreekt de personen-, bagage- en restauratierijtuigen van de DR en Mitropa. De delen 7 en 8 behandelen de treinstellen van de DR: van kleine stoomwagens, via grotere diesel- en accutreinstellen tot treinstellen voor de sneltreindienst. Het boek is uitstekend gedrukt en bevat veel foto’s en tabellen met afmetingen.

Lenen of reserveren: Sm-430.662

Gerhard Riesthuis