Nieuw in de bibliotheek

Een greep uit de vele boeken en andere publicaties die je kunt bekijken of – als je lid bent – kunt lenen in de bibliotheek van de NVBS.

From Panama to Patagonia – A journey through South America

Dankzij enkele verzamelaars van vervoer­bewijzen binnen de NVBS beschikt de bibliotheek over meerdere uitgaven van de Transport Ticket Society (de internationale vereniging van vervoer­bewijzen­verzamelaars). Bij de TTS is het traditie dat de jaarlijks wisselende president van de vereniging een presidentiële voordracht met plaatjes houdt. In 2022 was het Mike Sparrow die sprak over Zuid-Amerikaanse vervoer­bewijzen. Omdat Sparrow zijn halve leven al in Columbia woont ligt de nadruk op vervoerbewijzen uit dat land. Over Suriname bericht Sparrow dat een spoorlijn tussen Parimaribo en Dam (173,5 km) in gedeelten werd geopend tussen maart 1905 en december 1911. De Suriname-rivier moest worden over­gestoken met een veerboot. Het gedeelte voorbij de rivier werd in 1930 gesloten en de eerste 35 km vanaf Parimaribo in 1957. Op het overbleven stuk reed tot 1974 tweemaal per week een trein, daarna reed er nog een trein per week. De officiële sluiting volgde in 1988. In dit boek zijn twee Surinaamse vervoerbewijzen afgebeeld. Het laatste ”kaartje” in het boek is van de Ferrocarril Austral Fueguino op Vuurland, het einde van de wereld.

Plaatsnummer Sx-770.001.

Die Kleinbahn. Privatbahnen und Werksbahnen.

Dit boek is het 33-ste deel van een reeks over kleine (normaalsporige) spoorweg­ondernemingen in het Duitsprekende deel van Europa. Dit deel uit 2019 begint met een uitgebreid artikel over ELNA-locomotieven. ELNA is de afkorting voor Engeren-Lokomotiv-Normen-Ausschuss (normencommissie voor kleinere locomotieven). De ELNA ontwikkelde normen voor kleinere locomotieven met drie of vier aangedreven assen die hoewel duurder in aanschaf goedkoper waren in gebruik en onderhoud. Het werd geen groot succes, voor vele beoogde (kleinere) afnemers was de hogere aanschafprijs een belemmering. Voor grotere ondernemingen zoals de Bentheimer Eisenbahn gold dit niet. Het is een gedegen artikel met veel overzichten. Verder een artikel over de Altmärkische Kleinbahn rond Kalbe (in Saksen). Tussen 1899 en 1922 groeide deze Kleinbahn tot een net van ruim 125 km. Na de Tweede Wereldoorlog behoorde de Altmark tot de Russische Zone en later tot de DDR. In 1961 begon de neergang van het reizigersverkeer. Het gedeelte van de Altmark dat nabij de grens tot de Bondsrepubliek ligt werd tot Sperrgebiet verklaard. Dat betekende dat het niet meer vrij toegankelijk was en het personen­vervoer op de daar liggende lijn werd stilgelegd. Tot de ”Wende” in 1989 bleef de rest in gebruik, daarna ging het vervoer steeds verder omlaag. In 2001 reed de laatste trein. Van de 37 verschenen delen van deze reeks bezit de bibliotheek er 36.

Plaatsnummer Sa-430.222.033.

In Nederland beschikt de Museum Buurtspoorweg over een ELNA-locomotief.

Zeunert’s SchmalspurBahnen

Dit boek heeft dezelfde redacteur en uitgever als Die Kleinbahn. Ook van deze reeks verschijnen per jaar een of twee delen. Naast kleine berichten uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland bevat elk deel artikelen over smalspoorbanen, een overzicht van nieuwe modellen en boek­besprekingen. In dit deel — nummer 44, verschenen in 2019 — staat een verhaal over hoe de stillegging van de smal­spoor­baan Oschatz – Mügeln – Kemmlitz (Wilder Robert) in 1993 voorkomen werd. De aanwezigheid van porseleinaarde (kaolin) in het gebied rond Kemmnitz speelt een belangrijk rol in deze geschiedenis. Zonder de kaolin-groeven was de lijn al in 1993 opgebroken. De lijn bestaat nog steeds, al ging het niet altijd gemakkelijk. De groeven zijn al lang gesloten. Voor de geschiedenis na 1993 zie de Duitstalige Wikipedia onder Döllnitzbahn en daar genoemde websites. Onder de titel Der Perfektionist bevat dit deel een interview, geschreven door Guus Ferrée, met Wim Pater. De heer Pater heeft sinds 1988 een grote verzameling rijdend smalspoorwegmaterieel bijeengebracht. In de tabellen bij het interview staan 4 stoomlocomotieven, 4 diesellocs, 16 personenwagens en ongeveer 70 goederenwagens. De verzameling staat in een hal in Veendam. Van de tot nu toe verschenen 51 delen bezit de bibliotheek er 50.

Plaatsnummer Sa-430.224.44.

Sporen in de modder

Trams en spoorwegen tijdens de Eerste Wereldoorlog

België was in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) deel van het slagveld. Het zuidwestelijke deel van het land was niet door de Duitsers bezet. Het front liep ruwweg van Nieuwpoort naar Ieper en de grens met Frankrijk. Het zeer dichte net van interlokale trams en buurtspoorlijnen werd door het front doorsneden. Dit fraai uitgevoerde boek beschrijft de rol van tram en buurtspoor tijdens de oorlog en het herstel na de aftocht van het Duitse leger in 1918.

Plaatsnummer Ta-410.150.

Bestemming: Station Zeist

Een treinreis over het verdwenen spoor van Utrecht naar Zeist

Deze dvd (met usb-stick) kwam in 2020 uit en bevat een film van Kees Kort en Pieter Veraart. Zij reizen van Utrecht naar Zeist en vertellen met de hulp van deskundigen en oude films over deze spoorlijn waarvan behalve het stationsgebouw van Huis ter Heide niets meer over is. De film duurt 45 minuten. Het commentaar is ingesproken door Maurits van Witsen.

Plaatsnummer Sa-131.021.

Voor deze dvd zijn onder andere beelden gebruikt uit het filmarchief van de NVBS. Bekijk ook deze film.

Gerhard Riesthuis